Narzulla Jo„rayev O„zbekiston tarixi

mustahkamlash demakdir.
Muhtaram yurtdoshlar! 
Samarqand – azaliy buyuk va daholik qudrati mujassam bo„lgan, Alloh nazari 
tushgan maskan. Uning jahon ilm-u fani, madaniyati va san‟ati rivojiga qo„shgan 
katta hissasi, siz muhtaram shahar ahlining ko„p asrlik ma‟naviy merosimizni asrab-
avaylab kelayotganingiz va mustaqil O„zbekiston shon-shavkatini oshirishdagi g„oyat 
katta xizmatlaringiz uchun Samarqand shahri «Amir Temur ordeni bilan taqdirlangan 
edi. 
Bugun men uchun sharafli vazifani ado etish – qadrdon va aziz shahrimiz 
bayrog„iga ana shu ordenni qadab qo„yish nasib etdi. 
Bu quvonchli voqea Amir Temur bobomizning muborak tavallud kunlarini 
nishonlash paytida, u zotning muhtasham haykali fayz bag„ishlab turgan shu go„zal 
maydonda sodir bo„lmoqda. Bu albatta, teran ma‟no va mazmunga ega. 
Qadrli Samarqand ahli! 
Ana shu oliy mukofot bilan barchangizni chin qalbimdan muborakbod etaman! 
Sohibqiron bobomizning siymosi Samarqand osmonida yulduz kabi nur 
sochaversin! 
Millatimizning faxr-u iftixori bo„lmish azim Samarqand ham, hazrati Amir 
Temurning tabarruk nomlari ham, ona O„zbekistonimiz ham dunyo turguncha tursin! 
Buyuk Amir Temur va aziz ajdodlarimizning ruhi poklari bizni qo„llab-
quvvatlasin, yurtimizga tinchlik va osoyishtalik, xalqimizga farovonlik va baxt-u 
saodat ato etsin! 
Samarqand shahrida
Amir Temur haykalining ochilish 
marosimida so‘zlangan nutq, 
1996-yil 18-oktabr
Sohibqiron kamolga yetgan yurt 
Assalomu alaykum aziz vatandoshlar! 
Muhtaram do„stlar! 
Bugun Temurbek bobomizning qadimiy yurtida, mard va tanti, halol va shijoatli, 
oriyati baland, iymoni butun insonlar yurtida turib, avvalambor go„zal Shahrisabz 
ahliga, butun qashqadaryoliklarga ezgu tilaklarimni izhor etaman! 

---

453 
Qadimiy va tabarruk Shahrisabz zamini g„oyat qutlug„ maskandir. Jahon 
madaniyati betimsol namoyandalarining zuvalasi mana shu tuproqdan olingan. 
Xusrav Dehlaviy, Mirzo Bedil, Mirzo G„olib kabi allomalarning ota-bobolari xuddi 
shu joyda kamol topganlar. Lekin bu el-yurtni butun jahonga mashhur etgan, dong„ini 
taratgan zot, shubhasiz, sohibqiron Amir Temur bobomizdir. 
Hazrati Amir Temurning butun suronli umri, uning bunyodkorlik bilan yo„g„rilgan 
faoliyati salkam yetti asrkim, xalqimiz, millatimiz nomini olamga yoyib kelmoqda. 
Bu nomni mustabid tuzum qanchalik toptashga urinmasin, dunyoning pok niyatli 
kishilari ulug„ ajdodimizga yuksak hurmat-ehtirom ko„rsatishni o„zlariga sharaf, deb 
bilganlar. 
Muborak istiqlol bobomizning nomini qaytib berdi, uning ruhini shod etdi. 
Amir Temurday ulug„ zotni kamolga yetkazgan ota makon – tabarruk Kesh 
yurtining millatimiz tarixida, shu zaminda yashayotgan el-ulusning boshini 
qovushtirishda 
o„rni 
beqiyosdir. 
Bobokalonimizning 
Turkiston 
diyorini 
bosqinchilardan xalos qilish yo„lidagi jasur harakatlari aynan shu mo„tabar yurtdan 
boshlangan. 
Sohibqiron o„z ota makonini behad qadrlagan. Bu makon Amir Temur 
hazratlarining nainki ota-bobolari, balki pir-u ustozlari va farzandlarining ham xoki 
poklari bilan mukarram bo„lgan. Buyuk bobomizning to„ng„ich o„g„li Jahongir Mirzo 
xuddi shu yerda mangu uyquda yotibdi. 
Hazrati Temur o„z oldiga ulug„vor maqsadlarni qo„yganida, avvalo o„z eliga, o„z 
ona yurti – Keshga ishongan va unga tayangan. U qaysi bir safaridan qaytmasin, 
dastavval Keshni ziyorat qilgan, aziz-avliyolarning qadamjolarini tavof etgan, 
hamyurtlarining duo va maslahatlarini olgan. 
Hurmatli birodarlar! 
Buyuk bobomiz haqida soatlab so„zlash mumkin. Ulug„ zotlarning tarix osmoniga 
yuksaladigan manzillari bo„ladi. Bugun Sharq olamida «Ilm-u adab qubbasi» deya 
e‟tirof etilgan Shahrisabz hazrat Amir Temur uchun ana shunday parvoz nuqtasidir. 
Biz sohibqiron bobomizning qutlug„ to„yini o„tkazayotgan shu kunlarda eng avval bu 
zoti sharifni dunyoga keltirgan va voyaga yetkazgan el dahosiga va tabarruk zaminga 
ta‟zim qilamiz. 
Katta ishonch bilan shuni ta‟kidlashim kerakki, bu yurtning farzandlari, 
Temurbekning nabiralari o„z qalblarida ulug„ bobosiga xos go„zal fazilatlarni asrab-
avaylab, bugungi hayotimizda ham namoyon qilmoqdalar. 
Aziz do„stlar! 
Ming afsuskim, ko„p yillar davomida mustabid bosqinchi mafkura davrida bizni 
Amir Temurdek buyuk bobomizdan, boy o„tmishimizdan ayirib, xalqimizning 
ma‟naviyatini, g„ururini, iftixorini yerga urmoqchi bo„ldilar. Yurtimizda, jumladan, 
Shahrisabzda bevosita sohibqironning sa‟y-harakatlari bilan bunyod etilgan tarixiy 
obidalar xarobaga aylantirildi. Hatto ul zot va avlodlarining qabr-maqbaralari ham 
«ilmiy tadqiqotlar» niqobi ostida talon-toroj etildi, toptaldi. 

---

454 
Lekin xalqimiz ulug„ ajdodini hech qachon unutmadi. Uning xotirasini hamisha 
yuragida saqladi. 
Qadrli Shahrisabz ahli! 
Mana shu qarshimizda turgan Oqsaroy har birimiz uchun tariximizning aziz va 
mo„tabar yodgorligidir. Bu ulug„ bino ham mustamlakachilar tajovuzining qurboni 
bo„lganini yaxshi bilasiz. Sohibqironning ulug„vor haykali aynan Oqsaroy oldida qad 
rostlagani bejiz emas. Buning o„ziga xos, o„ziga mos chuqur ramziy ma‟nosi bor. 
Jannatmakon Amir Temur bobomiz bu koshona peshtoqiga shunday bir hikmatni 
naqsh etib ketganlar. Uning mazmuni sizlarga ma‟lum: