Ong falsafiy muammo sifatida. Bilish falsafasi

Ijtimoiy ongning o‘ziga xos xususiyatlari.

Individual ong inson miyasining ob'ektiv borliqni ideal obrazlarda aks ettirish va bu obrazlardan fikrlash jaranida foydalanish qobiliyati. Uni bevosita kuzatish mumkin emas. Ong faqat inson miyasi ishining natijasi, uning xossasi sifatida, shuningdek, ong namoyon bo‘lishining fikrlar, g‘oyalar, e'tiyodlar, qadriyatlar, mo‘ljallar va shu kabilar tarzida ifodalangan turli shakllari orqali tadqiy etilishi mumkin.

Individual ong borlig‘i moddiy narsalar borlig‘idan farqli o‘laroq, ong bir qancha o‘ziga xos xususiyatlar,chunonchi: vaqt shkalasi bo‘ylab o‘tmishga ham, kelajakka ham bir lahzada ko‘chish, ilgari mavjud bo‘lgan narsalar va voqealarni tasavvurda gavdalantirish qobiliyatiga egadir.
Ayrim kishilar borlig‘i haqida so‘z yuritganda, shuni ta'kidlash joizki, u barcha organizmlarda bo‘lganidek funktsionalgina emas, balki o‘z shakllanish jarayonida muayyan bosqichni o‘tadi, bunda tana bilan bir qatorda ruh ham rivojlanadi. Ular o‘z
shakllanish jarayonining ayni bir bosqichlari – inson, individ, shaxsni har biri o‘zicha bosib o‘tadi.
Shaxs – insonnig uni qurshagan boshqa odamlar tomonidan qanday idrok etilishi, tavsiflanishi va baholanishini aks ettiruvchi ijtimoiy hodisa. Shaxs faqat jamiyatda, o‘ziga o‘xshagan odamlar bilan muloqat qilish, o‘tgan avlodlar to‘plagan tajriba va bilimlarni, o‘ziga qadar yaratilgan qadriyatlar va xulq-atvor qoidalarni o‘zlashtirish orqali shakllanishi mumkin. Shuning uchun ham shaxs bo‘lish – ijtimoiy ―qiyofaga‖ ega bo‘lish demakdir. Bularning barchasi ijtimoiy borliqning turli holati va jarayonlarini tavsiflaydi.
Ijtimoiy ong borlig‘i. Ijtimoiy ong tabiiy va ijtimoiy voqelikning in'ikosi, jamiyatning muayyan davriga yoki qismiga tegishli bo‘lgan umumiy his-tuyg‘ular, kayfiyatlar, qarashlar, g‘oyalar, nazariyalar majmuidir.
Ijtimoiy ong tufayli jamiyatda o‘z-o‘zini anglashi sodir bo‘ladi., kechayotgan jarayonlarga munosabati shakllanadi. Ijtimoiy o‘zgarishlar bilan bir qatorda ijtimoiy ong ham o‘zgarib, rivojlanib boraveradi. Ammo bundan, aslo, ijtimoiy ongning taraqqiyoti faqat ijtimoiy voqelikdagi o‘zgarishlargagina bog‘liq ekan-da, degan xulosa kelib chiymaydi. Zero, ijtimoiy ong o‘z taraqqiyotida nisbiy mustaqillik xarakteriga va ijtimoiy voqelikka faol aks ta'sir eta olish xususiyatiga ham egadir.
Ijtimoiy ongning strukturasi ijtimoiy munosabatlar va kishilar faoliyatining turlari bilan belgilanadi. Odamlar faoliyati qanchalik xilma-xil, ularning ijtimoiy munosabatlari qanchalik boy bo‘lsa, ijtimoiy ong shunchalik murakkab bo‘ladi. Voqelikni aks ettirish darajasiga ko‘ra, ijtimoiy ong odatiy va nazariy ongga bo‘linadi.