|
Illat izlaganga illatdir dunyo,
G‘urbat izlaganga g‘urbatdir dunyo,
Kim nima izlasa etar murodga,
Hikmat izlaganga xikmatdir dunyo.
Prezidentimiz bu asarida xammabop va tushunarli qilib, o‘z peshona teri bilan xalol turmush kechiradigan inson xayotidan mamnun va rozi bo‘lib, qalbi va yuragi osoyishta, vijdoni pok, ruxiy olami barqaror bo‘lib, elning xurmatini qozonib yashaydi. Ikkinchi tomondan bu dunyoda engil-elpi, xar xil nopok yo‘llarga berilib, insoniy burchini unitib, mol dunyoga intilib yashagan odam, achinarlisi shuki, xayotining so‘ngida armon va nadomadlarga botib o‘z umrini tugatadi.
Inson ma’naviy olamining yuksalishi bilan bog‘liq turli xolatlar xaqida ko‘p gapirish mumkin. Lekin, muxtasar qilib aytganda, Ollohning o‘zi bizga buyurgan komil inson bo‘lish xalollik va adolat bilan xayot kechirish kabi oliy janob fazilatlarning ma’no-mazmunini nafaqat chuqur anglash, balki anashunday xususiyatlarga ega bo‘lish, ularga amal qilib yashash-odamzotning ma’naviy boyligini belgilab beradigan asosiy mezon, desak xech qanday xato bo‘lmaydi”-deb ifodalaydi.
Yurtboshimizning bu xayotiy fikrini naqadar xaqiqat ekanligini isboti sifatida 2004 yil 9 iyul kuni Samarqand viloyati xalq deputatlarining navbatdan tashqari kengashining sesiyasida “Raxbar tashabuskor, talabchan va albatta adolatli bo‘lmog‘i zarur deb so‘zlagan nutqini misol qilib ko‘rsatishimiz mumkin. Yurtboshimiz o‘z ma’ruzasida Samarqand viloyati xokimi qilib tayinlangan olim-professor odam o‘z raxbarlik vazifasini suiieste’mol qilib mahalliychilik illatlariga berilib, davlatning ma’suliyatli idoralariga, tashkilotlariga o‘z tanish bilishlarini va qarindoshlarini o‘tkazib, davlat, xalq mulkini talon-taroj qilinishiga sabab bo‘ldi. Qisqa muddat ichida Samarqand viloyatining iqtisodiy soxasiga katta ulkan zarar keltirdi. Natijada o‘z lavozimidan ozod qilindi. Bunday noqobil ishlarni qilmaslikni uqdirib, Prezidentimiz bu asarida shunday yozadi: “Chindan xam agar odamzod bu dunyoda ruxan pok bo‘lib, irodasi baquvat iymoni butun, vijdoni uyg‘oq bo‘lib yashamas ekan, inson xayotining qanday ma’nosi qoladi?
Mana shu savol xar bir sog‘lom fikrlaydigan odamni xamisha o‘ylantirishi, sergaklikka chorlab turshi zarur bunday ezgu maqsadlarga esa faqat yuksak ma’naviyat, uzluksiz ma’naviy tarbiya orqaligina erishish mumkin.
Ma’naviyat insonning qon-qoni, suyak-suyagiga yillar davomida ona suti oila tarbiyasi, ajdodlar o‘giti, Vatan tuyg‘usi, bu xayotning bazida achchiq, bazida quvonchli saboqlari bilan qatra-qatra bo‘lib singib boradi. Ayniqsa tabiatga, odamlarga yaqinlik, doimo yaxshilikni o‘ylab yashash, xalol mexnat qilish, dunyoning tengsiz ne’mat va go‘zalliklaridan baxramand bo‘lish ma’naviyatga oziq beradi, uni yanada kuchaytiradi.
