Оддий хукмлар сифати ва миқдорига кўра турларга



Download 53,25 Kb.
bet5/6
Sana21.02.2022
Hajmi53,25 Kb.
#77333
1   2   3   4   5   6
Bog'liq
Оддий хукмлар

Шартли (импликатив) хукм икки оддий хукмнинг «агар... унда» мантиқий боғламаси орқали бирикишидан ташкил топади. Шартли хукмнинг мохиятини аниқлаш учун зарурий ва етарли шарт тушунчаларини фарқлаш зарур. Ходисанинг зарурий шарти деб, унинг мавжудлигини таъминлайдиган холатга айтилади. Агар ходисанинг шарти зарурий бўлмаса, ходиса хам бўлмайди. Масалан: «Агар ўсимлик сувсиз қолса, у қурийди».
Ходиса учун етарли бўлган шарт деб, хар сафар шу шарт бўлганда, ўша ходиса кузатиладиган холатга айтилади. Масалан: «Агар ёмғир ёғса, унда уйларнинг томи хўл бўлади». Шартлар «етарли, лекин зарурий бўлмаган», «зарурий лекин етарли бўлмаган», «зарурий ва етарли» бўлиши мумкин. Масалан: N сонининг икки ва учга бўлиниши унинг олтига бўлиниши учун зарурий ва етарли шарт хисобланади. N сонининг иккига бўлиниши, унинг олтига бўлиниши учун зарурий, лекин етарли бўлмаган шартдир. N сонининг ўнга бўлиниши, унинг иккига бўлиниши учун етарли, лекин зарурий бўлмаган шартдир.
Шартли хукм таркибида асос ва натижа қисмлари фарқланади. Шартли хукмнинг «Агар» ва «унда» сўзлари оралиғидаги қисми – асос, «Унда» сўзидан кейинги қисми – натижа деб аталади. «Агар ёмғир ёғса, унда уйларнинг томи хўл бўлади» хукмида «Ёмғир ёғса» хукми асос, «уйларнинг томи хўл бўлади» хукми – натижа хисобланади.
Демак, асосда кўрсатилган ходиса, натижада қайд этилган ходисанинг келиб чиқиши учун етарли шартни ифодалаган хукм, шартли хукм дейилади
Шартли (импликатив) хукмлар «агар ... унда» мантиқий боғламаси () белги билан ифодаланади. Хозирги замон мантиқ илмида эса () символи билан белгиланади. Бу символлар моддий импликация белгиси деб аталади. Шартли хукм эса импликатив хукм деб юритилади. Импликатив хукмнинг асоси - антецедент, натижаси-консеквент дейилади. Импликатив хукм антецедент-чин, консеквент-хато бўлган холатдан бошқа хамма кўринишларда чин бўлади:



p

қ

pқ

чин
чин
хато
хато

чин
хато
чин
хато

чин
хато
чин
чин




Download 53,25 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©www.hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish