Qarshi muxandislik iqtisodiyot instituti

Shamol generatori SuperWind SW50
Polikristall quyosh paneli

Katta quvvatli avtonom elektr ta’minotiga oid tajribalar uchun
Quyosh radiatsiyasi, havoning harorati, namligi, bosimi, shamol tezligi va yо‘nalishi uchun Meteo 32/logter

О‘lchovlarni avtonom ravishda yig‘ish va saqlash stansiyasi

О‘zgaruvchi qarshilik rezistori

Fotoelektrik qurilmalarning volt-amper xarakteristikalarini (VAX) о‘lchash moslamasi
Yoqilg‘i elementi ishini namoyish qiluvchi asboblar tо‘plami

Elektroliz orqali quyosh energiyasi hisobiga vodorod ishlab chiqarish va yoqilg‘i elementining ishlatish pritsipiga oid tajribalar о‘tkazish uchun qurilma
Harorat о‘lchash moduli

Atrof muhit haroratini doimiy о‘lchash va kompyuterga uzatib turish uchun
Kollektor Logosol SKS 4.0 – S

Quyosh nuri yordamida suvni qizdirishga oid va isitish tizimlarini asoslashga yо‘naltirilgan tajribalar о‘tkazish uchun
Cobra 3 Sensor

Harorat о‘lchash PV-LC displey

Quyosh va shamol elektrik qurilmalarning ishlashini namoyish qilib turish uchun
MacSolar

Quyosh energiyasini tо‘g‘ridan-tо‘g‘ri о‘lchash uchun
21-23.06.2021. kunlari Qarshi muhandislik iqtisodiyot instituti“ENERGETIKA” fakulteti ”Muqobil energiya manbalari” o`quv ilmiy poligonida joylashgan mahalliy biomassa resurslariga asoslangan biogaz va piroliz qurilmalari bilan tanishdim.

Biogaz deyarli arzon ekologik yonilg‘i xisoblanib, chorvachilik, parrandachilikni qattiq va suyuq chikindilaridan hamda o‘simliklar va oqar suvlarda hosil bo‘ladigan qoldiqlardan olinadi.
O‘z xususiyatlari bo‘yicha biogaz tabiiy gazga yaqin.
Biogaz tabiiy gaz kabi quyidagi jarayonlarda ishlatilishi mumkin:
• ovqat tayyorlash;
• elektr va issiqlik energiya (issik suv va uy-joylarni isitish);
• avtomobil yonilg‘i sifatida.
Biogaz ishlab chiqarish jarayoni qoldiqdaridan yuqori sifatli go‘ng hosil bo‘ladi. Biogazni nafaqat mollari, parrandalari ko‘p bo‘lgan fermer xo‘jaliklarda, balki xususiy xo‘jaliklarda ham olish mumkin. Agarda bir necha fermalar va xususiy xo‘jaliklar bir-biriga yaqin joylashgan bo’lsa, chiqindilarni qayta ishlab chiqarishni markazlashtirib tashkil etish va olingan biogazni ferma va xo‘jaliklarga quvurlar orqali uzatish iqtisodiy foydaliroq bo‘ladi.
Biogaz olish uchun sanoat korxonalarda va qo‘lda ishlab chiqarilgan biogaz qurilmalardan (BGQ) foydalaniladi. Sanoat va qo‘lda ishlab chikarilgan qurilmalarning asosiy farqi isitish maxsus tizimlarni mexanizatsiya va avtomatizatsiyalashtirishda. Dunyoda qurilmalarni ikkala turi ham keng tarqalgan. Masalan, Hindiston, Vyetnam, Nepal va boshqa mamlakatlarda ko‘pincha kichik (oilaviy) BGQ ishlatiladi. Ulardan olingan gaz, asosan, ovqat tayyorlash jarayonida ishlatiladi. BGQlarning ko‘pchiligi Xitoyda joylashgan - 40 millionga yaqin, Hindistonda - 3,8 million, Nepalda - 20 ming kichik qurilmalar mavjud. O‘rta va katta BGQlarning absolyut ko‘rsatkichlari, soni bo‘yicha ilg‘or 5 o‘rinni Germaniya egallaydi (8 ming). G‘arbiy Yevropada parrandachilik fermalarning yarmi biogaz bilan isitiladi.
BGQ har qanday qurilish kabi, mablag‘, kuch va quvvatingizni talab qiladi. Birinchi kubometr biogazni olish bilan foyda kelishini o‘ylamaslik kerak, buning uchun qurilma turg‘un ishlashi kerak va sizni bilimdon ega sifatida doimo e’tiboringizda bo‘lishi kerak. BGQni qurishga qaror qilgan fermer yoki kichik xususiy xo‘jalik egasiga rejalash va montaj ishlarining har bir tafsilotlariga e’tibor berish tavsiya etiladi.


Agarda qurilma mustaqil ravishda yig‘ilsa, xar bir bosqichda mutaxassislar (quruvchilar, montajchilar, gazchilar, elektriklar) bilan maslaxat qilish nihoyatda zarur. Faqat shunday yondashuvda va shaxsiy manfaatdorlikda ko‘pgina xavf- xatarlardan qutilish mumkin. BGQ turg‘un, doimiy va ishonchli ishlashi uchun undan foydalanuvchi ekspluatatsiyaning har bir tafsilotini bilishi kerak. Faqat shu shartlar bajarilganda, quyida berilgan kafolatlarga erishish mumkin.
• xarid kilishni kamaytirish xisobiga mablag‘ tejash: