Protozooy kasalliklari reja: Ixtibodozlar Tarqalishi va iqtisodiy zarari

Patogenezi va kasallik belgilari. Ixtioftirius teri va jabralarga kirib epiteliy qoplamini parchalaydi, yallig‘lanishga olib keladi, ba’zi hollarda bakteriya mikroflorasining buzilishiga sabab bo‘ladi. Keyin trofontlar to‘qima qavatigacha boradi va undan ozuqa moddalarni shimib oladi, hayot uchun muhim bo‘lgan mahsulotlar bilan birlashib salbiy ta’sir ko‘rsatadi. Oxirgi bosqichda jabra va terining og‘ir kasallanishiga olib keladi, gazlar almashinuvi buzilishi natijasida kislorod yetmaydi va baliqlar asfiksiyadan halok bo‘ladi.
Kasallikning boshlang‘ich bosqichlarida baliqlarda hech qanday o‘zgarish kuzatilmaydi. Og‘irlashgan sari baliqlar betartib harakatlanib havotir ola boshlaydi,

past qismdan suvning yuqori qismiga ko‘tarilib oladi, aylanasiga suzishni boshlaydi, keyin suv tubiga tushib ketishadi va yotib olishadi.
Kuchli zararlangan baliqlar keyinchalik o‘zining faolligini yo‘qotadi, hovuzlar qirg‘og‘iga chiqib qolishadi va tashqi ta’sirlarni deyarli sezmaydigan bo‘lib qolishadi. Akvarium baliqlari akvarium yuzasiga ishqalanib suzadi yoki o‘simliklarga ishqalanadi, akvariumning qorong‘u joylariga kirib oladi yoki suvning havo almashinadigan joyida to‘planib olishadi.
Trofontlar o‘sish va yetilish davrida tana terisining har xil qismida, jabralarda, suzgichlarda; og‘ir ko‘rinishda esa ko‘zlarda, og‘izda oddiy ko‘z bilan ko‘rinadigan ko‘p sonli qizg‘aldoq donasidek keladigan kulrang – oqish tusdagi dermoid tugunchalarni ko‘rish mumkin. Tashqi ko‘rinishidan baliq ustiga xuddi manniy yormasi sepilgandek ko‘rinadi. Kasallanishning og‘ir ko‘rinishida baliqlar oziqlanmay qo‘yadi, tez charchaydi, butun baliq to‘dasi zararlanadi va asta – sekin baliqlarning qirilib ketishiga olib keladi.
Patologoanotomik o‘zgarishlar. Tashqi ko‘rinish ko‘zdan kechirilganda patologik o‘zgarishlarni ko‘rishimiz mumkin. Bu o‘zgarishlar klinik tekshiruv o‘tkazilganda ham tasdiqlanadi. Ichki a’zolar deyarli o‘zgarmaydi.
Jabra va terilarning gistologik kesmasida parazit trofontlarning har xil rivojlanish davridagilarini ko‘rishimiz mumkin, ular epiteliy ba’zan biriktiruvchi to‘qima bilan o‘ralgan bo‘ladi. Kuchli zararlanishda jabralar qalinlashadi va jabra varaqlari butunlay zararlanadi, bu nafas olish yuzasini keskin qisqartiradi.