Umuman olganda. Insoniyat tarixi ma’naviyat –insonning, xalqning jamiyat va davlatning buyuk boyligi va kuch qudrat manbayi ekanini, bu xayotda ma’naviyatsiz xech qachon odamiylik va mexr-oqibat, baxt va saodat bo‘lmasligini yaqqol tasdiqlaydi. Islom Karimov o‘z asarida bu xaqida shunday deydi:
“O‘ylaymanki, yer yuzida qancha inson, qancha taqdir bo‘lsa, xar birining o‘z ma’naviy olami bor. Ma’naviyatni tushunish, anglash uchun avvalo insonni tushunish anglashkerak. Shuning uchun xam o‘zligini, insonning qadr-qimmatini anglab etgan xar qanday odam bu xaqda o‘ylamasdan yashashini tasavvur qilish qiyin”. Bu asarda yana ma’naviyatimizni shakllantirishda xalqimizning tarixiy xotirasi, urf-odatlar, milliy qadriyatlari, xalq og‘zaki ijodi haqida batafsil bayon etilgan. “Albatta har qaysi xalq yoki millatning – deb yozadi yurtboshimiz - ma’naviyatini uning tarixi o‘ziga xos urf – odat va an’analari, hayotiy qadriyatlaridan ayri holda tasavvur etib bo‘lmaydi. Bu borada tabiiyki ma’naviy meros, madaniy boyliklar ko‘xna tarixiy yodgorliklar eng muhum omillardan biri bo‘lib xizmat qiladi”. Ma’naviyatimizni shallantirishda ayniqsa yutimizdan yetishib chiqqan buyuk allomalar, mutafakkir bobokalonlarimizning xizmatlari yuksakdir. Ma’lumotlarga qaraganda uch mingdan ziyod allomalarimiz yashab o‘tgani, ulardan qolgan asarlar, qo‘lyozmalarini agar boshdan oyoq ko‘chirib yozsa, bir odamga to‘rt ming yil ketar ekan. Bunday noyob xazinalarimiz haqida kitobda – bu ko‘xna tuproqda milodgacha bo‘lgan davrda va undan keyin qurilgan murakkab suv inshoatlari, hal – hanuz o‘zining ko‘rku tarovatini saqlab kelayotgan osori atiqalarimiz qadim- qadimdan o‘lkamizda dehqonchilik va xunarmandchilik madaniyati, me’morlik va shaharsozlik san’ati yuksak darajada rivojlantirilganidan dalolat beradi. Mamlakatimiz hududida to‘rt mingdan ziyod moddiy – ma’naviy obida umumjahon merosining noyob namunasi sifatida YUNESKO ro‘yxatiga kiritilgani ham bu fikrni tasdiqlaydi”. Kitobda miloddan avvalgi 6-4 asrlarda ulug‘ vatandoshimiz Zardo‘sht tomonidan yaratilgan “Avesto” haqida ijodkor va san’atsevar xalqimiz yaratgan xalq og‘zaki ijodi haqida, ezgulik va yangilanish timsoli bo‘lgan “Navro‘z” bayramlarimiz haqida ma’naviyatimiz-ning shakllanishidagi beqiyos o‘rni haqida batafsil ma’lumotlar berilgan. Istiqloldan keyin mamlakatimiz gullab yashnab bormoqda. Qadriyatlarimiz tiklandi. Urf-odatlarimiz, ahloq-odob qoyidalarimiz o‘rniga qaytdi.
Mustaqilligimizning dastlabki kunlaridanoq Yurtboshimizni tashabbusi bilan mamlakatimizda farzandlarimizga axloq-odobdan dars berish uchun ilk bora 1991 yilda “Odobnoma” fan sifatida maktab ostonasidan kirib bordi. Farzandlarimiz bu yuksak qadriyatimizni o‘rgana boshladi. Faxr va iftixor bilan aytamizki, mamlakatimiz maktablariga ilk bora dars sifatida o‘qitilayotgan “odobnoma” darsligi bizning go‘zal Farg‘onamizdan etishib chiqdi. Bu esa 70 yildan ziyod mustabid turmush davrida oyoq osti qilingan va eskilik sarxiti deb surib qo‘yilgan qadriyatlarrimiz, ahloq- odob qoidalarimizni istiqlol quyoshi ostida jilovlanishi ko‘zlarimizni quvontirib, qaddini roslashi edi. Albatta bu quvonchlar yurtboshimiz Islom Karimov boshchiligida muqaddas dinimiz, milliy va umumbashariy qadriyatlarimizga bo‘lgan hurmatlarining ramzi edi.
Islom Karimov boshchiligida mamlakatimizda istiqlolimizning dastlabki kunlaridanoq muqaddas dinimiz, diniy idoralar, diniy e’tiqod haqida har bir fuqaroning vijdon erkinligi ta’minlovchi “Diniy idoralar va vijdon erkinligi to‘g‘risida” qonun qabul qilindi. Muqaddas dinimizni qalbimizda qanchalar chuqur joy olgani, uni xalqimiz uchun yuksak e’tiqod ekanligini Prezidentimiz bu asarida shunday ta’riflaydi: “Shu o‘rinda ma’naviyatning yuksalishi bilan chambarchas bog‘liq bo‘lgan yana bir mezon - muqaddas dinimiz haqida alohida to‘xtalib o‘tishni zarur deb bilaman. Barchamizga yaxshi ma’lumki din azaldan inson ma’naviyatining tarkibiy qismi sifatida odamzotning yuksak idiallari, xaq va xaqiqat insof va adolat to‘g‘risidagi orzu – armonlarini o‘zida mujassam etgan ularni barqaror qoidalar shaklida mustahkamlab kelayotgan g‘oya va qarashlarning yaxlib bir tizimidir. Bu sohadagi bunyodkorlik ishlarimiz tufayli mamlakatimiz Poytaxti go‘zal Toshkent shahrimizni 2007 yilda “Islom madaniyati poytaxti” debataldi. Asarda bu haqida “Nufuzli xalqaro tashkilot bo‘lmish Islom konfirensiyasi Ta’lim, fan va madaniyat masalalari bo‘yicha tuzulmasi – AYSESKO tomonidan Toshkent shahrining 2007 yilda “Islom madaniyati poytaxti” deb e’lon qilingani ham ana shunda y yuksak e’tirofning yana bir tasdig‘idir.
Do'stlaringiz bilan baham: |
