Narimov davronbekning

O‘chirg‘ichlar. YOrdamchi va yanglish chiziqlarni chizmadan olib tashlashda yumshoq o‘chirg‘ich (rezinka) lar ishlatiladi. Qalam bilan chizilgan chiziqni o‘chirish uchun yumshoq, siyoh bilan chizilgan chiziqlarni o‘chirishga qattiq o‘chirg‘ichlar ishlatiladi. Injenerlik grafikasida ishlatiladigan o‘chirg‘ich yumshoq rangsiz (oq) bo‘lishi kerak.
CHizg‘ichlar (lineykalar). Injenerlik grafikasida yog‘och, metall va plastmassalarning yasalgan turli shaklli chizg‘ichlari ishlatiladi. CHizg‘ichlar qirrasi tekis va to‘g‘ri bo‘lishi shart. Buni tekshirish uchun chizg‘ichni qo‘yib chiziq chiziladi va chizg‘ichni 180⁰ aylantirilib, chiziqning ikkinchi tomonidan chiziq ustiga qayta chiziq chiziladi, har ikki chiziq bir – biri ustiga tushsa chizg‘ich to‘g‘ri, aks holda chiziqlarning o‘rtasi yoki ba’zi joylarida ochiqlik joy hosil bo‘ladi, bunday chizg‘ich ishga yaroqsizdir.

Sirkullar. Plan va xaritalarda nuqtalar orasidagi chiziq uzunligini aniq o‘lchashda, ularga nuqta koordinatalarini, aylana va yoylarni tushirishda sirkul-o‘lchagichlar, mikroo‘lchagichlar, shtangensirkul, proporsional sirkullar ishlatiladi.

Reysfederlar. Reysfederlar tush bilan chiziq chizishda ishlatiladi, tush bilan oddiy va uzun chiziqlar chizadigan oddiy reysfederning ko‘rinishi berilgan.
Reysfeder uchi yoysimon o‘tkirlangan, ichki tomoni yassi ikki metall lopatkachalardan iborat. CHiziq qalinligi lopatkachalarni birlashtiruvchi vint orqali tartibga keltiriladi.
Ishlatilish mohiyatiga qarab turli reysfederlar qo‘llanadi. Oddiy 1,5 mm qalinlikgacha, undan qalin chiziqlarga ikkilangan chiziq uchun egri chiziqlarni chizishda aylanuvchi reysfeder ishlatiladi

AMALIY ISH №6
Mavzu: Chizmachilik qurollari va chizmachilik anjomlari bilan ishlashni o'rganish.Kronsirkul, chizma perolari yordamida mashq bajarish
Ushbu amaliy mashg’ulotda Kronsirkul, chizma perolari yordamida mashqlar bajaramiz.Bu orqali biz Kronsirkulning vazifasini to’liq tushunib olasmiz.Chizma perolari haqidaham to’liq tushunchaga ega bo’lamiz.
Kronsirkul diametri 5 mm kichik aylana chizishda qo‘llanadi.
Bir uchi igna, ikkinchi uchiga metall trubka (2) ichiga qalpoqli metall oyoq joylashtirilgan. Trubkaga prujina (3) orqali vint (b) bilan reysfeder (5) biriktirilgan Aylana diametri vint yordamida o‘rnatiladi. Trubka reysfeder bilan tik va aylana shaklida erkin harakatlanadi.

Alohida g‘ilofga joylashtirilgan chizma qurollar jamlamasi gotovalnik deyiladi
Turli chizma ishlar uchun har xil gotovalnik g‘ilofi ustiga T belgisi, universaliga U belgisi qo‘yilib, belgidan keyingi son chizma qurollar sonini bildiradi.

Perolar. Injenerlik grafikasida alohida yuqori sifatli po‘latdan yasalgan 41, 290, 291 va 2350 sonli perolar ishlatiladi. Ular oddiy perolardan, uchining ingichkaligi va nafisligi bilan farq qiladi. Bunday perolar yumshoq bo‘lib 0,1 mm gacha ingichka chiziqlar chizish imkoniyatini beradi. Pero uchlari teng juftlangan bo‘lishi shart. ko‘rsatilgan kamchilikli perolar chizmaga yaroqsiz hisoblanadi. Bunday kamchiliklarni kuzatish berilgan.rasmdagidek bajariladi


AMALIY ISH №8