Oʻzbеkiston rеspublikasi oliy va oʻrta maхsus ta’lim vazirligi toshkеnt arхitеktura va qurilish instituti

Tadqiqot loyihasi hatti-
harakatlaridagi 
qadamlar 
1-namuna: talaba 
internetdan 
foydalanadi 
2-namuna: 
Oʻqituvchining ingliz 
tilini ikkinchi til sifatida 
oʻrgangan talabalarga 
yordami 
Tadqiqot 
masadi 
(tadqiqotni 
qilayotgan 
oʻqituvchi 
tomonidan 
izhor qilinadi) 
“Vazifalarni  bajarishda, 
mening 
talabalarim 
yuqori  sifatli,  tegishli 
ma’lumotlarni  topishda 
nechogʻlik 
muvafaqqiyatli 
boʻladilar? 
“Ingliz tilini ikkinchi til 
sifatida oʻrgangan 
talabalarga Ingliz tilida 
soʻzlovchi talabalarga kabi 
toʻliq va foydali javob 
beryapmanmi, nega unday 
yoki nega unday emas?” 
Oʻrganishni  kim  amalga 
oshirmoqda? 
Sinxona 
oʻqituvchisi 
(oddiy  darajadagi)  va 
maktabdagi  kompyuter 
Sinf oʻqituvchisi (katta 
yuqori daraja) – oʻzi 
oʻqiydi; Ehtimol, boshqa 

---

78 
 
mutaxassisligi 
oʻqituvchisi 
oʻqituvchilar bilan yoki 
Ingliz tilini ikkinchi til 
sifatida oʻrgangan 
mutaxassis bilan 
hamkorlik qiladi. 
Axborot 
qanday 
toʻplanadi 
va 
qayd 
etiladi? 
Talabalarning 
topshiriqlarini baholash; 
Talabalar 
internetda 
qidirayotgan 
paytda 
ularni kuzatish. 
Talabalarning 
qidiruv 
tajribalari 
haqida 
intervyu olish. 
Sinfdagi munozaralar 
davomida oʻzining oʻzaro 
ta’sirini videoga olish; 
Ingliz tilini ikkinchi til 
sifatida oʻrganganlar va 
boshqa talabalar 
oʻrtasidagi tajribalarni 
oʻqituvchi tomonidan 
kundalik jurnalga qayd 
etilishi; 
Oʻqituvchining ingliz tilini 
ikkinchi til sifatida 
oʻrgangan talabalaridan 
intervyular olish 
Axborot  qanday  tahlil 
qilinadi? 
Toʻsiqlarni  qidirish  va 
bir 
necha 
talabalar 
tomonidan  izhor  etilgan 
“maslahatlarni topish” 
Turdagi farqlarni va Ingliz 
tilini ikkinchi til sifatida 
oʻrgangan talabalar va 
boshqa talabalar 
oʻrtasidagi oʻzaro koʻplab 
bogʻliqliklarni qidirish; 
Farqlardagi shakllarni 
qidirish; 
 
Tadqiqot hatti-harakatlarining  boshqa ikki yanada toʻliq namunalari 1.1- 
jadvalda izohlab berilgan. Shunga qaramay, bu namunalar koʻplab fan tdqiqoti 
hatti-harakatlariga  oʻxshaydi,  “yaxshi  oʻqitishning  asosiy  amaliyoti”ga 
oʻxshaydi,  ular  odatdagiga  qaraganda  oʻylab  rejalashtirilgan,  yanada  tizimli 
ravishda  ishlab  chiqilgan  va  roʻyhatdan  oʻtkazilgan  hamda  ishchi  personal 
oʻqituvchilar  bilan  yanada  toʻliq  va  ochiq  ulashilgan.  Shu  tariqa,  ular 
oʻqituvchilarga  huddi  professionallar kabi  maxsus  afzalliklar keltirishganligiga 
qaramay,  ular  maxsus  muddat  va  intilishni  ham  talab  qilishgan.  Hozirda, 
tadqiqot  hatti-harakatlarini  bir  vaqtda  oʻqituvchilarning  oʻsib  borayotgan 
professionalizmi  bilan  tasavvur  qilish  muhim  jihatdir,  lekin  ayni  paytda 

---

79 
 
oʻqituvchilar  oʻrgatayotganlarida  ular  uchun  yuqoriroq  standartlarni  yaratish 
ham huddi shunday muhimlikni kasb etadi. 
Kasb  tanlashga  tayyorlikning  psixologik  jixatlari  va  kasbiy  diagnostika 
muammolariga doir tadqiqot ishi K.B.Qodirov tomonidan olib borilgan. Bunda 
asosiy  qoida  kasbiy  yoʻnalganlik  umuman  moyilliklarda,  qiziqish  va 
qadriyatlarda  ifodalanib,  kasbiy  rivojlanishning  mazmuniy  tomoni  sanaladi. 
Kasb tanlash chogʻida psixologik tayyorgarlik yoki yetuklik kasbiy oʻzini oʻzi 
anglashning  muhim  omili  boʻlib,  kasbni  toʻgʻri  tanlashga  yordamlashadi  va 
kuch,  barkarorlik,  keskinlikda  namoyon  boʻladi,  bu  onglilik,  mustaqillik  bilan 
ta’minlanadi va kasbiy tanlovning formal-dinamik jixatiga kiradi. Shunday kilib, 
kasbiy  tanlovning  barcha  mazmuniy  va  formal-dinamik  jixatlari,  umuman 
shaxsning kasbiy rivojlanishi ma’lum strategiyasi shakllanishiga koʻmaklashadi. 
Shu  bilan  birga  K.B.Qodirov  tadqiqotining  emperik  qismi  ma’lumotlariga 
asoslanib xulosa qiladiki, intellektual qobiliyatlar, shaxs motivlari, yoʻnalganlik, 
moyillik  tendensiya  va  boshqalar  bilan  uzviy  bogʻliklikda  boʻlib,  yoshlarning 
kasbiy  tiklanish  asosi  sanaladi.  Shaxs  atrof-muxitga,  qadriyatlarga,  faoliyat 
turlari  mazmuniga  tanlab,  shu  jumladan,  oʻz  aqliy  imkoniyatlariga  muvofiq 
munosabatda boʻladi.