OʼZBEKISTON RESPUBLIKАSI KАDRLАR TАYYORLАSH MILLIY
DАSTURINING IJTIMOIY MOHIYATI.
Oʼzbekiston Respublikasi siyosiy mustaqillikni qoʼlga
kiritgach, ijtimoiy
xayotimizning barcha sohalarida tub islohotlar amalga oshirila boshlandi. Totalitar
boshqaruv usuli asosida, ish yuritilayotgan xalq taʼlimi tizimida ham soʼngi oʼn
yilliklar davomida yuzaga keladigan muammolarni hal etish vazifasi Respublika
hukumati hamda mutasaddi tashkilotlarni taʼlim tizimida ham jiddiy oʼzgarishlarni
amalga oshirishga undadi. Bu boradagi say-harakatlarning samarasi sifatida 1992 yil
iyul oyida mustaqil Oʼzbekistonning ilk "Taʼlim toʼgʼrisida"gi qonuni qabul qilindi.
Mazkur Qonun mazmunida Respublika taʼlimi tizimi, uning asosiy, yoʼnalishlari,
maqsad, vazifalari, taʼlim bosqichlari va ularning moxiyati kabi masalalar oʼz
ifodasini topdi. Biroq, 1997 yilga kelib, Oʼzbekiston Respublikasining "Taʼlim
toʼgʼrisida"gi Qonuni va uning mazmunida ilgari surilgan gʼoyalarning amaliyotga
tadbiq
tahlil etilganda, bu borada muayyan kamchiliklarga yoʼl qoʼyilganligi
aniqlandi. Oʼtkazilgan tahlil natijalariga koʼra, taʼlim tizimida olib borilayotgan
islohot aksariyat oʼrinlarda chuqur ilmiy asoslarga ega boʼlmaganligi maʼlum boʼldi
hamda kadrlar tayyorlash tizimini isloh qilish zarurligi belgilandi. Shu bois
Oʼzbekiston Respublikasi Oliy Majlisining IX sessiyasida yangi tahrirdagi
Oʼzbekiston Respublikasining "Taʼlim toʼgʼrisida"gi Qonuni va "Kadrlar tayyorlash
milliy dasturi" qabul qilindi. Har
qanday
mamlakatning
kuchi
uning,
fuqarolarining maʼnaviy etukligi, intellektual salohiyatga egaligi bilan belgilanadi.
Fuqarolarning maʼnaviy etukligi, intellektual salohiyati esa taʼlim tizimining
mazmuni, shaxsning har tomonlama shakllanishi uchun xizmat qiluvchi moddiy va
maʼnaviy shart-sharoitlarning mavjudligi, jamiyatda qaror topgan ijtimoiy sogʼlom
muhit darajasi,
ijtimoiy munosabatlar mazmuni, shuningdek, aholining
etnopsixologik xususiyatlari, axloqi qarashlari va hayotiy eʼtiqodlari asosida
shakllantiriladi. "Kadrlar tayyorlash milliy dasturi"ning yaratilishida mazkur
jihatlar toʼla oʼrganildi. Milliy dastur asosini Oʼzbekistonning
taraqqiyotini
taʼminlay oladigan, uni jahoni ilgʼor mamlakatlari darajasiga koʼtarilishiga hissa
qoʼshuvchi dadil, mustaqil fikrlovchi, bilimli, malakali mutaxassis, shuningdek
ijobiy sifatlarga ega boʼlgan kadrlarni tayyorlab voyaga yetkazish jarayonini tashkil
etadi.
Xoʼsh, "Kadrlar tayyorlash milliy dasturi" qanday hujjat?
Uning mazmunida
qanday gʼoyalar ifoda etilgan? "Kadrlar tayyorlash milliy dasturi" Oʼzbekiston
Respublikasining "Taʼlim toʼgʼrisida"gi Qonunining qoidalariga muvofiq, milliy
tajribaning tahlili va taʼlim tizimidagi, jahon miqyosidagi yutuklar asosida
tayyorlangan hamda yuksak umumiy va kasb-hunar madaniyatiga, ijodiy va ijtimoiy
faollikka, ijtimoiy-siyosiy hayotda mustaqil ravishda moʼljalni toʼgʼri ola bilish
mahoratiga ega boʼlgan, istiqbol vazifalarini ilgari
surish va hal etishga qodir
kadrlarning yangi avlodini shakllantirishga yoʼnaltirilgandir.
