O’qituvchi psihologiyasi

MAVZU: O’QITUVCHI PSIHOLOGIYASI.
Reja:
1.Sharq allomalari asarlarida o’qituvchi shaxsi muammosi
2. O’qituvchi shaxsining muhim kasbiy sifatlari
3. Hozirgi zamon o’qituvchisiga qo’yiladigan talablar
4.Pedagogik qobiliyatlar


O’quv mashg’ulotining maqsadi: o’qituvchi psixologiyasi, sharq allomalari asarlarida o’qituvchi shaxsiga doir qarashlar, uning muhim kasbiy sifatlari, hozirgi zamon o’qituvchisiga qo’yiladigan talablar, pedagogik qobiliyatlar haqidagi bilimlarni shakllantirish.
O’quv faoliyatining natijasi: Talabalarga o’qituvchi psixologiyasi, sharq allomalari asarlarida o’qituvchi shaxsiga doir qarashlar, uning muhim kasbiy sifatlari, hozirgi zamon o’qituvchisiga qo’yiladigan talablar, pedagogik qobiliyatlar haqida dastlabki bilimlar berish hamda mazkur jihatlar psixologiya fanini o’rganish ob’ekti ekanligi asoslab berildi.

2-ilova
Baholash mezoni va ko’rsatkichlari

Guruhlar	Savolning to’liq va aniq yoritilishi 0-5 ball	Misollar bilan muammoga yechim topishi 0-5 ball	Guruh a’zolarining faolligi 0-5 ball	Jami ball

15-13 ball- “a’lo”

12-10 ball- “yaxshi”
15-13 ball- “qoniqarli”

3-ilova
Sharq allomalari asarlarida o’qituvchi shaxsi muammosi

O’qituvchilik inson jamiyati tarixi boshlangandan e’tiboran davom etib, shu bilan birga hamma vaqt jamiyat va jamoatchilik tomonidan e’tiborga loyiq e’zozlab kelingan kasbdir. «O’qituvchi-deydi Al Forobiy - aql-farosatga, chiroyli nutqqa ega bo’lishi va o’quvchilarga aytmoqchi bo’lgan fikrlarini to’la va aniq, ifodalay olishni bilmog’i zarur». U o’z fikrini davom ettirib, «O’qituvchi va rahbarning vazifasi dono davlat rahbari vazifasiga o’xshaydi, shu sababli o’qituvchi eshitgan va ko’rganlarining barchasini eslab qolishi, aql-farosatga, chiroyli nutqqa ega bo’lishi o’quvchilarga aytmoqchi bo’lgan fikrlarini to’la va aniq, ifodalab berishni bilmog’i lozim. SHu bilan birga o’z or-nomusini qadrlashi, adolatli bo’lishi lozim. Ana shundagina u insoniylikning yuksak darajasiga ega bo’ladi va baxt cho’qqisiga erishadi» deb ta’kidlaydi. Qomusiy olim Abu Ali ibn Sino fikricha, «O’qituvchi matonatli, sof vijdonli, rostgo’y va bolani tarbiyalash metodlarini, axloq-qoidalarini yaxshi biladigan odam bo’lmog’i lozim. O’qituvchi o’quvchining butun ichki va tashqi dunyosini o’rganib uning aql qatlamlariga kira olmog’i lozim». Nosiriddin Tusiy o’zining «O’qituvchilarni tarbiyalash to’g’risida» asarida shunday deydi: «O’qituvchi munozaralarini olib borishda isbot qilishni bilishi, o’z fikrlarining to’g’riligiga ishonishi, nutqi esa mutlaqo toza, jumlalari mantiqiy ifodalanadigan bo’lishi lozim. O’qituvchi nutqi hech qachon va hech qaerda zaxarxandalik, qo’pol yoki qattiq bo’lishi mumkin emas. Dapc paytida o’qituvchining o’zini tuta olmasligi ishni buzishi mumkin». Yusuf Xos Xojib Qoshqariy «Men a’zolar kasalligini davolashdan oldin odamlarning ruhiyatini davolashni zarur deb topdim. Bunga men o’qituvchilik yo’li bilan erishaman, bunga mening ishonchim komil. CHunki a’zolar kasalligi bilan yuzlarcha, minglarcha odamlar halokbo’lsalar, nodonlik bilimsizlik tufayli o’n ming va yuz minglarcha odamlar halok bo’ladilar....» Jomiy bola dunyoqarashining kamol topishida maktab va muallimning roliga katta baho beradi. Uning fikriga qaraganda, muallim aqlli, adolatli, o’zida barcha yuksak fazilatlarni mujassamlashtirgan bo’lishi kerak. O’zini nomunosib tutgan odam, hechvaqt bolalarga bilim bera olmaydi, degan fikrni bildiradi. Ulug’ shoirimiz Alisher Navoiy ham o’qituvchi mehnatini xolisona baholab «Agar shogird podsholikka erishsa ham unga (muallimga) qulluq qilsa arziydi». «Haq yo’lida kim senga bir harf o’rgatmish ranj ila, aylamak bo’lmas ado oning haqqin yuz ganj ila» kabi satrlarni bitgan.

4-ilova