O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi samarqand iqtisodiyot va servis instituti

I. Bob. XALQARO TURIZM YAGONA TIZIM SIFATIDA:  
ASOSIY TUSHUNCHALAR 
 
1.1. Turizm to‘g‘risida tushuncha 
1.2. Turizm turkum (kategoriya) lari 
1.3. Xalqaro turim tasnifi (klassifikatsiyasi) 
 
1.1. Turizm to‘g‘risida tushuncha 
 
Hozirgi zamon xorijiy ilmiy adabiyotlarida «Turizm» tushunchasini aniqlashga 
turlicha yondoshuvlar mavjud. Bu yondoshuvlarni turlicha belgilarga qarab bir necha 
guruhlarga birlashtirish mumkin: 

 
turizm  odamlarni  yo‘nalish  bo‘yicha  aniq  ob’ektga  tashrif  byurishi  yoki 
maxsus  qiziqishini  qondirish  va  doimiy  yashash  joyiga  qaytib  kelishi 
harakatlarining alohida shaklidir; 

 
turizm odamlarni harakatlanishi (joyini o‘zgartirishi), ularni doimiy yashash 
joyida bo‘lmasligi va qiziqqan ob’ektida (safarda) vaqtincha bo‘lishi; 

  turizm  shaxsni    uning  ijtimoiy-gumanitar  funksiyasi  orqali  (tarbiyaviy, 
ta’limiy,  sog‘lomlashtirish  va  sport)  amalga  oshiriladigan  rivojlanishi 
alohida shaklidir; 

 
turizm dam olishni, bo‘sh vaqtni o‘tkazishning ommaviy shaklidir; 

  turizm  odamlarga  vaqtincha  doimiy  yashash  joyida  (turizmni  aniqlashga 
«samolyot»  yondoshuvi)  bo‘lmagan  paytida  xizmat  ko‘rsatish  bo‘yicha 
xo‘jalik sohasidir; 

 
turizm  bozor  segmenti  sifatida  iste’molchilarga  o‘z  mahsulotlari  va 
xizmatlarini (marketing nazariyasi nuqtai nazaridan) taklif etish maqsadida 
an’anaviy  xo‘jalik  tarmoqlari    (transport,  umumiy  ovkatlanish, 
mehmonxona  xo‘jaligi,  madaniyat,  savdo  va  boshqa.)  bilan  bozorga 
chiqadi; 

  turizm  hodisa  sifatida  mutlaqo  dam  olish  deb  ongimizga  singib  ketgan 
an’anaviy tasavvurlarga  sig‘maydi 1991y Ottava, Kanada da bulib o‘tgan   
BTT - Butunjahon turistik tashkiloti sayohat va turizm statistikasi bo‘yicha  
konferensiyada  konsepsiya  sifatida  talablar  yo‘nalishi  tanlandi  va  turizm 
shunday belgilanish oldi: «Turizm - odatdagi muhitdan tashqarida dam