Muzeylar ijtimoiy institut sifatida

O`ZBEKISTON RESPUBLIKASI OLIY VA O`RTA MAXSUS
TA`LIM VAZIRLIGI

FARG’ONA DAVLAT UNIVERSITETI
TARIX FAKULTETI
TARIX YO’NALISHI
20.85 - GURUH TALABASI
ELMURODOVA NILUFAR INOMJON QIZINING
Muzeyshunoslik fanidan
“MUZEYLAR IJTIMOIY INSTITUT SIFATIDA”
mavzusida yozgan
MUSTAQIL ISHI

Qabul qildi: Rahmonova Odinaxon
Topshirdi: Elmurodova Nilufar


FARG’ONA – 2022
Mavzu :Muzeylar ijtimoiy institut sifatida

Reja:
1. Dastlabki muzeylarning paydo bo'lishi
2. O'lkamizdagi dastlabki muzeylar
3. Xulosa
4.Foydalanilgan adabiyotlar

KIRISH
Xalqimiz o’ziga xos taraqqiyot yo’lini tanlab, barcha sohalarda dunyoning eng rivojlangan mamlakatlari darajasiga etib olishdek ezgu maqsad sari intilmoqda. Uni amalga oshirish uchun yuksak malakali, ahloqiy barkamol mutaxassislar kerak. Shu jihatdan, aqlan yetuk, ahloqan pok va jismonan baquvvat insonlarni tarbiyalash masalasi davlatimiz oldida turgan muhim vazifalardan biri sanaladi. Bu borada ajdodlarimizning boy ma`naviy, ahloqiy merosining ahamiyati beqiyosdir. Darhaqiqat, buyuk siymolar bo’lmish ota-bobolarimiz qoldirgan ma`naviy merosni ta`lim-tarbiya sohasiga tatbiq etish jamiyatimizning ahloqan barkamol a`zolarini shakllanishida samarali vositadir. Bu o’rinda O‘zbekistonda faoliyat ko’rsatayotgan muzeylar faoliyati alohida ahamiyat kasb etadi. O‘zbekistonning mustaqillikka erishishi iqtisodiy va siyosiy hayotning barcha jabhalarida bo‘lganidek madaniy sohada, shu jumladan, boy o‘tmish merosimizni o‘rganish, saqlash va uni keng xalq ommasiga targ‘ib etish borasida ham tub burilish yasadi.Muzеy – bu sоtsial aхbоrоtlarning tariхan o’zarо bоg’lоvchi ko’p funksiyali institut bo’lib, madaniy-tariхiy va tabiiy – ilmiy bоyliklarni saqlashga, aхbоrоtlarni to’plashga va muzеy prеdmеtlari оrqali tarqatishga mo’ljallangandir. Muzеy turli jarayonlarni, tabiat va jamiyat hоdisalarini hujjatlashtiradi, muzеy prеdmеtlarining kоllеktsiyasini to’ldiradi, saqlaydi, o’rganadi, shuningdеk ulardan ilmiy, ma’rifiy – tarbiyaviy va tashviqоtchilik maqsadlarida fоydalaniladi.
1.Ilk muzeylar qachon tashkil topgan degan savolga javob olish uchun tarix kitobining anchayin oldingi sahifalariga nazar tashlashga to'g'ri keladi. Muzeyning oʻtmishdoshlari tabiat va ijtimoiy hayotdan olingan asl buyumlarni xoʻjalik maqsadlarida va moddiy boylik sifatida emas, balki memorial guvohnoma va estetik qimmatli asl narsalar sifatida saqlana boshlagan davrda yuzaga kelgan. Miloddan avvalgi 16-asrga oid Kritdagi Knos saroy xazinasi, miloddan avvalgi 13—12-asrlargaoid Xitoydagi Vanlar saroyi va ink kohinlarining arxivi, Nineviya saroy kutubxonasi va boshqa shu kabi osori – atiqalarda muzeylarning dastlabki ko'rinishlari aks etadi.Qadim zamonlardan ibodatxonalarda to'planib borgan noyob buyumlar keyinroq xususan miloddan avvalgi III asrlarga kelib, shaxsiy toʻplamlarda jamlanib bordi. Varres, Sulla galereyalari, Serviliy, Krase, Lukull, Pompei, Sezar va boshqa toʻplamlar so'zimizga misol bo'lib xizmat qiladi. Bunday to'plamlarning Vizantiya sobor va monastirlarida, keyinroq Fransiya, Italiya, Germaniya va boshqa mamlakatlar soborlarida saqlanishi odat tusiga kirib bordi.¹
Muzеylar ko’p asrlik tariхga ega.Muzeylarning dastlabki vatani Yunоnistоndir. Yunоnistоnda Gеlikоn tоg’i atrоfida muzalarga bag’ishlab har bеsh yilda bir marta bayramlar o’tkazilib.unda shоirlar, rassоmlar va haykaltarоshlarning o’zarо musоbaqalari bo’lib turgan.
Muzeylar (yunoncha-"musa")- Yunon mifologiyasida fan va san'at, poeziya mabudalari Zevs va Mnemosiyaning 9 ta qizi (9 ta ma'buda). Gesiod (Mil.avv. VII asrda) 9 ta muzani eslatib o'tadi.²