O ‘zbekiston respublikasi oliy ta’lim fan va innovatsiyalar vazirligi chirchiq davlat pedagogika universiteti

MUNDARIJA

KIRISH………………………………………………………………………….4
I BOB. “HABEAS CORPUS” INSTITUTINING NAZARIY-METODOLOGIK ASOSLARI………………………………………………6
1.1.“Habeas Corpus” institutining vujudga kelish tarixi………………………..6
1.2.Miranda qonuni……………………………………………………………..
II BOB. JINOYAT HUQUQIDA “HABEAS CORPUS” INSITUTINING AHAMIYATI…………………………………………………………………..16
2.1.“Habeas Corpus” insituti inson huquq va erkinliklarini muhofaza qilishning ishonchli kafolati…………………………………………………………….…16
2.2. Konsitutsiyamizda taklif etilayotgan o‘zgarishlarda “Habeas Corpus” shakllari …………………………………………………………………….….26
XULOSA………………………………………………………………………29
FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR……………………………………..30

KIRISH
Mavzuning dolzarbligi. Sud-huquq islohotlarini yanada chuqurlashtirishning tub maqsadi fuqarolar shaxsiy erkinligi kafolatlari haqqoniy amalga oshirilishi uchun barcha zarur shart-sharoitlarni yaratishdir. Insonning erkinligi va shaxsiy daxlsizligiga bo‘lgan munosabat, uning huquqiy himoyalanganligining yuqori darajasi — mamlakatda sud hokimiyati shaxs huquq va manfaatlarini himoyalash funksiyasini samarali amalga oshirayotganligida ko‘rinadi.
Barchamizga ma’lum, “Qamoqqa olishga sanksiya berish huquqi sudlarga o‘tkazilishi munosabati bilan O‘zbekiston Respublikasining ayrim qonun hujjatlariga o‘zgartish va qo‘shimchalar kiritish to‘g‘risida”, “Advokatura instituti takomillashtirilishi munosabati bilan O‘zbekiston Respublikasining ayrim qonun hujjatlariga o‘zgartish va qo‘shimchalar kiritish to‘g‘risida”gi qonunlarning qabul qilinishi natijasida “Habeas Corpus” instituti normalarini milliy qonunchilikka yanada izchil tatbiq etish hamda qo‘llash imkoniyatlari kengaydi.
Qamoqqa olish shaxsning erkinligini chegaralash bilan bevosita bog‘liq va shu sababdan mazkur masala O‘zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasining 19, 25 va 44-moddalariga asosan aynan sud tartibida amalga oshirilishi zarur. Qamoqqa olishga sanksiya berish huquqining sudlarga o‘tkazilishi jinoyat sodir etganlikda ayblanayotganlarga sudgacha bo‘lgan tergov bosqichida mazkur ehtiyot chorasini qo‘llashda sud himoyasi huquqini ta’minlaydi.
“Habeas Corpus” institutining joriy etilishi, ya’ni 2008 yildan ehtiyot chorasi sifatida qamoqqa olishga sanksiya berish huquqi prokurordan sudga o‘tkazilishi prinsipial qadam bo‘ldi. Ushbu qarorning o‘z vaqtida va puxta o‘ylab qabul qilingani bugungi kunda hayotda o‘z isbotini topmoqda.
Sud hokimiyati mustaqilligini mustahkamlash masalalari jinoyat ishlari yurituvining sudga qadar bosqichlarida sud nazoratini kengaytirishni, xususan, lavozimdan chetlashtirish va tibbiy muassasaga joylashtirish kabi protsessual majburlov choralarini qo‘llashda tatbiq etilishini taqozo etdi.
2012 yilning 18 sentabrida O‘zbekiston Respublikasi Jinoyat protsessual kodeksining ayrim normalariga, shu jumladan, 29 va 31-boblariga o‘zgartish va qo‘shimchalar kiritilib, endilikda lavozimdan chetlashtirish va tibbiy muassasaga joylashtirish kabi protsessual majburlov choralari faqat sudyaning sanksiyasi asosida qo‘llash tartibi qonunan mustahkamlandi.