Narimov davronbekning

Qora bo'yoq
Yonadigan fil ip, lampochka va boshqalar.
Lessirovka (nem. lasieren — sirlash, sir bilan qoplash) — rangtasvir asarini yakunlovchi nozik boʻyoq qatlami. Chala qurigan yoki qurigan qalin boʻyoqlar ustidan beriladi. Bu usul ranglar turlanishini oʻzgartirish, kuchaytirish, yengillatish, koloritni boyitish, ularning uygʻunligi va mutanosibligiga erishish maqsadlarida qoʻllaniladi. Ayniqsa, 16—19-asrlarda yaratilgan asarlar L. bilan tugallangan. Hozirgi davrda oʻzbek rassomlari (jumladan, Sh. Abdurashidov, M. Nuriddinov, A.Aliqulov. Sh. Qoʻziyeva va boshqalar) ijodida rangtasvir asarlari yaratish jarayo-nida qisman yoki toʻliq qoʻllaniladi

AMALIY ISH №9
Mavzu: Kartografik shriftlar va kartadagi yozuvlar.
Kartografik shriftlar harf va raqamning ayrini elementlari
kengligi. balandligi. yo'g'onligi, rasmning qandayligiga ko'ra
aniqlanadi. Shriftli belgilar orqali asosiy elementlar (yo'g'on
chiziqlar), qo'shimcha elementlar (birlashtiruvchi shtrixlar.
burchaklarni birlashtiruvchi, tomchisimon elementlar, tubi
qirqilgan shtrixlar) va harfning ichki qismi yorug'liklarini ko'rsatishi
mumkin. Ular orasidagi farqlami kartografik shrift turiga ko’ra
xarakterlanadi.
Shriftlar quyidagi belgi-aloinatlarga ega: Shriftning kontrasti —
asosiy elementning qo'shimchaga nisbatan yo'g'onligi. Agar
elementlar yo'g'onligi qancha farq qilsa. shrifti shuncha kontrastroq
(ko'zga tashlanadigan) bo'ladi. 2:1 yoki 3:1 nisbatda o'rta kontrastli
shriftlar yaxshiroq o'qiladi.
Ruvshanlik (yo'g'onlik) — asosiy element yo'g'onligi bilan
harfning ichki qismidagi yomg'ligiga nisbatan kengligini anglatadi.
Keuglik — harf enining balandligiga nisbati. Harf kengligiga
qarab ensiz. normal va enliga bo'linadi.
Vo'nattirilgan — to'g'ri. o'ngga. chapga, qiya va nishabroq.
Yozilish sluikli — kursiv, bosma. Kursiv shriftli yozuvlarda bosh
harf va satrdagi harflar turlicha ko'rinishda, bosma shriftlarda
esa. harflar asosan bir xilligicha qoladi.
Shriftning o'lclianii (harfning balandligi). Kartogratiya sanoatida
texnik vositalar yordaniida tayyorlanayotganda harflarning ko'rinishi
o'zgarishi mumkinligini hisobga olib. muayyan sistema ishlab chiqilgan.
Shriftning rangi — kartaning o'qilishi, ko'rgazmaliligi. badiiy
jihatdan sifatli bezatilishida muhim tasviriy vositadir.
Kartografik shriftlar majmuasining asosi qilib, asosiy belgilardan
biri — shriftning kontrasti, shuningdek, yorug'likning bo'lishi va
elementlarning bir-biri bilan bog'liqliklari xarakteri qabul qilingan.