Navoiy davlat pedagogika instituti tarix fakulteti “Umumiy tarix” kafedrasi

Urushning yakuni va oqibatlari 
Linkoln hukumati isyonchi quldorlar va ularning qo'shinlarini qurolsizlantirish 
va zararsizlanlirish chora-tadbirlarini ko'rmadi. Konfederatsiya harbiylarining deyarli 

---

35 
barchasi erkin qo'yib yuborildi. Natijada 14 aprel kuni "Ford" teatrida Teylorning 
"Bizning amerikalik tog'amiz" komediyasini tomosha qilayotgan prezidenl A. 
Linkoln quldorlarga yollangan aktyor Buts, Jon Uilks, Sarrou jami 4 kishi tomonidan 
o'ldirildi. Bu suiqasd quldorlarning pinhona ravishda bildirigan hukumatga nisbatan 
qarshiligi edi. 1865-1877yillar davomida Janubiy shtatlarni siyosiy va ijtimoiy 
jihatdan qayta tiklash (rekonstruktsiya) davrida ayniqsa bu hol yaqqol namoyon 
bo'ldi.1865 yil dekabrida kongress AQSh konstitutsiyasiga negrlar qulligini bekor 
qiluvchi o'n uchinchi, 1866 yilda esa negrlarga saylov huquqini beruvchi o'n 
to'rtinchi tuzatishni kiritdi. Konfederasiyaning rahbarlari davlat lavozimlarini 
egallashdan mahrum qilindi. Quldor plantatorlar negrlarni qullikdan ozod qilishni 
e'tirof etsalarda, ularga yer va siyosiy huquqlar berishga qarshilik ko'rsatdilar. 
Negrlarni huquqsiz holda saqlab qolish uchun ularai kaltaklab, terror qiluvchi qurolli 
bandalar tuzdilar. 1866 yildan boshlab Janubda "Ku-kluks-klam" deb ataluvchi 
maxfiy irqiy-terroristik tashkilotlar tuzila boshlandi. Bu tashkilot a'zolari 
plantatsiyalarda mehnat qilishdan bosh tortgan negrlarni o'ldirib, ularni siyosiy 
huquqlardan foydalanishga yo'l qo'ymagan. 1865-1866 yillarda Janubda joriy 
qilingan "Qora kodekslar" negrlarni yerga egalik qilishni yoki ijaraga yer 
olishlarini ta'qiqlagan.Negrlarni olomon qilib o'ldirish bilan shug'ullanuvchi "Linch 
sudlari" keng faoliyat yuritdi.Janub plantatorlarini ilgarigi hukumronlik holatini 
to’liq saqlab qolishga urinishi nafaqat negrlarni, balki, butun mamlakat ishchilari, 
fermerlari va hunarmandlarining keng ommasida norozilik uygotdi. Shimol 
burjuaziyasi yangidan inqilobiy ko'tarilish xavfini sezib Janubni qayta tiklash 
dasturini "yuqoridan" amalga oshirishga kirishdi.Janubni qayta tiklash burjua 
demokratik inqilobining davomi bo'lib, u federal qo'shin yordamida amalga 
oshirildi. Janubni qayta tiklash davomida ijroiya hokimiyat o'sha shtatlarni egallab 
turgan federal qo'shin nazorati ostida bo'ldi.AQSh fuqarolar urushi davomida va 
undan keyin ham tajovuzkor tashqi siyosat yuritdi. 1862-1864 yillarda Shimol 
burjuaziyasi kapitalistik mamlakatlar bilan birgalakda Xitoyda taypinlar qo'zg'olonini 
bostirishda ishtirok etdi. 60-yillarda AQSh Yaponiyaning ichki ishlariga aralashib, 
tengsiz shartnomalar imzolashga majbur qildi. Fuqarolar urushida g'alaba qilgan 
Shimol burjuaziyasi Xitoy, Yaponiya va Alyaskaga nisbatan ckspansiya siyosatini 
davom elUrdi.1867 yilda Tinch okeanining shimoliy qirg'oqlarida chor Rossiyasining 
zaiflashib qolganligidan foydalangan AQSh Rossiyadan arzimas 7,2 mln. dollarga 
Alyaska yarim oroli va Aleut orollarini sotib oldi.AQSh fuqarolar urushi juda 
muhim oqibatlarga sabab bo'ldi. Urushda Shimolning g'alaba qilishi natijasida 
AQShning birligi saqlab qolindi. Prezidentlik lavozimi, senat va oliy sud 
burjuaziya nazoratiga o'tdi. Plantatorlar davlatdagi siyosiy hukumronlik 
mavqeyidan 
mahrum 
bo'ldilar. 
Fuqarolar 
urushining 
asosiy 
ijtimoiy 
muvaffaqiyali-qulchilikni bekor qilinishi va gomsted haqidagi qonunlar bo'ldi. 
Urush natijasida mamlakatda fermerlik, ya'ni qishloq xo'jaligida kapitalistik 
taraqqiyotning "Amerikacha yo'li" g'alaba qildi. U ichki bozorni kengayishiga g'ov 
bo'lib turgan barcha to'siqlarni bartaraf etib, sanoat va qishloq xo'jaligini jadal 
rivojlanishi uchun turtki berdi. Mamlakat milliy birligini saqlab qolinishi, AQSh 
hukumron doiralarining bosqinchilik siyosatini yuritishiga qo'l keldi.