|
shakllanadi. Talaba hukm va xulosa chiqargach, o'z hatti-harakatida qat’iy turib ulami himoya qiladi, u hayotning turli sohalari bo'yicha har xil darajadagi ko'nikma
va malakalarga, nazariy bilimlar, ijtimoiy-psixologik tushunchalami amaliy faoliyatga tadbiq etish imkoniyatiga ega bo'ladi. Oliy ta’lim tizimida pedagogik diagnostika va korreksiyalash ishlarini tashkillashtirishda talabalar duch keladigan quyidagi qiyinchiliklami inobatga olish kerak:
-Ijtimoiy qiyinchiliklar: hayot va faoliyatning barcha jabhalarida mustaqillikka o'tilishi, irodaviy zo'r berish, aqliy qobiliyatlar bo'yicha qat’iyatsizlik va boshqalar;
-Fanlami o'zlashtirishdagi qiyinchiliklar: umumiy o'rta ta’lim maktabi va oliy o'quv yurtidagi o'quv materiallarining mazmun va ko'lami jihatidan keskin farqlanishi, o'quv matni, ma’ruzalaming murakkabligi, muammoliligib ilmiyligi, mustaqil bilim olish malakalari yetishmasligi, talabalaming mustaqil bilim olishga
malakalari yetishmasligi va boshqalar; Kasbiy qiyinchiliklar: tanlangan mutaxassislikning ular uchun ahamiyatliligidan ikkilanish; oliy o'quv yurti Shart- Sharoitlariga moslashish jarayonini noto'g'ri tasawur etish; ta’lim olish usullari va vositalarini ko'nikma, malaka va odatlarini egallshda orqada qolish, turli xususiyatga ega bo'lgan mutaxassislik-ixtisoslik amaliyotidan unumli foydalana olmaslik, tanlagan kasbiy talablarga javob bera olmaslik va boshqalar. Oliy maktab muhitida bu qiyinchiliklaming barchasini bartaraf etishda pedagogik diagnostika va korreksiya ishlarini talabalaming o'ziga xos tipologik va yosh xususiyatlari, jinsi, aqliy imkoniyatlari, aql-zakovati, axloqiy fazilatlari, etnik alomatlarini inobatga olgan holda olib borishni taqozo etadi.
Amaldagi ta’lim tizimi zamonaviy pedagogik texnologiyalar bilan boyitilib bormoqda. Bu hoi talabalar bilan uyuShtiriladigan turli tarbiyaviy tadbirlarni ham zamonaviy pedagogik texnologiya nazariyasi va amaliyoti asosida tashkil qilishni taqozo etadi. Pedagogik korreksiya jarayonini jadallashtiruvchi axborot texnologiyasi va texnik vositalardan foydalanish samaradorligini oshiruvchi didaktik materiallami ishlab chiqish va keng qo'llash tamoyiliga asoslanadi. YAngi pedagogik texnologiyalar tizimini tashkil qiladigan - masofaviy o'qitish pedagogik tashxislash va korreksiyalash samaradorligini oshirishi mumkin. Bunda sifatli, sertifikatlashtirilgan didaktik ta’minot zarur bo'ladi. Masofaviy o'qitish jarayonida ta’lim-tarbiyaviy masalalaming to'la-to'kis ro'yobga chiqishi O'xshash didaktik ta’minotga bog'liqki, bunda O'zbekiston Respublikasi Davlat ta’lim standartlarining talablari va mohiyati inobatga olinishi lozim. Pedagogik tashxislash va korreksiyalashda «didaktik ta'minot» so'z birikmasining ma’nosi «ta’limiy-tarbiyaviy maqsad va vazifalami o'z ichiga qamrab olgan mazmunli o'quv axborotlarining majmui»- degan tushunchani beradi. Bu axborot turli tashigichlarda pedagogika, valeologiya, psixologiya, informatika va boshqa fanlaming talablaridan kelib chiqqan holda ishlab chiqiladi va masofaviy o'qitish jarayonida ulardan foydalanish mumkin. Masofaviy o'qitishda didaktik ta’minot quyidagi vazifalami bajaradi:
- ta’limiy
- nazorat
- tahririy
- kommunikatsion
- refleksiv
- bashorat qiluvchi
Tarmoqli qurilmalami tanlay olish, didaktik ta’minotni tarkibiy kismlarga ajratish va dasturlangan darajada taqdim qilish «masofaviy o'qitishni to'g'ri tashkil qilishning asosiy ko'rsatkichi hisoblanadi. Buni biz ilg'or mamlakatlaming ta’lim sohasidagi tajribalaridan o'rgandik.
Bizning fikrimizcha, pedagogik diagnostika va korreksiyalashda masofaviy o'qitishning didaktik ta’minot majmui quyidagi uch blok ko'rinishida taqdim qilinishi mumkin
Demak, mazmunli axborot bloki pedagogik diagnostika va korreksiyaning tashkiliy va tarbiyaviy funksiyalarini (vazifalarini) bajaradi va magnitli qog'ozli tashigichlarda taqdim etilishi mumkin. Bunda zamonaviy informatsion texnologiyalar (masalan, multimedia, gipermedia va boshqalar) dan foydalanish mumkin. Nazoratli kommunikatsion blok (3) xam ikkita kichik bloklardan tashkil topgan, bular nazorat va kommunikatsion bloklardir. Birinchi KB turli ko'rinishlardagi testlami o'z ichiga qamrab oladi, jumladan, - tahsil oluvchining tarbiyalanganlik darajasini aniqlovchi testlar; - murakkablik darajasiga ko ra: o'ta murakkab (M), yuqori(YU), o'rta(O') nazorat testlari;
- Ijtimoiy faolligini aniqlovchi testlar; mustaqil nazorat savollari (umumiy va
detail aShgan);
- baxolaSh me’yorlari;
- mazkur yoshda bilim, malaka, ko'nikmalaming o' zlashtirilishini nazorat
qiluvchi jadval;
- yakuniy nazorat attestatsiyalari va h.k.
Ikkinchi KB quyidagilami qamrab oladi:
- zamonaviy kommunikatsiya vositalari asosida tashkil qilingan turli
ko'rinishdagi joriy maslahatlar va ulaming jadvallari;
- turli soha bo'yicha pedagog- koordinator va pedagog kuratorlar bilan
uchr aShuv j advall ari;
Mazkur blok vazifalarini matematika va gumanitar fan vo'nalishlari bo'yicha tahlil qilsak: Masalan, matematika fam o'qitilayotganda nazorat kommunikatsion blokiga quyidagi vazifalar kiritilgan bo'lishi mumkin: nazariy axborot, tamsh masalalar ustida izlanish, qo'shimcha masalalami yechish va kiritish, vazifaning umumiy ko'rinishini o'zgartirish, analog yoki dublyor(egizak)-masalalar tuzish, vazifalarning umumiy va yakka elementlarini o'zgartirish, boshqa turli kombinatsiyalarda yechish, vazifani qisman bajanlish lmkoniyatlarini qarab chiqish, qo'shimcha ma’lumotlami kiritish, benlgan sonlarni hisoblaSh, ulami tahlil qilish, murakkablashgan masalalami yechish va boshqalar.
Pedagogika va psixologiya fanlari bo'yicha nazorat kommunikatsion blokka quyidagi topshiriqlarni kiritish mumkin: psixologik avtoportretingizni chizing; yangi darslikka annotatsiya yozing, muayyan mavzu bo'yicha sitatali reja tuzing; ma’lum tushunchani izohlang va isbotlaShga harakat qilmg, kuzatuv natijalarini sarhisob qiling, vaziyatli masalalami yeching, turli pedagogik va psixologik testlar va h. k. Nazorat topshiriqlari turli pedagogik usullardan foydalangan holda tuzilishi mumkin va bir vaqtning о zida ta’limiy- tarbiyaviy hamda diagnostik va korreksion vazifalami bajarishi mumkin.
Do'stlaringiz bilan baham: |
