Oksidlanish qaytarilish reaksiyasi Matn

MAGNIY VA KALSIY
Bu elementlarning atomlarida d - elektron orbitalar (bo’sh) ning mavjudligi ularning berilliydan farqli xossalar namoyon qilishlariga sabab bo’ladi. Ularning hosil qilgan birikmalarda (Ca)Mg - E bog’i ion tabiatga ega.
Тabiatda tarqalishi: Magniy va kalsiy tabiatda keng tarqalgan (1,4 at % va 1,5 at %) bo’lib quyidagi izotoplari: ²⁴Mg(78,6%); 25Mg (10,11%); ²⁶Mg(11,29%); 40Mg(96,975%) mavjud. Bu metallar asosan silikat va fosfat karbonat va sulfatli minerallar holida: Mg₂SiO₄ (olivin); SaCO₃ x MgCO₃ (dolomit), MgCO₃(magnezit); CaSO₄(angidrit), CaSO₄x2H₂O(gips); CaҒ₂(flyuorit); Ca₅(P0₄)₃ (Ғ, C1.) (appatit) va boshqalar ko`rinishda tarqalgan.
Shu bilan birga gidrosfera (suvda) (dengizda) Mg(0.38%); daryolarda 30% gacha; Ca (0,5% gacha) va tirik organizmlarda. suyanda va o’simlik bargida (Mg) • mavjuddi:


P elementlar MATN.
Atomlarning p-energetik pog’onachasi elektronlar bilan tugaydigan elementlar p-elementlar oilasiga kiradi. D.I.Mendeleevning davriy jadvalida I davrdan tashqari barcha davrlarning uchinchi guruhidan boshlab p-elementlar joylashgan.

p-Elementlardan IIIA guruhidagi A1.Ga. Ip va Тi, IVA guruhidagi Sn va Pb metallik xossalariga ega. VA guruhidagi Sb va Bi ni esa shartli ravishda metall deyish mumkin, chunki bu ikki elementda ko’pgina metallmaslik xossalari mavjud.

Boshqa hamma p-elementlar metallmasdir. Atom tuzilishi nazariyasidan ma’lumki III guruh elementlaridan boshlab p-energetik pog’onacha elektronlar bilan to`lib boradi. VII1A guruh elementlariga kelib r- pog’onacha tugallanadi. r-pog’onachada hammasi bo’lib 6 ta elektron joylashadi. Bu elektronlar bilan p-elementlar tashqi zlektron qavatining to’lib borishi tartibi quyidagicha :

Davriy jadvalning III davridan boshlab p-elementlar atomlarida bo’sh d orbital mavjuddir. Ko’pgina elementlarda (C1. Br, J, S, Se, P) bu d-orbitallarga s va p-orbitallardagi juftlashmagan elektronlarning bir qismi "ko’chadi" va natijada bu elemementlar o’zgaruvchan valentlik namoyon qiladilar. Bu ularning oksidlari va Boshqa kislorodli birikmalarida yuqori oksidlanish darajalari namoyon qilish bilan kuzatilada.

Har bir davr bo’yicha elementning tartib nomeri ortishi bilan atomning orbital radiusi kichrayadi va ionlanish energiyasi ortib boradi. Bu qonuniyatni p-elementlar misolida ham ko’rish mumkin. Davriy sistemaning uchinchi asosiy gruppachasiga keng tarqalgan bor B, alyuminiy Al, birmuncha kam tarqalgan galliy Ga, indiy Jn, va talliy Tl elementlar kiradi. Bu elementlarning tashqi elektron qavatlarida s² * p¹ elektronlari mavjud. Shuning uchun bu elementlar o'zlarining tashqi elektron qavatlaridagi uchta elektronni yo'qotib, +3 oksidlanish darajasini namoyon qila oladi. Faqat talliy +3 + 1 oksidlanish darajasini namoyon qila oladi. Buning sababi elementlarning atom radiuslari B-Al-Ga-Jn-Ta qatori bo'ylab ortib borishidir Atom radius ortgan sari s-elektronlar bilan p-elektronlar orasida energetik ayirma kuchaya boradi. Shuning uchun talliyning p-elektroni birinchi navbatda valent elektronga aylanib ketadi.
Uchinchi gruppa asosiy gruppacha elementlarining oksid va gidroksidlarining asos xossalari Al(OH)₃ — Ga(OH)₃ — Jn(OH)₃ - Tl (OH)₃ qatorida kuchayib, kislotali xossalari kuchsizlanib boradi. Chunki Al⁺³ dan Tl⁺³ ga o'tgan sayin ion radiuslari kattalashib boradi.
Talliyning T1OH tarkibli gidroksidi kuchli asos xossasini namoyon qiladi. Chunki Tl⁺ ioni katta radius va kichik zaryadga ega.
Bor. Borning tashqi elektron qavatida s² • p¹ elektronlar mavjud. Uning ikkita tabiiy barqaror B, " B, izotopi ma'lum.