Очиқ кодли операцион тизимларда шифрлаш ва архивлашни ташкил этиш

Foydalanilgan adabiyotlar

1. 
   M. Kocakulak and I. Butun, “An Overview of Wireless Sensor Networks Towards Internet of Things,” IEEE 7th Annu. Comput. Commun.Work. Conf., 2017.
   
2. 
   Vladislavs Nazarovs, Jans Jelinskis, Jurgis Porins, Ingrida Lavrinovica, Andis Supe, and Vitalijs Aispurs, “Architecture and Research of M2M Wireless Mesh Networks,” Progress In Electromagnetics Research Symposium — Spring (PIERS), 2017.
   
3. 
   R. Kousalya, G.A.S. Kumar, A survey of light-weight cryptographic algorithm for information security and hardware efficiency in resource constrained devices, in: International Conference on Vision Towards Emerging Trends in Communication and Networking (ViTECoN), IEEE,2019, http://dx.doi.org/10.1109/ViTECoN.2019.8899376.
   
4. 
   N. Thangamani, M. Murugappan, A lightweight cryptography technique with random pattern generation, Wirel. Pers. Commun. (2019) 1409–1432, http://dx.doi.org/10.1007/s11277-018-6092-8, Springer.
   
5. 
   C. Zhao, Y. Yan, W. Li, An efficient ASIC implementation of QARMA lightweight algorithm, in: 2019 IEEE 13th International Conference on ASIC (ASICON), IEEE, 2020, http://dx.doi.org/10.1109/ASICON47005.2019. 8983618.
   

АХБОРОТ ХАВФСИЗЛИГИ ҲОЛАТИНИ БАҲОЛОВЧИ ДАСТУРИЙ ВОСИТАЛАР ТАҲЛИЛИ


Турсунов Б.А. (ТАТУ, магистр)
Бўриев Ю.А. (ТАТУ, ассистент)
Олимов И.С. (ТАТУ, ассистент)

Корхонада ахборот хавфсизлиги ҳолатини аниқлашда ушбу корхонада ҳавфсизликни таъминлаш мақсадида қўлланилган технологиялар ҳамда воситаларни таҳлиллаш орқали амалга оширилади. Бугунги кунда ахборот хавфсизлиги соҳаси учун ишлаб чиқарилган дастурий ҳамда аппарат воситалар жаҳон бозорида етакчи ўринни эгаллаган. Бундай дастурий, аппарат воситаларни ишлаб чиқарувчи фирма, корпорациялар ўртасида жаҳон бозорида бугунги кунда кучли рақобат юзага келган. Ушбу дастурий ёки аппарат воситалари объектларда ахборот хавфсизлигини таминлашдаги функционал имкониятлари, қиймати, жаҳон бозоридаги ўрнига кўра ҳар йили статистика қилинади. Сўнги йиллар статистикасига кўра улар қуйидагича ўрин олган:

• 
  тармоқлараро экран технологияси;
  
• 
  VPN қуриш технологияси;
  
• 
  руҳсатларни бошқариш тизими;
  
• 
  хужумларни аниқлаш ҳамда бартараф этиш тизими (IDS, IPS);
  
• 
  SPAM хабарлардан ҳимоялаш тизими;
  
• 
  резерв нусхалаш ҳамда архивлаш воситалари;
  
• 
  ахборот хавфсизлигини мониторинглаш тизими.
  

Ахборот хавфсизлиги сиёсати стандартлари бандларига асосланган ахборот хавфсизлигини баҳоловчи автоматлаштирилган дастурий воситаларга қуйидагиларни мисол келтирсак бўлади:

• 
  auditmоdern дастурий таъминоти;
  
• 
  aida engeneer дастурий таъминоти;
  
• 
  redcheck дастурий таъминоти;
  
• 
  сobra.
  

AUDITMODERN дастурий таъминоти. Ушбу дастурий таъминот COSO стандарти асосида Россия Федерацияси томонидан ишлаб чиқилган. Ушбу дастурий маҳсулот ҳозирда МДҲ давлатлари орасида ахборот хавфсизлигини таъминлаш мақсадида кенг қўлланилиб келинмоқда.
AIDA ENGENEER дастурий таъминоти. Ушбу дастурий таъминот ёрдамида корхонадаги ишчи станцияларнинг иш ҳолати ҳақида, тармоқдаги техник носозликлар ҳақидаги ахборотларни олиш мумкин.Ундан ташқари ўрнатилган дастурий воситаларнинг лицензиясини аниқлашда ҳам қўл келади.
RedChek дастурий таъминоти. RedChek дастурий таъминоти корхонадаги барча ишчи станцияларни сканерлайди ва хавф-хатарни, заифликларни ишчи станциялардаги ўзгаришларни хавфсизлик сиёсатига ва халқаро стандартларга(CIS, MSCM, SCW, PCI DSS, FDCC, USGCB) асосланиб баҳолаб боради.
Cobra дастурий таъминоти. Ушбу дастурий таъминот ISO 17799 стандартига асосан корхонада ўрнатилган хавфсизлик воситаларини текшириб, баҳолаб боради. Бу дастурий таъминот Британиянинг C&A Systems Security Ltd компанияси томонидан ишлаб чиқилган. Ушбу дастурий таъминот ҳам МДҲ давлатлари ўртасида кенг қўлланилиб келинмоқда.
Ушбу дастурий таъминотларнинг қиёсий таҳлили қуйидаги жадвалда кўрсатилган (1-жадвал).
Хулоса сифатида юқорида таҳлил қилинган дастурий маҳсулотларнинг фойдали жиҳатлари қуйидагилардан иборат:

• 
  ишчи кучи деярли сарфланмайди;
  
• 
  кам вақт ичида ахборот хавфсизлиги ҳолатини баҳолаш имконини беради.
  

Камчиликлар сифатида қуйидагиларни келтириш мумкин:

• 
  ушбу дастурий (аппарат) таъминотларнинг нархи баланд ҳисобланади;
  
• 
  фақат дастурий ва техник воситаларни баҳолайди;
  

корхонадаги корпаротив тармоқ тизимлари иш ҳолатида бўлмаса ишончлилик коэффициенти тушиб кетади.

1-жадвал
Дастурий таъминотлар қиёсий таҳлили

	AUDITMODERN	RedChek	Cobra
ДТ ишлаб чиққан мамлакат	Россия Федерацияси	Россия Федерацияси	Буюк Британия
Қайси стандарт асосида ишлаб чиқилган	COSO	CIS, MSCM, SCW, PCI DSS, FDCC, USGCB	ISO 17799
Саволнома қисми	+	-	-
Таъминот манбаи талаб қилиш шарти	Кўп	Кўп	Кўп
Текширув диапазони	Ахборот хавфсизлиги масаласининг ҳамма секторини қамраб олади	Фақат дастурий ва техник воситаларни текширади	Фақат дастурий ва техник воситаларни текширади
Қайси ОТ мўлжалланган	Windows 7 (барча версиялари)	Windows 7 (барча версиялари)	Linux (барча диструьутивлари) Windows 7 (барча версиялари)
Агент технологияси	Мавжуд	Мавжуд	Мавжуд
Нархи	Валюта	Валюта	Валюта