O’zbekiston tarixi 7-sinf

Xioniylar davlati. IV asrning 70-yillardan V asrning ikkinchi yarmigacha O‘rta Osiyoda xioniylar hukmronlik qilgan. Bu davlatga turkiy qabilalardan xioniylar asos solgan bo‘lib, davlatning markazi Zarafshon vohasida bo‘lgan. Xioniylar dastlab Zarafshon vohasini egallab, Janubga harakat qilishgan va ancha zailashib qolgan Kushon podsholigi o‘rnini egallagan. Markazi Toxariston bo‘lgan Shimoliy Hindiston, Afg‘oniston, Xurosonning bir qismini ham o‘z ichiga olgan Xioniylar dav latini barpo qilishgan. Ushbu davlat 120 yildan oshiqroq faoliyat yuritgan.
Kidariylar davlati. V asrning 20-yillarida sharqdan Sirdaryo va Orol bo‘ylari orqali Xorazm hamda Amudaryo havzasiga yana bir ko‘chmanchi chorvador aholi – toxarlar kirib kelgan. Toxariylar kushonlarning avlodlari bo‘lgan. Ularga Kidar ismli hukmdor boshchilik qilganligi uchun ularni kidariylar deb ham atashadi. Tez orada kidariylar Xioniylar davlatining janubiy qismida o‘z hukmronligini o‘rnatganlar. Balx shahri bu yangi davlatning poytaxtiga aylantirilgan. 456-yilda Kidariylar va Sosoniylar davlatlari o‘rtasida to‘qnashuv bo‘lib o‘tadi. Bu to‘qnashuvda Kidariylar davlati Sosoniylardan yengiladi va o‘zini qayta o‘nglayolmaydi. Kidariylar ko‘chmanchi chorvador aholi – eftallar bilan to‘qnashishi natijasida Shimoliy Hindistonga chekinadilar va u yerda 75 yil hukm suradi.
Guruhlarda ishlash.
1-guruh. Xorazm davlatining tashkil topishi.
2-guruh. Xioniylar davlatining asoschilari.
3-guruh. Kidariylar davlati haqida.
4-guruh. Eftallar davlatining olib borgan yurishlari.


Mustahkamlash: ”Matn ustida ishlash”

1-guruhga: ilk o’rta asr davlatlarining hududi, aholisi va ularning mashg`ulotlari haqida ma`lumot bering.

t/r	Davlat nomi	Hududi	Aholining tarkibi	Aholining mashg`ulotlari
1.	Kidariylar
2.	Xorazmshohlar
3.	Xiyoniylar
4.	Afrig’iylar

2-guruhga: Xorazmshohlar davlati hududi, aholisi va davlat boshqaruvi haqida ma`lumot bering.

Xiva xonligi
Hududi	Aholi tarkibi	Davlat boshqaruvi

3-guruhga: Kidariylar davlati hududi, aholisi va davlat boshqaruvi haqida ma`lumot bering.

Qo`qon xonligi
Hududi	Aholi tarkibi	Davlat boshqaruvi

4-guruhga: Xiyoniylar davlati hududi, aholisi va davlat boshqaruvi haqida ma`lumot bering.

Buxoro xonligi
Hududi	Aholi tarkibi	Davlat boshqaruvi

5-guruhga: Eftaliylar davlati hududi, aholisi va davlat boshqaruvi haqida ma`lumot bering.

Buxoro xonligi
Hududi	Aholi tarkibi	Davlat boshqaruvi

Guruh sardorlari doskaga vatmanlarni osib, javoblarni izohlab berishadi.Javoblar o`qituvchi tomonidan to`ldiriladi va aniqlik kiritiladi