Mundarija: Kiris

Buxalteriya.
Mehmonxonaga xabar berish sistemasi ko‘p maqsadli audiosistema shaklida bo‘ladi. Sistema funksiyalariga quyidagilar kiradi: yuzaga kelgan favqulodda vaziyat haqida xodimlarga xabar berish; mikrofon orqali axborot berish yoki oldindan yozilgan axborotni eshittirish; yangiliklar va radiodasturlarni translyatsiya qilish. Mehmonxonalarning televizion sistemalari vazifasiga qarab kuzatish, qo‘riqlash, axborot sistemalariga tasniflanadi. Televizion kuzatish sistemasi mehmonxonaning ishlab chiqarish jarayonlari, xizmatlarini nazorat qilish imkonini beradi. Mehmonxonaning mahalliy hisoblash tarmog‘i biznes markazi va alohida xizmatlarni (ayniqsa, joylashtirish xizmatini) qo‘llab-quvvatlash hisoblash tarmog‘idan tashkil topadi. Mehmonxonaning hisoblash tarmog‘i nomerlarni rezervlash va chiptalarni bronlash uchun mehmonxonalarning tarmoqlariga chiqish imkoniyatiga ega bo‘lishi kerak.





Qabul qilish va joylashtirish bo‘limining asosiy funksiyalari: tashrif buyurgan
mehmonlarni ro‘yxatga olish, nomerlarni taqsimlash, mehmonlarni joylashtirish,
ro‘yxatdan chiqarish va boshqa qo‘shimcha xizmatlarni ko‘rsatishdir.
Mehmonxonada 2ta administrator faoliyat ko’rsatib, 1- administrator ertalabki soat
7:00 dan kechki 20:00 gacha o’z ish faoliyatini yuritib 2- administratorga kechki
smenani topshiradi. Uning ish faoliyati kechki 20:00dan ertalab 7:00 gacha davom
etadi va xushmuomalalik bilanmijozlarga xizmat ko’rsatishadi. Har bir adminstaror

12

o’z ish faoliyatlari davomidakutilayotgan mehmonlar ro’yxati, mavjud mehmonlar ro’yxati va ketishi kerak bo’lgan mehmonlar ro’yxatini topshiradi. Bundan tashqari mehmonlar tomonidan qilingan buyurtmalar(agar mavjud bo’lsa), bronlar ro’yxati, shikoyatlar va takliflarni aytib o’tadi. Shu tariqa navbatma-navbat o’z faoliyatlarini olib boradilar. qo’ldan kelgancha bajarishga harakat qiladi. “Parviz and Muhammad” uy mehmonxona adminstratorlari quyidagi vazifalarni chin yurakdan bajarishga harakat qiladi:
- yordam ko‘rsatish;
- hujjatlarni rasmiylashtirish;
- mehmonxona kompleksi obektlariga yo‘nalishlarni bilish;
- “men bilmayman, bu menga malum emas” iboralariga yo‘l qo‘ymaslik;
- kiyimining tozaligiga e’tibor berish;
- xorijiy tilni bilish;
- mehmonnavozlikka to‘g‘ri keladigan so‘zlardan foydalanish;
- raqobatbardoshlikni saqlash;
- ertangi kunga ish joyini tayyorlash;
- maksimal darajada mehmonxonada kichik lavozimdagi xodimlarning katta lavozimdagi xodimlarga bo’ysunishi, hurmat qilishi;
- masuliyatni o‘z bo‘yniga olish.
Qolaversa mehmonxona binosining tarkibida xuddi shu nom bilan
hunarmandchilik markazi ham faoliyat olib borayotgan bo’lib amaliyot davrimning ko’p qismini aynan mana shu bo’limda o’tqazdim desam adashmagan bo’alaman. Chunki ushbu hunarmandchilik markazida qadimdan xalqimizning yuksak san’ati hisoblangan qog’oz chiqarish bo’limi, somondan miniatura-kartinalar tayyorlash, qolaversa, ustoz - shogird an’anasi asosida yuqoridagi hunarlar bilan birga rassomlik va o’ymakorlik san’atidan ham saboq beriladi. Bu markaz mahalliy aholi uchun ham

13

o’zgacha qiziqishga boy joy bo’lib, amaliyotim davomida bir qancha turlar tashkil qildim va bunga qatnashish baxtiga ham muyassar bo’ldim.




