Музейшунослик indd

Angliyada tashkil etilgan birinchi muzeylar tarixi
 
Ilmiy-ta’lim yo‘nalishiidagi birinchi Ingliz muzeyi 1683-yilda 
oksford universitetida ochildi  va keyinchalik “Ashmol muzeyi” no-
mini oladi. Bu muzeyning asosini ota-bola Treydeskantlar kolleksi-
yasi tashkil qiladi. 1656-yilda  “Treydeskantlar muzeyi” nomi bilan 
birinchi katalog nashr qilinadi. Mazkur katalogni nashr qilish va bir 
tizimga keltirishda Djon Treydeskant (o‘g‘li)ga  uning do‘sti huquq-
shunos va kolleksioner elias Ashmol yordam beradi. keyinchalik 
u Treydeskantlar muzeyi merosxo‘riga aylanadi. Muzeyga o‘zining 
48
 Bulding National Museums in Europe 1750-2010, 101 p.

---

103
kitoblari va numizmatika to‘plamlarini qo‘shib, oksford universite-
tiga alohida xonada  kolleksiyalarni ko‘rgazma qilish sharti bilan top-
shiradi. 1683-yilda muzeyning tantanali ochilishi bo‘lib o‘tadi.
Milliy darajadagi birinchi muzey Angliyada bir necha o‘n yil-
liklardan keyin ochildi. Uning asoschisi London Qirollik jamiyati 
prezidenti, shifokor va naturalist Xen sloun ( 1660-1753) hisobla-
nadi. o‘sha davrning eng ziyoli kishilaridan bo‘lgan Xen sloun ilmiy 
ishini kolleksiyalar yig‘ish bilan qo‘shib olib borgan. 
olim o‘zining uzoq hayoti davomida 43 ming kitob, 7 ming 
qo‘lyozmalar, 12.5 ming o‘simlik turlari, 334 tom gerbariy, juda ko‘p 
hayvon va o‘simlik turlari, 23 ming tanga va medallar, 80 mingdan 
ortiq san’at asarlari to‘plami, etnografiyaning nodir turlari hisoblan-
gan asarlar va cholg‘ular to‘plagan.
sloun o‘z kolleksiyasini qirolga meros qilib qoldiradi. Bu merosni 
joylashtirish uchun London atrofida, Blumsbyerda  40 ming funt ster-
lingga Montegyu-xaus qasri xarid qilinadi. 
Muzey mulki tarkibiga Robert Xarli, Lord oksfordskiyning ajoyib 
qo‘lyozmalari, Robert kottonning kitob, tangalar, manuskriptlari-
dan iborat kolleksiyalari kiritildi. 1759-yilning yanvarida “Britaniya 
muzeyi“ nomini olgan yangi  muzey tantanali ochiladi
49
.