"Kadrlar tayyorlash milliy dasturi" ning maqsadi - taʼlim sohasini tubdan isloh
qilish, uni oʼtmishdan qolgan mafkuraviy qarash va sarqitlardan toʼla xalos etish,
rivojlangan demokratik davlatlar darajasida, yuksak maʼnaviy va axloqiy talablarga
javob beruvchi yuqori malakali kadrlar tayyorlash Milliy tizimini yaratishdan
iboratdir.
"Kadrlar tayyorlash milliy dasturi"da ilgari surilgan maqsadni toʼlaqonli
roʼyobga chiqarish bir qator vazifalarning ijobiy hal qilishni nazarda tutadi. Dasturda
bu boradagi vazifalarning quyidagilardan iboratligi koʼrsatiladi:
- "Taʼlim toʼgʼrisida"gi Oʼzbekiston Respublikasi Qonuniga muvofiq taʼlim
tizimini isloh qilish, davlat va nodavlat taʼlim muassasalari hamda taʼlim va kadrlar
tayyorlash sohasida, raqobat muhitini shakllantirish negizida taʼlim tizimini yagona
oʼquv, ilmiy-ishlab chiqarish majmui sifatida izchil rivojlantirishni taʼminlash; -
taʼlim va kadrlar tayyoorlash tizimini jamiyatga amalga oshirayotgan demokratik
huquqiy davlat qurilish jarayonlariga moslashtirish; - kadrlar tayyorlash tizimi
muassasalarini yuqori malakali mutaxassislar bilan taʼminlash,
pedagogik
faoliyatining nufuzi va ijtimoiy maqomini koʼtarish; - kadrlar tayyorlash tizimi va
mazmunini mamlakatni ijtimoiy va iqtisodiy taraqqiyoti istiqbollaridan, jamiyat
ehtiyojlaridan, fan, madaniyat, texnika va texnologiyalarning zamonaviy
yutuqlaridan kelib chiqqan holda qayta qurish; - taʼlim oluvchilarni maʼnaviy
axloqiy tarbiyalashning va maʼrifiy ishlarning samarali shakllari hamda uslublarini
ishlab
chiqish va joriy etish; - taʼlim va kadrlar tayyorlash, taʼlim muassasalarini
attestatsiyadan oʼtkazish va akkreditatsiya qilish sifatiga baho berishning holis
tizimini joriy qilish; - yangi ijtimoiy - iqtisodiy sharoitlar taʼlimning talab
qilinadigan
darajasi va sifatini, kadrlar tayyorlash tizimining amalda faoliyat
ko’rsatishi va barqaror rivojlantirishning kafolatlarini, ustuvorligini taʼminlovchi
normativ, moddiy - texnika va axborot bazasini yaratish; - taʼlim, fan, ishlab
chiqarish samarali integratsiyalashuvini taʼminlash, tayyorlanayotgan kadrlarning
miqdori va sifatiga nisbatan davlatning talablarini, shuningdek, nodavlat tuzilmalari,
korxonalar va tashkilotlarning buyurtmalarini shakllantirishning
mexanizmlarini
ishlab chiqish; - uzluksiz taʼlim va kadrlar tayyorlash tizimiga byudjetdan tashqari
mablagʼlar, shu jumladan, chet el investitsiyalari jalb etishning real mexanizmlarini
ishlab chiqish va amaliyotga joriy etish;
- kadrlar tayyorlash sohasida oʼzaro manfaatli xalqaro hamkorlikni
rivojlantirish. Milliy dasturning maqsad va vazifalarini bosqichma - bosqich amalga
oshiriladi. Har bir bosqichda muayyan vazifalarning hal etilishi nazarda tutiladi.
Do'stlaringiz bilan baham: 