Reception va turistik guruhlarning boshliqlari (turlider) va gidlar bilan ishlash texnologiyasi. Mehmonlar guruhi bilan reception orasidagi hujatlar bilanishlash qoidalari (viza, passport).
Xavfsizlik xizmati(security) texnik xizmat.
Har bir turistik guruhning turlideri (guruh boshliqlari) yoki ular o’rnida gidlari bo’ladi. Bularga odatda turoperatorlar va mehmonxonalar tomonidan chegirmalar bo’ladi. Chunki oddiy turistlardan ko’ra ozroq ovoragarchilik ishlari bo’ladi. Misol qilib har bir turistning fikrini, muammolarini, nima xohlashi, bir mehmonxonaga kirishdan oldin barcha axborotlarni o’rganib chiqishi va turistlarga tunaydigan xonalarni tekshirib chiqishi ham mumkin. Bularning barchasi albatta administratorsiz amalga oshmaydi.“Parviz and Muhammad” uy mehmonxonasida men amaliyotim davomida shunga guvoh bo’ldimki, turlider va gidlar bilan asosan administratorlar ishlaydi. Bronlashda turistik firmalar tomonidan buyurtma faks yoki telefon orqali yuboriladi. Administratorlar buyurtmalarni rejaga kiritishadi. Rejada turistik guruhdagi turistlar soni, masalan, 23+1 (23 ta turist, 1 kishi turlider, turlider xonadatunash chegirmalar bilan) turist qayerdan ekanligi, turistik firma nomi, turliderning telefon raqami, restoranda nonushta, ovqatning bo’lishi, transport xizmatlari, kirish biletlari aks ettiriladi.
14

Har bir mehmonxona biron bir mehmonni kiritishidan oldin albatta u haqida biror bir ma’lumot beradigan hujjatini olib keyin joylashtiriladi. Mehmonxonasiga tashrif buyurgan har bir sayyoh avvalam bor o’z hujjatlari, ya’ni passportini taqdim etadi. Administrator pasportni olib, uning tugash vaqti hamda viza muddatiga qaraladi, undan so’ng tezda mehmonlar kitobiga ro’yxatga oladi. Mehmon xohishiga binoan passport ma’lumotlar yozib olinib darhol qaytarib beriladi, yoki sayyoh joylashguniga qadar administratorda turadi. Xorijga borish va kelishni ro’yxatga olish bo’limi uchun ma’lumot sifatida adress qog’ozi to’ldiriladi.
Passport ichiga mehmonning mehmonxonada turishini tasdiqlovchi registratsiya qog’ozi to’ldirilib, unga mehmonxona muhri bosiladi va pasport qaytarib beriladi.
Mehmonxonalarga chet eldan kelgan mehmonlarning registrastiyasida albatta, viza (bu hukumat tomonidan davlat hududiga kirish-chiqish, yashash yoki tranzit o’tish haqidagi berilgan ruxsatnoma) bor yoki yo’qligi tekshiriladi.
Mehmonxonada mijoz bilan band bo’lgan xonalarga xizmat ko’rsatish qoidalari (telefon orqali ma’lumot berish, budilnik xizmati.)
“Parviz and Muhammad” uy mehmonxonasida mehmonlar 24 soat davomida istalgan vaqtda qabul qilinib ularga ko’ngildagiday xizmat ko’rsatishadi. Tabiiyki, turistlar mehmonxonaga kelib joylashganidan so’ng bir qancha savollarga duch keladi. Masalan, nonushta qaysi vaqtda ekanligi, nima qayerda joylashganligi, mehmonxonaning qo’shimcha xizmatlari, har xil ma’lumotlar, budilnik xizmatlari va hokazo. Bizning mehmonxonada ham shunday holatlarga duch kelgan holatlar ham bo’ldi. Bunday vaqtda adminstrator tomonidan bunday holatlani bartaraf qilindi. “Parviz and Muhammad” uy mehmonxonasida ham ayrim turistlar ertalab uyg’otishni so’rashdi. Katta hajmdagi mehmonxonalarda avtomatik uyg’otish sistemasi mavjud bo’lgani singari men amaliyot qilayotgan mehmonxonada ham shunday sistema mavjud. Bu uyg’otish sistemasi har bir xonada bo’lib, har bir turistning xonasiga telefon qilib “Wake up call” deb ularni uyg’otadi. Mehmonxona xonalari farroshlar tomonidan har kun 20-30 daqiqa tozalanadi. Bu jarayon

15

meehmonxona adminstratori tomonidan tekshiriladi.
Biz bilamizki, Mehmonxona kutib olish va joylashtirish xizmatida mehmonlarni rasmiylashtirish, registrastiyadan o’tkazish muhim ishlardan hisoblanadi. Kutib olingan mehmonlarni administrator mehmonxonada o’rnatilgan qoidaga rioya etgan holda ro’yxatdan o’tkazadi. Mehmonlar ro’yxatga kompyuterga kiritilgandan so’ng, har birining passportiga mehmonxonada ro’yxatdan o’tganligini tasdiqlovchi kirish (chiqish) kartochkasi yopishtirilib chiqiladi. Bu kartochkaning vazifasi xorijlik sayyohning hozirda vaqtinchalik qayerda turganligini isbotlab beradi.