Режа. Европа халқларининг хўжалик фаолияти ва моддий маданиятлари

Маънавий маданият. Европа халқларида ананавий маданиятни профессионал маданиятдан ажратиш мушкул. Сабаби профессионал ижод бу ерда қадим замонлардан бошланган. Хусусан профессионал театр куртаклари антик даврдан очилади. Юнон театри ўз илдизлари билан дионисийлар – оммавий виночилик худоси Дионис шарафига ўтказилган байрам-маросимлардан бошланган. М. ав. VI-V асрлардан қадимги Юнонистонда махсус иншоотлар амфитеатрлар қура бошлаганлар. Ўрта асрларда кўплаб европа шаҳарларида кўчма театрлар томошалар кўрсатган.
Европанинг кўпгина халқларида узоқ ўтмишда қаҳрамонлик достонлари бўлиб, уларни қўшиқчилар байрамларда, халқ сайлларида куйлаган. Кейинчалик ушбу халқ оғзаки ижоди дурдоналари ёзиб олинган. Герман қабилаларининг “Нибелунглар ҳақида қўшиқ”, французларнинг “Роланд ҳақида қўшиқ”, испанларнинг “Сид ҳақида қўшиқ”, инглизларнинг Беовулф, Артур ҳақидаги достонлари асрлар давомида соф муҳаббат, жасорат, мардлик, халққа садоқатни тарбиялаб келмоқда. Ўрта аср Франциясида қаҳрамонлик қўшиқларини шоир-қўшиқчилар-трубадурлар, Германияда – миннезингерлар куйлаганлар. Немис фолклорининг алоҳида жанри – шванкилар. Улар сатира шаклидаги кичик ҳикоялардир. Немисларда ҳайвонлар ҳақидаги эртаклар, масалан, айёр тулки ҳақида эртак машҳур бўлган. Эртаклар оғзаки шаклда барча Европа мамлакатларида кенг тарқалган.
Францияда ХVII аср охирида илк бор эртакларни ёзиб ола бошлашади(бу Ш. Перронинг машҳур эртаклари бўлган). ХIХ аср бошларидан немис эртакларининг ака-ука Я. ва В. Гриммлар ёзиб олган тўпламлари нашр этила бошланади. Бой миллий адабиётларнинг шаклланишида халқ оғзаки ижодидан кенг фойдаланилади. Деярли барча европа мамлакатларида ХVII– ХIХ асрларда миллий драматик, опера ва балет театрлари ташкил этилади.
Европа халқларининг мусиқа санъати ананалари ҳам жуда қадимги илдизларга эга. Биргина Италияда бетакрор халқ қўшиқлари ва рақс мотивларидан 20 мингини тўплаб нашр қилганлар. Улар орасида узоқ ўлкаларда машҳур – баркарола – Венеция қайиқчилари – гондольерлар қўшиқлари, неаполитан денгизчи ва балиқчиларни севги ҳақидаги қўшиқлари, Италия замонавий хати, ноталарни чоп этиш ва қатор мусиқа асбоблари ватанидир. Кўплаб италиялик композиторлар халқ мусиқаси асосида ижод қилганлар. Айни пайтда Россини, Верди, Пуччиниларнинг кўплаб мусиқа асарлари чинакам халқ асарларига айланади.
Европа халқлари кўплаб спорт турларини шакллантирганлар ва улар ҳозир бутун дунёда кенг тарқалган. Англиядан футбол, тўпли ҳоккей, бокс ва бошқалар. Кўплаб қишки спорт турлари Скандинавияда вежудга келган. Чанғи ва конкилар ватани – Норвегиядир.