Protozooy kasalliklari reja: Ixtibodozlar Tarqalishi va iqtisodiy zarari

Epizootologik ma’lumotlar. Bu kasallik bilan barcha yoshdagi baliq turlari kasallanadi, yosh baliqlarda ixtioftirioz og‘ir ko‘rinishda bo‘ladi, shuningdek ko‘paytiriladigan baliqlarda ham og‘ir kechadi. Kasallikning manbai bo‘lib kasallangan baliqlar hisoblanadi, shuning uchun ko‘chirib o‘tkaziladigan baliqlarni qatiy nazorat ostiga olish kerak. Pastda joylashgan hovuzlarga qo‘zg‘atuvchilar suv orqali va yovvoyi baliqlar orqali tarqaladi.
Akvariumlarga va himoyalangan suv havzalariga (qayiq, hovuz va boshqa) qo‘zg‘atuvchilar 2 xil yo‘l bilan kiradi:
Tabiiy suv havzalaridan olingan suv bilan, o‘simliklar, asosan, tirik ozuqa bilan va himoyalanmagan yoki ko‘chirib keltirilgan noma’lum baliqlardan, tekshiruvdan o‘tmagan baliqlar orqali yuqadi.
Ixtioftiriozning enzootiyasi mavsumning barcha vaqtlarida uchraydi lekin ko‘proq va o‘tkir kechadigan hollari bahorda va yozda paydo bo‘ladi. O‘tkir yozgi

ko‘rinishi 1 – 3 hafta davom etadi va ko‘pincha katta miqdordagi baliqlarning nobud bo‘lishi kuzatiladi.
Qishki enzootiyasi uzoq davom etadigan xususiyatga ega bo‘lib, bir necha oylar davom etadi, bu kasallikda baliqlarning nobud bo‘lishi asta – sekin ko‘tariladi. Eng xavfli zararlar bu qishki va ko‘payuvchi baliqli hovuzlarda, hovuzlardagi o‘stirilayotgan yosh baliqlarda, har xil yoshli akvarium baliqlari orasida kuzatiladi. Qishki havzalarda o‘stirilayotgan baliqlarning ko‘p vaqt qolib ketishi ularning ko‘p sonli zararlanishiga olib keladi. Ikki yillik baliqlarning orasida ixtioftiriozning keskin paydo bo‘lib ko‘tarilishiga sabab 1 yillik yosh baliqlarning o‘z vaqtida dezinfeksiya qilib tozalanmaganligi va vaqtida ko‘chirib o‘tkazilmaganligidir. Qish vaqtida baliqlarning kasallikga nisbatan bo‘lgan sezuvchanligi susayib ketadi, baliqlarning ozib ketishi, akvarium va hovuz xo‘jaliklarida baliqlarning yig‘ilib joylashganligi va sifatsiz ozuqa bilan oziqlantirilishi tufayli kasallik paydo bo‘ladi. Baliqlarning nobud bo‘lishi yoki boshqa sabablar tufayli 3 – 4 soat davomida metomorfozning qaysi davrida bo‘lishidan qat’iy nazar parazit infuzoriyalar xo‘jayin tanasini tark etadi. Mayda trofontlar yangi xo‘jayinni zararlay olmay nobud bo‘ladi, kattalari esa 3 – 6 soatdan keyin sistadan chiqadi va o‘z hayot faoliyatini davom ettiradi.
Parazitlar bilan zararlanib davolangan baliqlarda shu kasallikga nisbatan immunitet hosil bo‘ladi, shuning uchun qayta zararlanganda kasallik yyengil kechadi.