O`zbekiston respublikasi oliy va o`rta maxsus

2. Siyosiy partiyalar, jamoat birlashmalari va ommaviy axborot vositalarining rivojlanishi. Mustaqillik yillarida mamlakatimizda siyosiy partiyalar, jamoat tashkilotlari vujudga kelishi va faoliyat yuritishi uchun huquqiy asoslar yaratildi. Respublika parlamenti tomonidan qabul qilingan «Jamoat tashkilotlari tо‘g‘risida», «Vijdon erkinligi va diniy tashkilotlar tо‘g‘risida» (1998 yil 28 aprel), «Kasaba uyushmalari, ular faoliyatining huquq va kafolatlari tо‘g‘risida» (1992 yil 2 iyul), «Siyosiy partiyalar tо‘g‘risida»gi Qonunlar shular jumlasidandir.

Jamoat birlashmalari haqidagi qonun – qoidalar О‘zbekiston Respublikasi Konstitusiyasi XIII bobida va «О‘zbekistan Respublikasida jamoat birlashmalari tо‘g‘risida»gi (1991 yil 15 fevral) Qonunda belgilab berilgan.

Jamoat birlashmalari tushunchasiga tо‘xtaladigan bо‘lsak – bu fuqarolarning qonunda belgilangan tartibda rо‘yxatdan о‘tkazilgan birlashmalari hisoblanadi.

Konstitusiyaning 56 – moddasiga muvofiq, О‘zbekiston Respublikasida qonunda belgilangan tartibda rо‘yxatdan о‘tkazilgan kasaba uyushmalari, siyosiy partiyalar, olimlarning jamiyatlari, xotin – qizlar, faxriylar va yoshlar tashkilotlari, ijodiy uyushmalar, ommaviy harakatlar va fuqarolarning boshqa uyushmalari jamoa birlashmasi sifatida e’tirof etilgan.

«Jamoat birlashmalari tо‘g‘risida»gi О‘zbekiston Respublikasi Qonunining 4 –, 9 – moddalarida jamoat birlashmalariga shunday ta’rif beriladi: «О‘z huquqlari, erkinliklarini hamda siyosat, iqtisodiyot, ijtimoiy rivojlanish, fan, madaniyat, ekologiya va hayotning boshqa sohalaridagi qonuniy manfaatlarini birgaliqda rо‘yobga chiqarish uchun birlashgan fuqarolarning xohish – irodalarini erkin bildirishlari natijasida vujudga kelgan ixtiyoriy tuzilma jamoat birlashmasidir.

Siyosiy partiyalar, ommaviy harakatlar, kasaba uyushmalari, xotin – qizlar, yoshlar va bolalar tashkilotlari, veteranlar va nogironlar tashkilotlari, ilmiy – texnikaviy, madaniy – ma’rifiy, fizkultura – sport va boshqa kо‘ngilli jamiyatlar, ijodiy uyushmalar, yurtdoshlar uyushmalari, assotsiatsiyalar va fuqarolarning boshqa birlashmalari jamoat birlashmalari deb e’tirof etiladi».

«Jamoat birlashmalari tо‘g‘risida»gi Qonunning 6 – moddasida jamoat birlashmasining turlari tо‘g‘risida normalar bо‘lib, uni hududiy tuzilishiga kо‘ra belgilanganligini kо‘rish mumkin: