O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi farg’ona politexnika instituti ishlab chiqarishda boshqaruv fakulteti

IKKILAMCHI DAROMADLAR

I kkilamchi daromadlarning ijobiy saldosi 862,6 mln dollarni tashkil qildi (2018 yilning I choragida 800,8 mln. dollar). Ijobiy saldo, asosan uzoq muddatli mehnat migrantlarining pul o‘tkazmalari hisobiga ta’minlanmoqda.

Jismoniy shaxslar – rezidentlarga (uy xo‘jaliklariga) chet eldan amalga oshirilgan transfert o‘tkazmalari ikkilamchi daromadlar moddasi-ning asosiy komponentidir. Bunda, uy xo‘jaliklariga transfert pul o‘tkazmalari, asosan xalqaro pul o‘tkazmalari tizimlari orqali amalga oshirilmoqda. O‘z navbatida, to‘langan transfertlar rezidentlar tomonidan norezidentlarga yuborilgan transfert to‘lovlarini nazarda tutadi (9-diagramma).

Ikkilamchi daromadlar bo‘yicha tushumlar mavsumiy xarakterga egadir. Bunda, 2020 yilning I choragidagi tushumlar yil davomidagi eng kam ko‘rsatkichligicha qolmoqda. Shu bilan birga, O‘zbekiston fuqarolariga kelib tushuvchi transchegaraviy pul o‘tkazmalarining bir qismi ularning doimiy ravishda chet elda bo‘lgan yoki yashaydigan qarindoshlari tomonidan jo‘natiladi (10-diagramma).

Q ayd qilish lozimki, amaliyotda pul o‘tkazmalari nafaqat qisqa muddatli ishchilar va norezidentlar (bir yildan ortiq muddat davomida chet elda bo‘lgan ishchilar) tomonidan oilalariga mablag‘ yuborish maqsadida, balki tashqi savdo operasiyalari bo‘yicha hisob-kitoblar maqsadida ham amalga oshirilishi mumkin. Shu sababli, pul o‘tkazmalari va rezident-jismoniy shaxslar tomonidan naqd ko‘rinishda olib kirilgan mablag‘lar miqdori mokilik eksporti hajmiga kamaytirib borilmoqda.