O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi termiz davlat universiteti

O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI

OLIY VA O’RTA MAXSUS TA’LIM VAZIRLIGI

TERMIZ DAVLAT UNIVERSITETI

TEXNOLOGIK TA’LIM KAFEDRASI
TER




HAYOTIY FAOLIYAT XAVFSIZLIGI

FANIDAN




2021


TERMIZ-2021



O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI

OLIY VA O’RTA MAXSUS TA’LIM VAZIRLIGI
TERMIZ DAVLAT UNIVERSITETI

texnologiK TA’LIM KAFEDRASI
«
Ro‘yxatga olindi:

№ БД ___________-

«___»______2021-yil

№ _________

№ _________

№ _________

Tasdiqlayman»

TerDU o‘quv ishlari prorektori:

_____________ R.To’raev

«___»___________ 2021- yil

HAYOTIY FAOLIYAT XAVFSIZLIGI

FANIDAN
O’QUV-USLUBIY MAJMUA

Bilim sohasi:	100000 – Gumanitar
Ta’lim sohasi:	140000 – Pedagogika
Ta’lim yo’nalishi:	5120100 –Filologiya va tillarni o’qitish (ingiliz tili kechki) ta’lim yo’nalishi -III kurs 5111700-Boshlang’ich ta’lim va sport tarbiyaviy ish ta’lim yo’nalish IV kurs

Termiz-2021

Mazkur o’quv-uslubiy majmua Termiz davlat universiteti Kengashining 2021 yil “___” avgustdagi ____-sonli buyrug’i bilan tasdiqlangan o’quv reja va dastur asosida tayyorlandi.

Tuzuvchilar:	Texnologik ta’lim kafedrasi dos. Sh.Ch.Tursunov o’qituvchilar: R.M.Haydarov, T.Q.Xolturaev.
Taqrizchilar:	Texnologik ta’lim kafedrasi kafedrasi mudiri,p.f.d, dots. M.X.Shomirzaev Texnologik ta’lim kafedrasi kafedrasi dots.p.f.n. X.Ch.Dusyarov

Ushbu o’quv-uslubiy majmua Termiz davlat universiteti oquv-metodk Kengashida ko’rib chiqilgan va tasdiqlangan (2021 yil “____” ____________ dagi ___-sonli bayonnoma

№		Bo`limlar	Bеtlar
	Kirish		5
	Ma'ruzalar mavzusi		6
	Hayot faoliyati xavfsizligini ta’minlash asoslari		6
	Hayot faoliyati xavfsizligining huquqiy va tashkiliy asoslari		17
	Sоg’lоm turmush tаrzi аsоslаri vа uning hаyot fаоliyat хаfsizligini ta’minlashdаgi o’rni		24
	Ishlаb chiqаrish jarayonlari sаnitаriyasi va gigiyenasi		29
	Texnika xavfsizligi asoslari		42
	Elеktr хаvfsizligi asoslari		53
	Aholi va hududlarni fаvqulоddа vaziyatlardan muhofaza qilishning hududiy asoslari. O’zbekiston Respublikasi favqulodda vaziyatlarda ularning oldini olish va harakat qilish davlat tizimi		57
	Tabiiy ofatlar va ularning oqibatlari		65
	Tехnоgеn tusdagi ofatlar va ularning oqibatlari		73
	Radiatsion nurlanishlar, ularning xususiyatlari va inson organizmiga ta’siri		78
	Ishlab chiqarishda zararli nurlanishlar, ularning xususiyatlari va inson organizmiga ta’siri. Elektromagnit maydon ta’siri		86
	Favqulodda vaziyatlar xavfi tug’ilganda va sodir bo’lganda aholiga xabar berish va ularni xavfli hududlardan xavfsiz hududlarga ko’chirishni (evakuatsiya qilishni)tashkillashtirish		90
	Shaxsiy himoya vositalari va ulardan foydalanish		104
	Terrorizm va xalqaro terroristik tashkilotlar		112
	Terrorizm va undan aholini muhofaza qilish		117
	Yong’in хаvfsizligi аsоslаri. Yong’in va portlash		121
	Yong’inga qarshi kurash		126
	Bахtsiz hоdisаlаrdа birinchi tibbiy yordаm ko’rsаtish		131
	Seminar mashg‘uloti mavzulari		153
	Hayot faoliyati xavfsizligini ta’minlash asoslari		154
	Hayot faoliyati xavfsizligining huquqiy va tashkiliy asoslari		155
	Sоg’lоm turmush tаrzi аsоslаri vа uning hаyot fаоliyat хаfsizligini ta’minlashdаgi o’rni		156
	Ishlаb chiqаrish jarayonlari sаnitаriyasi va gigiyenasi		157
	Texnika xavfsizligi asoslari		158
	Elеktr хаvfsizligi asoslari		159
	Aholi va hududlarni fаvqulоddа vaziyatlardan muhofaza qilishning hududiy asoslari. O’zbekiston Respublikasi favqulodda vaziyatlarda ularning oldini olish va harakat qilish davlat tizimi		160
	Tabiiy ofatlar va ularning oqibatlari		161
	Tехnоgеn tusdagi ofatlar va ularning oqibatlari		162
	Radiatsion nurlanishlar, ularning xususiyatlari va inson organizmiga ta’siri		163
	Ishlab chiqarishda zararli nurlanishlar, ularning xususiyatlari va inson organizmiga ta’siri. Elektromagnit maydon ta’siri		164
	Favqulodda vaziyatlar xavfi tug’ilganda va sodir bo’lganda aholiga xabar berish va ularni xavfli hududlardan xavfsiz hududlarga ko’chirishni (evakuatsiya qilishni)tashkillashtirish		165
	Shaxsiy himoya vositalari va ulardan foydalanish		166
	Terrorizm va xalqaro terroristik tashkilotlar		167
	Terrorizm va undan aholini muhofaza qilish		168
	Yong’in хаvfsizligi аsоslаri. Yong’in va portlash		169
	Yong’inga qarshi kurash		170
	Bахtsiz hоdisаlаrdа birinchi tibbiy yordаm ko’rsаtish		171
	Mustaqil ta’lim mashgulotlari		172
	Glossariy		180
	Ilovalar		190
	Fan dasturi		191
	Ishchi fan dasturi		208
	Tarqatma materiallar		226
	Fan bo`yicha nazorat savollari (Oraliq nazorati, joriy nazorati savollari, yozma ish varintlari va tеstlar)		249
	Ishchi fan dasturiga muofiq baholash mezonlari…		313

