O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi farg’ona davlat universiteti raqamli texnalogiya fakulteti

O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI OLIY VA O’RTA MAXSUS TA’LIM VAZIRLIGI
FARG’ONA DAVLAT UNIVERSITETI
RAQAMLI TEXNALOGIYA FAKULTETI

“Amaliy matematika va informatika” yo’nalishi
402 guruh talabasi Muxsinova Zebinso
“Hisoblash usullari” fanidan “Matrisaning xos sonlarini hisoblash usullari va dasturlar dastasini tuzish.” mavzusidagi


KURS ISHI

MUNDARIJA.

А= 5
matritsa 2×3 tartibli, ya’ni 2 ta satr va 3 ta ustun ko‘rinishidagi 2·3=6 ta sondan tashkil topgan. Uning 1-satr elementlari а₁₁ =1, а₁₂ = –3, а₁₃ =1.2 va 2-satr 5
elementlari а₂₁ =0, а₂₂ =7.5, а₂₃ = –1 sonlardan iborat. Bu matritsaning 1-ustuni а₁₁ =1 va а₂₁ =0, 2-ustuni а₁₂ = –3 va а₂₂ = 7,5, 3-ustuni esa а₁₃ =1.2 va а₂₃ = –1 elementlardan tuzilgan. 5
I.2 Matritsalarni qo‘shish va ayirish amallari 11
Ma tritsalarni ko‘paytirish amali 12
Matritsalarni transpozitsiyalash operatsiyasi 13
Matritsa determinanti 13
I.4 Aniqlovchilar. Kvalifikator xususiyatlari 21
Matritsa qo'shilishi. 23
Matritsalarni ko'paytirish. 23
Aniqlovchini topish. 23
Matritsaning inversiyasi 24

KIRISH

Birinchi Prezidentimiz I.A.Karimovning “Jahon moliyaviy-iqtisodiy inqirozi, O`zbekiston sharoitida uni bartaraf etishning yo`llari va choralari” asarida “…korxonalarni modernizatsiya qilish, texnik va texnologik qayta jihozlashni yanada jadallashtirish, zamonaviy, moslashuvchan texnologiyalarni keng joriy etish” inqirozga qarshi choralardan biri sifatida ko`rsatilgan. Birinchi Prezidentimizning 2002 yil 30 mayda qabul qilingan “Kompyuterlashtirishni yanada rivojlantirish va axborot-kommunikatsiya texnologiyalarini joriy etish to`g`risidagi farmonida kompyuter texnologiyalaridan foydalanishning samaradorligini oshirish yo`nalishlari belgilab berilgan. Uning «Vatanimizning kelajagi, xalqimizning ertangi kuni, mamlakatimizning jahon hamjamiyatidagi obro`-e’tibori, avvalambor farzandlarimizning o`nib-o`sib, ulg`ayib, qanday inson bo`lib hayotga kirib borishiga bog`liqdir. Biz bunday o`tkir haqiqatni hech qachon unutmasligimiz kerak» degan oqilona gaplariga amal qilmog`imiz lozim. Bu vazifalarni zamonaviy kompyuter texnologiyalarining tadbiqisiz bajarish mumkin emas. Ilmiy asoslangan rejalar tuzish, ularni amaliyotga joriy etish eng ilg`or axborot- kommunikatsiya texnologiyalardan foydalanishni taqozo etadi. Xalq deputatlari Samarqand viloyat Kengashining 2010 yil 17 dekabrdagi navbatdan tashqari sessiyasida Birinchi Prezidentimiz I.A.Karimovning qilgan ma’ruzasida oliy ta’lim muassasalarida ta’lim berish sifatini tubdan yaxshilash, kompyuter texnikasi va texnologiyasidan samarali foydalanish, shuningdek, internet tizimini o`quv va ilmiy ishlar jarayoniga tadbiq etish, o`zlashtirish hamda yanada rivojlantirish ustuvor vazifalardan biri ekanligi qayd etildi.

Elektron hisoblash mashinalarining inson faoliyatining turli sohalariga tobora chuqurroq kirib borishi hozirgi zamon muhandislaridan hisoblash texnikasi va amaliy matematika usullarini yetarli darajada bilishlarini talab etmoqda. Oliy texnika o`quv yurtlarining talabalari birinchi kursdayoq hisoblash usullari va algoritmik tillarni o`rganadilar, ulardan umummuhandislik va maxsus fanlar bo`yicha laboratoriya ishlari, kurs ishlari hamda diplom ishlarini bajarishda foydalanadilar.
Hisoblash usullarini yuqori malakali mutaxassislar yaratadilar. Oliy texnika o`quv yurtlarining talabalari va ilmiy xodimlari shu usullarning asosiy g`oyalarini tushunsalar va o`z masalalarini yechishda ulardan foydalana olsalar shuning o`zi yetarlidir. Hozirgi paytda amaliy matematikaning qator bo`limlari bo`yicha chuqur mazmunli darsliklar, ilmiy va o`quv qo`llanmalari mavjud. Ammo, ularning ko`pida muayyan matematik yo`nalishgina yoritilgan bo`lib, oliy texnika o`quv yurtlarining talabalari ularni o`rganish uchun maxsus matematik tayyorgarlikka ega bo`lmaganliklari tufayli bu fanni o`zlashtirishda qiynaladilar. Ayniqsa hisoblash matematikasi usullari har tomonlama tushunarli qilib yozilgan qo`llanma va darsliklar o`zbek tilida yetarli emasligi talabalar uchun bir qancha qiyinchiliklar tug`dirmoqda.