Omonim va ko‘p ma’noli so‘zlar izohi (2-kurs “Hozirgi o‘zbek adabiy tili” darsligida keltirilgan mashqlar asosida)

Дўстингдан топ Дўсти, яқин кишиси бирор ёмонлик қилганда айтиладиган ибора.
Дўсти содиқ Вафодор, садоқатли дўст.
Дунёда дўсти содиқни топиш қийин экан.
Жон (ёки жонажон) дўст Жонини ҳам аямайдиган, самимий, беғараз дўст.
Пойлаб-пойлаб, хўб томоша қилсанг-чи, Тўй-томоша қуллуқ бўлсин, жон дўстим.
Аввал айтганимдек, академик Ҳабиб Муҳамедович Абдуляа-ев билан [Абдулла Қаҳҳор] жон дўст эдилар.
Иш (ёки меҳнат) дўсти Бирга ишлаб, меҳнат жараёнида орттирилган дўст.
Иш дўстинг — жон дўстинг.
Кўриб қўй, деб сўзни бошлайман, меҳнат дўстим — асал ёримга.
Мол дўсти Олди-берди муносабатларида орттирилган дўст, бирор нарса-дан илинжи бўлгани учунгина ошно бўлган, юзаки дўст.
Жон дўстинг жошдан кечса ҳам, мол дўстингмолидан кечмайди.
Пирига ҳам дўст бўлмайди Ҳеч кимсага дўст бўлмайдиган ёмон одам ҳақида.
Эрининг юз-хотирини қилмайдиган хотин пирига ҳам дўст бўлмайди.
3 Мурожаат қилиш шакли.
Хўш, тақсир, нега хомушсиз? -Э, азиз дўстим, сал қий-налиброқ қолдим.
4 Диний тасаввуфда: Аллоҳо, эй худо.
Ҳар замон яқин-йироқдан гадой товуши эши-тилади: "Ҳей дўст, шайдулло, баноми олло, садақа радди бало, бақавли расули худо ".
Дўст тортмоқ 1) "дўст!" деб худога ёл-вормоқ.
У ўз одатининг аксича дўст торт-ди-да, юқорига қаради.
2) кўчма қичқирмоқ, сайрамоқ. "Роҳат"ни эшитиб, Тантибойвачча "эзиб юбор-дингиз, жонидан!" деб қичқирди ва бангилар кабибир "дўст!"тортди.
ДЎСТ (ў - чўзиқ) унд. с. Тасанно, офарин маъноларини билдиради. Дўст, кам бўлманг! Боғларни қоплайди завқу шавқ, қарсак, Кексаяар оғзида: "Дўст!", "Баракалло!".


YOSH
ЁШ I 1 Қаттиқ оғриқ, қайғу ёки кучли севинч-шодлик ва ш. к. натижасида ёш без-ларидан ажралиб чиқадиган тиниқ шўр суюклик.
Чин кўнгилдан йиғласанг, сўқир кўз-дан ёш келар.
Ҳаётнинг ўнг ёноғига бир томчи иссиқ ёш тўкилди.
-Бас, Ўроз, кўзимни кўр қилди тутун, — Йўлчи юм-юм ёш тўкиб, ачишган кўзларини ишқалаб, туртина-тур-тина, эшикни тепиб очди.
Келар йўлинг супурай сочим билан, Чанги чиқса, сув сепай ёшим билан.