KIRISH

«Hayot faoliyat xavfsizligi» о‘quv predmeti bо‘yicha ta’lim texnologiyasi ma’ruza va seminar mashg‘ulotlarni о‘qitishning xorijiy mamlakatlarda keng tarkalgan ilg‘or pedogogik texnologiya qoidalari asosida ishlab chiqilgan.

Ushbu о‘quv uslubiy majmuaning tarkibi kirish, Hayot faoliyat xavfsizligi fanini о‘qitish texnologiyasining kotseptual asoslari hamda ma’ruza va seminar mashg‘ulotlarni о‘qitish texnologiyalaridan tashkil topgan.

Ta’lim texnologiyasining konseptual asoslari bulimida «Hayot faoliyat xavfsizligi» fanining Davlat va erkin bozor munosabatlariga asoslangan iqtisodiyotning sub’ektlari о‘rtasidagi uyg‘unlikni ta’minlashdagi ahamiyati va ushbu kursni о‘qitishning dolzarbligi asoslangan, о‘quv soatlarining mavzular bо‘yicha taksimlanishi xamda kursning asosiy mazmuni ochib berilgan. Shuningdek, ta’lim texnologiyasini ishlab chiqishda qо‘llanilgan asosiy koidalari: ta’lim usuli va texnikasi; tashkil kilish shakli, vositasi; kommunikatsiya usullari; berilgan ma’lumotlarni nazorat kilish usullari va vositalari; baholash va nazorat kilish tartiblari yoritilgan.

Fanni о‘qitish texnologiyasi quyidagi tartibda ishlab chiqilgan.

- Ma’ruza mashg‘ulotlarini olib borishda kо‘proq kо‘rgazmali, muammoli, informatsion va tematik shakllariga e’tibor karatilgan.

- Seminar mashg‘ulotlarini olib borishda muammoli savollarni guruhlarga bulingan holda muhokama kilish, individual tarzda ishlash, muammoli vaziyatni keys-stadi usulidan foydalanib nazariy bilimlarni amaliyotga qо‘llash bо‘yicha kо‘nikmalar va bilimlarni chuqurlashtirishga karatilgan.

Kursning strukturasini mundarija bilan birgalikda sxema kо‘rinishida ham berilganligi kitobda yо‘nalishni yanada osonlashtiradi.

Ushbu ta’lim texnologiyasi barcha oliy о‘quv muassasalarida, malaka oshirish kurslarida «Hayot faoliyat xavfsizligi» fanining tegishli texnik vositalari bilan jihozlangan auditoriyalarda о‘qitishga mо‘ljallangan.