O‘zbekiston respublikasiaxborot texnologiyalari va kommunikatsiyalarini rivojlantirish vazirligi muhammad al-xorazmiy nomidagi toshkent axborot texnologiyalari universiteti farg’ona filiali

Tarmoq amaliyot tizimlarining arxitekturasi
Har qanday tizim tushunarli va ratsional tuzilmaga ega bo‘lishi va aniq qo‘yilgan o‘zaro ishlash qoidali tayinlangan funksional qoilanishga ega boigan modullarga boiinishi mumkin. Har bir alohida modulning vazifasini yaqqol tushunish, tizimni rivojlantirishda ishni sezilarli soddalashtiradi. Amaliyot tizimning funksional murakkabligi uning arxitekturasining murakkablashishiga olib keladi. Arxitektura – bu turli dasturiy moduliar asosida amaliyot tizimlami tarkibiy tashkil etishidir. Odatda, amaliyot tizim tarkibiga standart olchamlarda bajariladigan, har xil turdagi kutubxonalar, dasturlaming dastlabki matnli modullan, maxsus olchamli dastur (masalan, amaliyot tizimni xotiraga yuklovchi moduli, kiritish-chiqarish drayverlari), hujjatlashtirish fayllari, malumot tizimining modullari kiradi. Ko‘plab zamonaviy amaliyot tizimlar rivojlantirishga, kengaytirishga va yangi platformalarga o‘tkazilishga qodir boigan yaxshi tashkillashtirilgan modulli tizimlar hisoblanadi. Amaliyot tizimning qandaydir yagona arxitekturasi mavjud emas, lekin amaliyot tizimni tashkillashtirishga universal yondashuvlar mavjud. Amaliyot tizim arxitekturasini o‘rganishga umumiy yondashuv uning barcha modullarini ikki guruhga: yadro (amaliyot tizimning asosiy vazifalarini bajaradigan а шва) va yordamchi vazifalami bajaradigan guruhga bolinadi. Yadro modullari jarayonlari xotirani, kiritish-chiqarish qurilmalarini boshqarish kabi asosiy vazifalarni bajaradi. Yadro amaliyot modul tizimning yuragini tashkil etadi, usiz amaliyot tizim ishlamaydi va o‘zining vazifalaridan birortasini ham bajara olmaydi. Yadro tarkibiga dasturlami qayta ulash, sahifalarni yuklash, umumiy dasturning uzilishlariga ishlov berish kabi hisoblash jarayonining tashkil etilishini ichki tizim masalalarini yechadigan vazifalar qatriga kiradi. Bu vazifalar amaliy dasturlar (ilovalar) uchun ruxsat etilmaydi. Yadro vazifalarining boshqa guruhi amaliy masalalarga amaliy dasturiy muhit yaratish bilan ularni quvvatlashga xizmat qiladi. Ilovalar u yoki bu harakatlarni, faylni ochish va o‘qish, grafik axborotni displeyga chiqarish, tizim vaqtini olishning bajarilishi uchun so’rovlar bilan (tizim chiqaruvlari bilan) yadroga murojaat qilishi mumkin. Yadroning ilovalar orqali chaqirilishi mumkin bo‘lgan vazifalarini amaliy dasturlashtirish interfeysi tashkil etadi.