O z b e k is t o n r es p u b L i k a s I o liy


P E D A G O G IK A   F A N IN IN G   M E T O D O L O G IY A S I



Download 4,55 Mb.
Pdf ko'rish
bet4/158
Sana18.08.2021
Hajmi4,55 Mb.
#151001
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   158
Bog'liq
'pedagogika

P E D A G O G IK A   F A N IN IN G   M E T O D O L O G IY A S I
P e d a g o g ik a   fani  m ustaqil  0 ‘zbek iston  R e s p u b lik a s id a   amal 
qilad ig an  u zluk siz  t a ’lim -tarbiya  tiz im in in g   nazariy  asoslari, 
q o n u n iy at  v a   p rinsiplari,  o ‘ziga  xos  y o ‘nalishlari  t a ’lim -tarbiya 
ja r a y o n in in g   shakllanishi,  tarixiy  taraq qiyot  bosq ichlarini  o ‘rga- 
tuvchi  fandir.  P e d a g o g ik a   fani  0 ‘zbek iston  R e sp u b lik a sid a  
ifmning  u stu v o r  sohasi  sifatida  e ’t ir o f   etiladi.  S huning  uchun 
ham ,  p e d a g o g ik a   fanining  m eto d olo g iyasi  sifatida  ja h o n   va 
sharq  p e d a g o g ik   tafak ku ri  durdo nalarini  m u ja ssam la sh tirg a n  
m anb alar,  t a s a w u f   t a ’limoti  n a m o y o n d a la rin in g   badiiy  va  ilmiy 
^ s a r l a r i ,   s h a rq o n a   t a ’lim -tarbiya  vositalari  h a m d a   m etodlarini 
o ‘z  ichiga  olgan  m anb alar,  milliy  istiqlol  g ‘oyasi,  0 ‘zbekiston 
R e sp u b lik a sin in g   K onstitu tsiy asi,  0 ‘zbek isto n  R espublikasinin g


« T a ’lim  t o ' g ‘risda»gi  qonuni  h a m d a   « K adrlar  tayyorlash  milliy 
dasturi»,  « 2 0 0 4 - 2 0 0 9 -y illa rd a   m aktab  t a ’limini  rivojlantirish 
Davlat  u m u m m illiy   dasturi»,  dialektik  bilish  nazariyasi  va  tabiiy 
ilmiy  m ajm u y i  e ’t i r o f  etiladi.
Yuqorida  keltirilgan  pedagogika  fanining  metodologiyasini 
pedagogik  amaliyotga  tatbiq  etishda  jahon  pedagogik  tajribasida 
tan  olingan  va  samarali  natijalar  berayotgan  nazariy  qarashlar, 
ilg‘or  pedagogik  texnologiyalardan  foydalanish  nazarda  tutiladi. 
Ular  shaxsning  t a ’lim  faoliyatini  liberallashtirish  y o ‘llari,  ta ’lim 
mazmunini  tanlash  va  t a ’lim-tarbiya  jarayonini  amalga  oshirish 
prinsiplari,  politexnik  va  kasb  ta ’limi  nazariyasi,  ta ’limni  ijtimoiy 
foydali  mehnat  bilan  u y g ‘unlashtirish  konsepsiyasi,  ta ’lim-tarbiya 
jarayonining  fiziologik  qonuniyatlariga  asoslanib  tashkil  etilishida 
namoyon  b o ‘ladi.
Pedagogika  fa n in in g   obyekti  asosan  maktab  o ‘quvchilaridir, 
predmeti  esa  o'quvchilarga  berilayotgan  ta ’lim-tarbiya  nazariyasi 
va  amaliyotidir.
Pedagogika  t a ’lim-tarbiya  maqsadini  jam iyat  talablariga  va 
o ‘quvchilarning  yosh  xususiyatlariga  qarab  mazmunan  o ‘rganib 
borishni  taqozo  etadi,  tarbiyaning  tarkibiy  qismlarini  va  ular 
o ‘rtasidagi  b o g‘lanishlarni  ochib  beradi.  Shu asnoda ta ’lim  va tarbiya 
sohasidagi  tajribalarni  umumlashtiradi,  tarbiyaning  kelgusidagi 
rivojlanish  istiqbollarini,  yoMlarini  ko ‘rsatib  beradi.
Pedagogika  faniga  tavsif  berilganda  « ta ’lim»,  «tarbiya»  hamda 
« m a ’lumot»  degan  s o ‘zlarni  ishlatdik.  Bu  s o ;zlar  o ‘zaro  b og‘langan 
tarzda,  bir-birini toMdiradi.  Ularni  pedagogikaning asosiy  kategoriya- 
tushunchalari  deb  nomlaymiz. 
Bulardan  tashqari  « o ‘quvchi», 
« o ‘qituvchi»,  «metod»,  «intizom»,  «jamoa»,  «irsiyat»,  «muhit», 
«direktor»  kabi  tushuncha-nomlar  mavjudki,  bu  haqida  mavzular 
yuzasidan  fikr  yuritilganda  alohida  t o ‘xtab  o ‘tamiz.


