O ’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi namangan davlat universiteti fiziologiya kafedrasi

__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________


Ko'rish maydonini aniqlash-Perimetriya usuli.


1- ISH. Ko'rish maydonini aniqlash.
N azariy tushuncha. Ko‘z bir nuqtaga qarab turganda, atrofdagi ko‘zga ko‘rinayotgan maydoni ko‘rish maydoni deb ataladi. Odamlarda ko‘rish maydon har xil bo‘lib, bu ko‘z soqqasining formasiga, uning joylanish chuqurligiga, qosh usti yoyi va burunning shakliga hamda to‘r qavatning funktsional holatiga bog‘liq. Rang (xromatik) va rangsiz (axromatik) ko‘rish maydoni farqlanadi. Axromatik ko‘rish maydoni xromatik ko‘rish maydonidan katta bo‘ladi, chunki axromatik ko‘rish to‘r qavatning asosan chet (periferik) qismida joylashgan tayoqchalarning faoliyati bilan bog‘langan. Har xil ranglar uchun ko‘rish maydoni bir xil bo‘lmay, balki sariq rang uchun eng katta, yashil rang uchun esa eng tor. Axromatik ko‘rish maydonining chegarasi quyidagicha: tashqaridan — 100° gacha, ichki va yuqoridan — 60° va pastdan — 65° (1-rasm).
1-rаsm. O'ng ko'zning rаnglаrni nоrmаl ko'rish mаydоni.


Ishdan maqsad: Oq va rangli ko’rish maydonini aniqlash.


Ish uchun kerakli jihozlar: Forster perimetri, perimetrik
blank, perimetr uchun oq va rangli chizg’ich, rangli qalamlar


1-Ishni bajarish tartibi. Ishni boshlashdan oldin daftarga perimetrik blank chizish kerak. Perimetr auditoriyadagi yorug’lik yaxshi tushadigan stolga o’rnatiladi. Tekshiriluvchini yorug’likka orqasini o’girib o’tkazib, engakni doira ro’parasidagi maxsus taglikka qo’yib, tekshiriluvchi ko’z plastinkasining o’yma nishoniga to’g’rilab qo’yaladi. Ikkinchi ko’zni gardish qo’l bilan emas, bilan berkitib, perimetr yoyiga gorizontal holatda qo’yib, ko’rish maydonini tekshiriladi. Tekshirishning asosiy sharti bo’lib yoyning markazidagi oq nuqtaga ko’zni harakatsiz qilib to’g’rilashdir.
Tekshiruvchi yoyning ichki yuzasi bo’ylab markazdan chetga qarab oq va rangli markani sekin chetga surib harakatlantiradi. Tekshiriluvchi ko’zni harakatsiz holda ko’rayotgan rangli markalarning rangini aytishi kerak, tekshiruvchi perimetr yoyining graduslariga mos keladigan nuqtalarni perimetrik blankka tushiradi, qachonki u maxsus rangdagi markani ko’rsa. Perimetr yoyini 900 C ga aylantirib, yuqori va pastki ko’rish o’tkirligi o’lchanadi. Xuddi shunday usul bilan yoyni o’ng va chapga 450 C aylantirib, ko’rish maydonini o’lchaydi. Blanka tushirilgan nuqtalar o’ziga mos rangdagi chiziqlar bilan birlashtiriladi. Olingan ko’pburchaklar tekshiriluvchining ko’rish maydoni-chegarasini ko’rsatadi. (2-rasm)
Topshiriq. Olingan perimetrik rasmni plakatda berilgan oq, qora va rangliko’rish ko’rsatkichlari, normal ko’rish maydonining chegaralari bilan solishtiriladi.
1. K o’rish maydoni deb nimaga aytiladi?
2. Nima uchun to’r qavatning periferik bo’limlari ranglarni qabul qilmaydi?