Qarshi davlat universiteti filologiya fakulteti

Taqrizchilar: B.Bahriddinova – Qarshi davlat universiteti o‘zbek tilshunosligi kafedrasi mudiri, filologiya fanlari doktori, dotsent O.Shukurov - Qarshi davlat universiteti o‘zbek tilshunosligi kafedrasi dotsenti, filologiya fanlari nomzodi.

Tuzuvchi: Filologiya fanlari nomzodi, dots. N.Yo’ldosheva

HOZIRGI O‘ZBEK ADABIY TILI
UMUMIY NAZORAT SAVOLLARI
(100 TA)

1. 
   Lisoniy UMIS va YAHVOga izoh bering (t/t: til va nutqni sharhlash)
   
2. 
   Til, lison va nutqning bir-biridan farqini tushuntiring (t/t: til, lison va nutqni sharhlash)
   
3. 
   Tilning qanday sathlari ajratiladi? (t/t: fonetika, leksikologiya, morfologiya….izohlash)
   
4. 
   Lisoniy birliklar deb nimalar kiritiladi? (t/t: lisoniy birliklarni sanash va sharhlash)
   
5. 
   Fonema va tovushning farqi? (t/t: fonema va tovushning farqli belgilarini sanash)
   
6. 
   Leksema va so‘zning bir-biridan farqi. (t/t: leksema va so’zning farqli belgilarini sanash)
   
7. 
   Morfema va qo‘shimchaga izoh bering (t/t: morfema va qo’shimchaning farqli belgilarini sanash)
   
8. 
   Qolip va hosilaning munosabati (t/t: qolip va hosilaning farqli belgilarini sanash)
   
9. 
   Tovushning sifat belgilari (t/t: tovush kuchi, amplituda, balandligi, tembri, bo’yoqdorligi)
   
10. 
    Tovushning miqdor belgilari (t/t: birlamchi cho’ziqlik, ikkilamchi cho’ziqlik, fonologik cho’ziqlik)
    
11. 
    Nutq organlari (t/t: faol va passiv nutq organlari)
    
12. 
    Transkripsiya (t/t: diakritik belgilar, fonologik tarnskriptsiya)
    
13. 
    Akustika nima? (t/t: tovushning sifat belgisi, miqdor belgisi)
    
14. 
    Lisoniy paradigma nima? (t/t: butun-bo’lak, sistema-a‘zo, umumiylik-xususiylik)
    
15. 
    Lisoniy munosabat deganda nimani tushunasiz? (t/t: paradigmatik munosabat, sintakmatik munosabat)
    
16. 
    Lisoniy munosabatning asosiy turlarini sanang. (t/t: paradigmatik munosabat, sintakmatik munosabat)
    
17. 
    Lisoniy ziddiyat va uning asosiy turlari sanang (t/t: noto’liq, darajali, teng qiymatli ziddiyat)
    
18. 
    Tasnif nima, uning qanday turlarini bilasiz? (t/t: noto’liq tasnif, ortiqcha a‘zoli tasnif)
    
19. 
    Tilning moddiy (substansial) sathi deganda nimani tushunasiz? (t/t: fizik, fiziologik, akustik, funktsional)
    
20. 
    Fonetikaning birligi nima? (t/t: tovush, tovush o’zgarishlari)
    
21. 
    Fonetikaning qanday bo‘limlari bor? (t/t: umumiy, xususiy, qiyosiy, tavsifiy fonetika)
    
22. 
    Umumiy fonetika nimani o’rganadi? (t/t: umumiy, xususiy, qiyosiy, tavsifiy fonetika)
    
23. 
    Qiyosiy fonetika nimani o’rganadi? (t/t: umumiy, xususiy, qiyosiy, tavsifiy fonetika)
    
24. 
    Tavsifiy fonetika nimani o’rganadi? (t/t: umumiy, xususiy, qiyosiy, tavsifiy fonetika)
    
25. 
    Eksperimental fonetika nimani o’rganadi? (t/t: umumiy, eksperimental, xususiy, qiyosiy, tavsifiy fonetika)
    
26. 
    Fonemaning akustik tomoni nima? (t/t: tovushning sifat belgisi, miqdor belgisi)
    
27. 
    Fonemaning fiziologik-artikulyatsion tomoni nima? (t/t: aytilishi, talaffuzi)
    
28. 
    Fonemaning sotsial tomoni nima? (t/t: ma‘no ajratishi)
    
29. 
    Fonologiya haqida ma‘lumot bering. (fonema, fonema variantlari)
    
30. 
    Fonologik ziddiyatning ziddiyat tizimiga munosabatini yoriting (t/t: noto’liq, darajali, teng qiymatli ziddiyat)
    