T a rb iy a   tarixini  o ‘r g an a r  ek a n m iz,  u  j u d a   qa d im iy   j a r a y o n  
e k anligini 
insoniyat  butun 
hayoti 
d a v o m id a   tarb iy a  
bilan 
s h u g ‘u lla nga nligiga   ishonch  hosil  qilam iz.  T a rb iy a   ja r a y o n id a  
a jd o d la rim iz   tarb iyav iy   t a ’sirning  samarali  y o ‘l,  m etodlari  va 
m an balarin i  qidirib  h a y o tg a   tad b iq   qila  boshlaganlar,  bunin g  
n atijasid a  tarbiy a  haqidagi  g ‘oyalar,  naz ariy a   va  tav siy a la r 
p a y d o  
b o ‘la 
boshlag an . 
B ular 
o ‘z 
nav b a tid a  
p e d a g o g ik a  
fan in ing   p ay d o   b o ‘lishiga  sabab  b o ‘ldi.  Jahon  m utafakkirlari 
o ‘zlarining   p e d a g o g ik   g ‘oyalari  bilan  fanning  rivo jla n ishiga   hissa 
q o ‘shdilar.  Bu  ja r a y o n d a   o ‘zbek  m utafak k irla rin in g   xizm atlari 
beqiyosdir.  T a rb iy a   h aqidagi  g ‘o y a la r  eram izdan  avvalgi  VI 
asrd a   sha kllanganligi  h a q ida   m a ’lum otlar  m avjud.  Keyingi 
d a v rla rd a   p e d a g o g ik   g ‘o y a la rn in g   sh a klla nish ida   zardu sh tiy lik 
t a ’limoti,  un in g  m u q a d d a s   kitobi  « A v e s to » d a   qim m atli  fikrlar 
talq in  etilgan.  T a rb iy a   haqidagi  g ‘oyalarni  s ha klla nish ida   islom 
t a ’lim otin in g  aham iy atin i  alo h id a   t a ’kidlash  jo iz .  Q u r ’oni  K arim  
va   hadisi-sha rifla rd a   m u su lm o n   ahlin ing   d u nyoqarash i,  falsafasi, 
m a ’naviyati,  axloqi,  e ’tiqodini  har  to m o n la m a   shakllantirish 
yoMlari  bayon  qilingan.
Tarb iy a  haqidagi  g ‘oyalarning  rivojlanishida  Imom   Buxoriy, 
A t-Term iziy,  A bu  N a s r  Forobiy,  Ibn  Sino,  Abu  Rayhon  Beruniy, 
Y u s u f   Xos  Hojib,  A h m a d   Yassaviy,  N aqshb andiy,  Alisher 
N av oiy,  Behbudiy,  Abdulla  A vloniy  va  boshqalarning  xizmatlari 
beqiyosdir.
Prezidentimiz  t a ’kidlaganlaridek:  «Fuqarolar  endi  ijtimoiy- 
iqtisodiy  jarayonlam ing  ishtirokchisi,  bajaruvchisi  emas,  balki 
bunyodkori  va  tashkilotchisidir».  Bunday  yangicha  yondashishlar 
pedagogika  fanining  obyekti  va  predmetini  kengaytirdi.  Endilikda 
pedagogika  fanining  obyekti  faqat  ta ’lim-tarbiya  jarayonining 
nazariy,  metodologik  amaliy  t a ’minlovchisigina  emas,  balki  komil
10


inson  shakllanishi,  rivojlanishini  t a ’minlaydigan  keng  sohalarni  o ‘z 
ichiga  oladi.  Shuning  uchun,  «Kadrlar tayyorlash  milliy  dasturida»gi 
milliy  modelida  shaxsga  kadrlar  tayyorlash  tizimining  bosh  obyekti 
va  subyekti  sifatida  qaraladi.  Bundan  tashqari  pedagogika  fani 
oldiga  yangicha  fikrlaydigan,  yangicha  tafakkur,  milliy  mafkuraga 
ega  komil  insonni  shakllantirish  vazifalari  q o ‘yildi.
''Pedagogika  fanining  metodologiyasida,  mazmunida,  tarbiya 
nazariyasida,  ta ’limning  tashkiliy  shakllarida,  komillik  darajasi, 
sifatlarini  aniqlashda  katta  islohiy  o ‘zgarishlar  amalga  oshdi.  Bu 
o ‘zgarishlar  yangi  pedagogik  texnologiyalarda  o ‘z  aksini  topishi 
lozim.

Download 4,55 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   158




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©www.hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish