O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi nizomiy nomidagi toshkent davlat pedagogika universiteti madaniyatshunoslik fanidan ma’ruza matni tuzuvchi: f f. n dos

Olamni o‘zlashtirish va
qayta o‘zlashtirish; 
bunda u mavjud narsalarning jismoniy talablarini, shuningdek ijoddagi hayotiy
talablarni qondirish zaruriyati bilan bog‘liq bo‘ladi.
Himoya-moslashuv vazifasi; 
jamiyat va atrof-muhit o‘rtasidagi muvofiqlikni saqlashdan iborat
bo‘lib, ushbu funksiya uzoq vaqt qiyin tabiiy sharoitlarda, barcha yangi himoya vositalarini ishlab
chiqarishda va ko‘niktirishda (olov, turar joy, kiyim, dehqonchilik va h.) insonni saqlab qolishni
ta’minlaydi. Keyingi vaqtlarda o‘ta jiddiy bo‘lib turgan muammo tabiatni himoya qiluvchi vositalarni
yaratish, bunda ekologik mezon, ekologik tafakkurning keng ko‘lamda yoyilishini amalga oshirish
zarur.
Signifikativ funksiya 
(belgilash, ro‘yxatga olish mazmunida):-mazmun, ma’no, nom, belgilar
ko‘lamini ishlab chiqarish vositasida voqelikni belgi tizimining yaratilishini belgilaydi. Insonga
sezgilar ham, tashqi idrok ham, shuurning bevosita kechinmalar holidagi yig‘indisi ham yo‘nalishning
aniq tizimini ta’minlab bermaydi. Bu vazifani ma’lumotlarni o‘zida saqlamasdan, nazariy modellar va
axborotlar bilimini to‘plashni vujudga keltirish uchun faqat material bo‘lib xizmat qiluvchi mazmun
bajaradi.
Axborotlarni o‘zlashtirish va yig‘ish funksiyasi
xabarlarni yig‘ish va saqlash vositasi xabarlarni
narsalarga yozish (qo‘lyozmalar, kartinalar, plastinkalar, kitoblar, kinotasmalar, ohonrabo yoki raqamli
yozuvlar) yoki xotirada saqlash bo‘lishi mumkin. Har qanday holatda axborotlarni yig‘ish, uning qadri
va mazmuni bo‘yicha tartibga solishning ma’lum usuli va belgilar tizimi zarur. Hozirgi davrda til
belgilar tizimining keng ko‘lami va o‘ta ahamiyatlisi bo‘lib qolmoqda.
Kommunikativ funksiya 
(aloqa almashuvi) mohiyati bilimlar, fikrlar, ma’naviy kuchlarni
almashlashda belgilanadi. Ijtimoiy hayot doimiy ravishda energiya, axborot, o‘zaro amaliy hamkorlikni
taqozo qiladi. Chunki, faqat turli tiplarning munosabatigina (an’anaviy, funksional-ahamiyatli,
shaxslararo ishlab chiqaruvchi, ma’rifiy-madaniy) jamiyatning tuzum sifatida mavjudligini va uning
keyingi taraqqiyotini ta’minlashga qodirdir.