31. 
    Tovush kuchi nima? (t/t: to’lqinning balandligi, kengligi)
    
32. 
    Amplituda nima? (t/t: balandlik, tovush ko’lami)
    
33. 
    Tovush tembri deganda nima tushuniladi? (t/t: ohang, rang, bo’yoqdorligi)
    
34. 
    Nutqning tarkibiy qismlari (t/t: fraza, takt, so’z, bo’g’in, tovush)
    
35. 
    Fraza, takt, so’z, bo’g’in va tovushga izoh bering
    
36. 
    Unli fonemalar necha belgisiga ko’ra tasniflanadi? (t/t: og’izning ochilishi, tilning harakati, lablarning ishtiroki)
    
37. 
    Undosh fonemalar necha belgisiga ko’ra tasnif qilinadi? (t/t: paydo bo’lish o’rni, aytilish usuli, ovozning miqdoriga ko’ra)
    
38. 
    Unli va undosh fonemalarni farqlovchi belgilarni sanang (t/t: paydo bo’lish o’rni, aytilish usuli, urg’uga munosabati)
    
39. 
    Unli fonemalarning farqlari va o’xshashliklari (t/t: barcha unlilar uchun birlashtiruvi va farqlanuvchi belgilar)
    
40. 
    Undosh fonemalarning farqlari va o’xshashliklari.(t/t: barcha undoshlar uchun birlashtiruvi va farqlanuvchi belgilar)
    
41. 
    Fonema variantlari deganda nimalar tushuniladi? (t/t: cho’ziq, qisqa, qattiq, yumshoq, til oldi, til orqa)
    
42. 
    Fonetik o’zgarishlarning qanday ko’rinishlarini bilasiz? (t/t: singarmonizim, assimilyatsiya, dissimilyatsiya…)
    
43. 
    Singarmonizm nima? (t/t: unlilar uyg’unlashuvi)
    
44. 
    Qanday o’zgarishlarga kombinator o’zgarishlar deyiladi? (t/t: yonma-yon tovushlarning ta‘siri)
    
45. 
    Qanday o’zgarishlarga pozitsion o’zgarishlar deyiladi? (t/t: tovush tushishi, orttirilishi…)
    
46. 
    Urg’u deb nimaga aytiladi? (t/t: urg’u, gap urg’usi, so’z urg’usi, musiqiy, dinamik, erkin urg’u)
    
47. 
    Urg’uning qanday turlari mavjud? (t/t: urg’u, gap urg’usi, so’z urg’usi, musiqiy, dinamik, erkin urg’u)
    
48. 
    Urg’uning ma‘no farqlashiga misollar keltiring. (t/t: urg’u, gap urg’usi, so’z urg’usi, musiqiy, dinamik, erkin urg’u)
    
