O’zbekiston Respublikasi Oliy va o’rta maxsus ta'lim vazirligi Buxoro davlat universiteti Pedagogika va jismoniy madaniyat fakulteti Til nazariyasi va metodikasi kafedrasi Sobit Avezov, Tavakkal Choriyev

. Pedagogik
tinglay olish.
2. O’z fikrlarini aniq, ravshan bayon eta olish. 
Bu 
malakalar, 
asosan, 
katta 
va 
tayyorlov 
guruhlarda 
shakllantiriladi. Shu bilan bir qatorda 6 yoshli bolalar bilan savodga 
tayyorlash bo’yicha ishlar olib boriladi. Tarbiyachi bolalarga 
so’zlarning qanday tovushlardan tuzilganini tahlil qilish: ikki, uch, to’rt 
so’zdan iborat gap tuzish, gapda so’zlar qanday tartibda turganini 
aniqlash hamda so’zlarni bo’g’inlarga ajratishni o’rgatadi.
Shunday qilib, bolalar nutqini rivojlantirish bo’yicha har bir ish 
jarayoni bolalarning yoshi va individual xususiyatlarini hisobga olgan 

---

8
holda amalga oshiriladi. Bu borada yuqorida bayon etilgan vazifalarning 
har biri o’zining ta’limiy va tarbiyaviy jihatiga ega. Nutqni rivojlantirish 
jarayonida shaxsning axloqiy sifatlari shakllantiriladi, aqliy va estetik 
tarbiyaning muhim vazifalari hal etiladi. 
Har bir vazifani hal etish bir-biriga uzviy bog’liq holda amalga 
oshiriladi. 
Masalan, nutqning grammatik tomonini o’zlashtirish uchun 
"Nima yo’q"
o’yini o’tkazilganda, nutqning tovush tomoniga ahamiyat 
berish talab etiladi, ammo asosiy vazifa bola nutqining grammatik 
tomonini shakllantirish bo’lib qolaveradi. Shunday qilib, bolalar 
bog’chasida tarbiyachining nutq o’stirish bo’yicha bilimga ega bo’lishi 
nomigagina talab bo’lib qilmasdan, balki barcha tarbiyaviy ishlarni 
to’g’ri tashkil etish uchun ham muhimdir. 
Til va nutq o`stirish usuliyoti
maktabgacha tarbiya usuliyoti fani
bilan uzviy bog’langan bo`lib, tarbiyachi uni bolaning maqsadi, 
shaxsiy hayotiy tarbiyasi bilan uyg`un ravishda olib borishi lozim. 
Shundagina uning nutqi barkamollashib, nutq munosabati rivojlandi. 
Til va nutq o`stirish metodikasi - pedagogik fan.
Fanning usuliy 
asosi-falsafiy dunyoqarashdir. Falsafiy mushohada tevarak-atrofdagi 
voqelikka ongli munosabat, tilni falsafiy mushohadalash, kishilarning 
mehnat faoliyatini his qilish, uni til orqali izohlash anglashiladi. Demak, 
til va ongni bir-biridan ayri tushunmagandek, ularni ajratib o’rgatish 
ham mumkin emas. So'z va tasavvur- dialektik tushunchalardir.