O„zbekiston respublikasi oliy va o„rta maxsus ta‟lim vazirligi, andijon davlat tibbiot instituti

 
Qalin tomchiga qon olish 
 
1. Bir oz oldin yuvilgan buyum oynachasi stol ustiga ko‗yiladi. 
2. 70% li spirt shimdirilgan paxta bilan bemor chap qo‗lining to‗rtinchi 
barmog‗i oxirgi bo‗limi artiladi. 
3. Spirt qurigandan so‗ng, barmoq terisining kaft tomonidan steril nishtar 
bilan teshiladi, bunda nishtarning yassi tomonini teri tasvir chiziqlariga ko‗ndalang 
xolda tutiladi. 
4. Otilib chiqqan qon tomchisi quruq paxta bilan artiladi. 
5. Barmoqning ikkala yonida sanchilgan tomonga egib, yirik qon tomchisi
chiqariladi. 
6. Buyum oynasini yon qirralaridan ushlab turib, uning ensiz tomonidan 2,0-
2,5 sm qoldirilib, ikkala chekkasida barmoqni uzviy tekkizgan holda barmoq 
aylanma holati orqali 1,0—1,5 sm diametrli qon tomchisi olinadi. 
7. Oynadagi qon tomchilari orasida shu barmoq bilan qon tasmasi tushiriladi. 
Unga qon qurigandan so‗ng oddiy qalam bilan bemor familiyasi yozib qo‗yiladi. 
8. Oynani stol yoki shkafda tik tushadigan quyosh nuri, chang va 
pashshalardan ehtiyot qilgan xolda quritish uchun gorizontal xolda qo‗yib qo‗yiladi. 
9. Qalin tomchi asosan qonda bezgak plazmoyidlarini, shuningdek, qaytalama 
tif spiroxetalarini topish uchun qo‗llaniladi. 
Quturish kasalligiga gumon qilinib, o„lgan odamdan patologik material 
olish va laboratoriyaga yuborish tartibi quyidagicha:
Quturish kasalligiga gumon qilingan bemordan laboratoriya tekshiruvi uchun 
hech qanday namunalar olinmaydi. Quturish kasalligiga gumon qilinib, 
o‗lganlardan bosh miya bo‗lakchalari: miya yarimshari po‗stlog‗i, miyacha, 
uzunchoq miya va ammonov shoxchasi aseptika qoidalariga rioya qilgan holda 

---

318 
olinadi. Quturish kasalligi virusining miya to‗qimasida bir tekis tarqalmasligini 
inobatga olib, laboratoriya tekshiruvi uchun bosh miyaning xar bir qismidan 1,1 x 
1,5 x 2,0 sm o‗lchamdagi 0,3 grammdan kam bo‗lmagan bo‗lakchalar olinib, 200 
sm
3
hajmdagi steril 1 ta shisha idishga solinadi. Glitserinning 0,9% fiziologik 
eritmadagi 50%li steril eritmasi konservant sifatida ishlatiladi (material 
konservantga 1:10 nisbatda olinadi). Konservant sifatida formalin ishlatish man 
etiladi. Material solingan idish og‗zi rezinka yoki shisha qopqoqda mahkam 
berkitiladi, penalga solinib muhrlanadi va metall biksga joylashtirilib yana 
muhrlanadi. Ashyo faqat konservant solingan idishga olinishi kerak. O‗lganlarni 
patanatomik yorib ko‗rilayotganda o‗ta xavfli yuqumli kasalliklar bo‗limi 
mutaxassisining ishtirok etishi shart. Patologik ashyo olingan kuni Respublika 
DSENM O‗XYuK laboratoriyasiga yuborilishi kerak. Patologik ashyoni olingan 
kuni yuborishning iloji bo‗lmaganda, 2-kuni yuborish mumkin. Bunday hollarda 
material qaerda, qanday sharoitda va kim javobgarligida saqlanganligi to‗g‗risida 
ma‘lumot yo‗llanmada ko‗rsatilishi lozim. Material 14-20°C gacha muzlatiladi, 
keyin termosumkaga muzli elementlar o‗rtasiga solinadi va yo‗llanma to‗ldirilib, 
tibbiyot xodimi hamroxligida yuboriladi. Patologik ashyo biotajriba usulida oq 
sichqonlarda tekshiriladi. Tajriba jarayonida 10-kundan boshlab 1 oy muddat 
davomida nobud bo‗lgan sichqonlarni bosh miyalaridan tayyorlangan preparatlar 
lyuminessent mikroskopda tekshiriladi va natijasi ma‘lum qilinadi.