49. 
    Bo’g’in deb nimaga aytiladi? (t/t: bo’g’in, turlari, tiplari, ahamiyati)
    
50. 
    Bo’g’inning qanday tiplari mavjud? (t/t: bo’g’in, turlari, tiplari, ahamiyati)
    
51. 
    Bo’g’inning qanday ahamiyati bor? (t/t: bo’g’in, turlari, tiplari, ahamiyati)
    
52. 
    Gap urg’usining ma‘no farqlashi (t/t: gap ma‘nosiga ohangning ta‘siri)
    
53. 
    So’z urg’usining ma‘no farqlashi (t/t: shakldosh so’zlarning talaffuz bilan farqlanishi)
    
54. 
    Asimiliyatsiya (t/t: regressiv, progressiv assimiliyatsiya)
    
55. 
    Dissimiliyatsiya (t/t: tovush o’zgarishi)
    
56. 
    Metateza (t/t: tovush o’zgarishi)
    
57. 
    Proteza (t/t: tovush o’zgarishi)
    
58. 
    Epenteza (t/t: tovush o’zgarishi)
    
59. 
    Epiteza (t/t: tovush o’zgarishi)
    
60. 
    Prokopa (t/t: tovush o’zgarishi)
    
61. 
    Sinkopa (t/t: tovush o’zgarishi)
    
62. 
    Apakopa (t/t: tovush o’zgarishi)
    
63. 
    Sinerezis (t/t: tovush o’zgarishi)
    
64. 
    Reduktsiya (t/t: tovush o’zgarishi)
    
65. 
    Eliziya (t/t: tovush o’zgarishi)
    
66. 
    Grafika bo’limi haqida ma‘lumot bering (t/t: yozma nutq, til, yozuvning paydo bo’lishi, ahamiyati)
    
67. 
    Til va yozuvning o‘zaro munosabati nimada? (t/t: yozma nutq, til, yozuvning paydo bo’lishi, ahamiyati)
    
68. 
    Og‘zaki va yozma nutqning farqi. (t/t: yozma nutq, til, yozuvning paydo bo’lishi, ahamiyati)
    
69. 
    Yozuvning tarixiy ahamiyati nimada? (t/t: yozma nutq, til, yozuvning paydo bo’lishi, ahamiyati)
    
70. 
    O‘zbek xalqi o’z tarixi davomida qanday yozuvlardan foydalangan (t/t: oromiy, dulbarchin, runiy….)
    
71. 
    O’zbek yozuvi tarixi (t/t: oromiy, dulbarchin, runiy….)
    
72. 
    O’zbek xalqi eng uzoq davr foydalangan yozuvlar (t/t: arab, uyg’ur,..)
    
73. 
    Urxun-Enasoy yozuvi (t/t: runiy, dulbarchin, sehrli)
    
74. 
    Uyg’ur yozuvi (t/t: qo’llangan davri, alifbosi, shu yozuvda yetib kelgan bitiklar)
    
75. 
    Arab yozuvi (t/t: qo’llangan davri, alifbosi, shu yozuvda yetib kelgan bitiklar)
    
76. 
    Lotin yozuvi (t/t: qo’llangan davri, alifbosi, shu yozuvda yetib kelgan bitiklar)
    
77. 
    Kirill yozuvi (t/t: qo’llangan davri, alifbosi, shu yozuvda yetib kelgan bitiklar)
    
78. 
    Alifbo (t/t: qo’llangan davri, alifbosi, shu yozuvda yetib kelgan bitiklar)
    
79. 
    Fonetik yozuvga izoh bering (t/t: eshikka, qishlog’i)
    
80. 
    Qanday yozuvga morfologik yozuv deyiladi? (t/t: ketti, sizzi)
    
81. 
    O’zbek imlosining qaysi qoidasi o’zlashma so’zlarning imlosini ta‘minlaydi?
    
82. 
    O’zbek tilining asosiy imlo qoidalari (t/t: 1995 yilda tasdiqlangan imlo qoidalari)
    
83. 
    Tarixiy-an‘anaviy yozuv
    
84. 
    Farqlovchi yozuv (t/t: paronimlar)
    
85. 
    «O’zbek tilining asosiy imlo qoidalari»ning 7-§ ida nima haqida gap ketadi?
    
86. 
    «O’zbek tilining asosiy imlo qoidalari»ning 1-7- § ida nima haqida gap ketadi?
    
87. 
    «O’zbek tilining asosiy imlo qoidalari»ning 8-30-§ ida nima haqida gap ketadi?
    
88. 
    «O’zbek tilining asosiy imlo qoidalari»ning 31-§ ida nima haqida gap ketadi?
    
89. 
    «O’zbek tilining asosiy imlo qoidalari»ning 32-§ ida nima haqida gap ketadi?
    
90. 
    «O’zbek tilining asosiy imlo qoidalari»ning 33-§ ida nima haqida gap ketadi?
    
91. 
    «O’zbek tilining asosiy imlo qoidalari»ning 34-§ ida nima haqida gap ketadi?
    
92. 
    «O’zbek tilining asosiy imlo qoidalari»ning 35-§ ida nima haqida gap ketadi?
    
93. 
    «O’zbek tilining asosiy imlo qoidalari»ning 36-§ ida nima haqida gap ketadi?
    
94. 
    «O’zbek tilining asosiy imlo qoidalari»ning 37-§ ida nima haqida gap ketadi?
    
95. 
    «O’zbek tilining asosiy imlo qoidalari»ning 38-50-§ ida nima haqida gap ketadi?
    
96. 
    «O’zbek tilining asosiy imlo qoidalari»ning 51-§ ida nima haqida gap ketadi?
    
97. 
    «O’zbek tilining asosiy imlo qoidalari»ning 1-56-§ ida nima haqida gap ketadi?
    
98. 
    «O’zbek tilining asosiy imlo qoidalari»ning 57-65-§ ida nima haqida gap ketadi?
    
99. 
    «O’zbek tilining asosiy imlo qoidalari»ning 66-74-§ ida nima haqida gap ketadi?
    
100. 
     «O’zbek tilining asosiy imlo qoidalari»ning 76-82-§ ida nima haqida gap ketadi?
     

1

2

3^ «Ызбек тилининг асосий имло =оидалари» (Т.:Ы=итувчи,1995) китобидан олинди.