Psixik jarayonlar

SEZGILARNING TURLARI
Sezgilar ta`sir qilayotgan qo`zg`atuvchining xarakteriga, qo`zg`alishni qabul qilish masofasi, reseptorlarning joylashgan o`rinlariga ko`ra klassifikatsiya qilinadi. Reseptorlarning joylashgan o`rniga ko`ra sezgilarning quyidagi turlari mavjud:
1) tashqi olamdagi narsa va hodisalarning xususiyatlarini aks ettirishga moslashgan va tananing tashqi yuzasida reseptorlari bo`lgan sezgilar - eKTROTSEPTIV SEZGILAR;
2) tananing ichki a`zolari va to`qimalarida joylashgan va tananing ichki holatini aks ettiruvchi sezgilar - INTEROTSEPTIV SEZGILAR;
3) reseptorlari paylarda va mushaklarda joylashgan PROPRIOTSEPTIV SEZGILAR. Ular gavdamizning holati va harakatlari haqida ma`lumotlar berib turadilar.
Ekstrotseptiv sezgilarning o`zlari ikki guruhga - KONTAKT ( bevosita aloqa bog`lovchi) va DISTANT sezgilarga ajratiladilar. Kontakt sezgilarga (kontakt reseptorlar orqali sezgi hosil bo`ladi) quyidagilar kiradi: ko`rish, eshitish, hid bilish, teri sezgisi, ta`m bilish sezgilari. Sezgilarning bu klassifikatsiyasi modallik bo`yicha klassifikatsiya deyiladi va ular sezgilarning klassik klassifikatsiyasi ham deb ataladi. Chunki ular Aristotel’ tomonidan ko`rsatib o`tilgan sezgilardir. Ular orasidan teri sezgisining o`zi bir qancha turlarga bo`linadi (tuyush, harorat, og`rik kabi).
Asosiy adabiyotlar
1. A.V.Petrovskiy «Umumiy psixologiya» Toshkent-«O`qituvchi»-1992y
2. M.G.Davletshin «Umumiy psixologiya» Toshkent 2002 y
3. E.Goziev «Umumiy psixologiya» 1 kitob Toshkent-2002 y
4. E.Goziev «Umumiy psixologiya 2 kitob Toshkent-2002 y
5. Gippenreyter Yu.B «Vedenie v obshuyu psixologiyu»Kurs lektsiy Moskva-
1996
6. Golfrua J «Chto takoe psixologiya T-1 M-1992.
7. Klimov.Ye.A «Osnov psixologii» Uchebnik Moskva-1997y
8. Psixologiya Pod Red A.N.Krlova
9. Nemov.R.S. «Psixologiya» KN-1 Moskva-1998 y
10 .A.I.SHcherbakov. «Umumiy psixologiyadan amaliy mashgulotlar Toshkent
«O`qituvchi» 1984 y
11. Andreeva.G.M. «Sotsialnaya psixologiya» Uchebnik M-1998 y
12. Rubinshteyn.S.L. «Osnov obshey psixologii» M-1998 y.
www.ziyonet.uz