O„zbekiston respublikasi oliy va o„rta maxsus ta‟lim vazirligi mirzo ulug„bek nomidagi o„zbekiston milliy universiteti

Tabiat yodgorliklari –
noyob yoki mazkur o‗lkagagina xos ilmiy, 
madaniy-ma‘rifiy yoki estetik jihatdan ahamiyatli bо‗lgan tabiat obekti. 
Odatda kelib chiqishi tabiiy yoki sun‘iy maydoni uncha katta bo‗lmagan 
tabiiy majmualardan yoki alohida obektlardan iborat bo‗ladi: juda keksa 
daraxt, manzarali (noyob) o‗simliklar guruhi, ajoyib buloq, sharshara va 
hokazo.
Tabiatdagi o
‗
zini-o
‗
zi tartibga solish
[yun. ―autos‖ – o‗zi va lot. 
―regulare‖ – tartiblanish] - tabiatda to‗g‗ri va aks aloqalarga asoslangan, 
dinamik barqarorlik yoki landshaftlarning o‗zini-o‗zi muvofiqlashtirish va 
o‗zini - o‗zi rivojlantirishga olib keladigan o‗zaro munosabatlar tizimi. 
Tabiatni muhofaza qilish Jahon strategiyasi
– YUNEP 
ko‗magida tabiat va tabiiy resurslarni muhofaza qilish xalqaro ittifoqi 
(TMXI) tomonidan 1980-yilda ishlab chiqilgan xalqaro hujjat bo‗lib, u 
insoniyatning biosfera, ekotizmlar va turlardan hozirgi avlodga barqaror 
foyda keltirishi bilan birga, o‗z salohiyatini asrab qolish, kelasi 
avlodlarning ehtiyoj va intilishlariga muvofiq ravishda foydalanishni 
boshqarishga yo‗naltirilgan. 
Tabiiy landshaft
– inson faoliyati ta‘siridan xoli bo‗lgan va 
faqatgina tabiiy omillar ta‘sirida shakillangan yoki shakillanayotgan 
landshaft. 
Tabiiy resurs (suv, havo, tuproq va hokazo) sifati
– uning 
tavsiflarining inson ehtiyojlari yoki texnologik talablarga (resursning 
tozaligi, unda foydali komponentlarning mavjudligi) mos kelish darajasi. 
Tanazzul
– tizim murakkabligi energetik potensiyali va sig‗imining 
asta sekin, real vaqt masshtabida deyarli orqaga qaytarib bo‗lmydigan 
darajada kamayishi. 
Tashlama –
qisqa muddatli (bir marta) yoki ma‘lum vaqt (soat, 
sutka) davomida har qanday ifloslantiruvchi moddalar yoki uchib 
chiqayotgan 
gazlar 
bilan 
ortiqcha 
issiqlikning 
atrof-muhitga 
tashlanishishi. Alohida manbadan chiqayotgan T., va shahar, viloyat, 
davlat yoki umuman yer kurrasi yuzasiga tushayotgan umumiy 
tashlamalarga ajratiladi. 

---

153 
Tirik modda
– oddiy kimyoviy tarkib, vazn, quvvat miqdorli 
o‗lchamlarida o‗z aksini topgan, ayni paytdagi mavjud barcha tirik 
organizmlar to‗plami.