Режа: G‘aznaviylar davlati va Beruniyning faoliyati

Abu Rayhon Beruniy
Umuman, tarixiy asarlar tarkibiga adabiy parchalarni kiritish bilan Beruniy o‘zining
adabiyotga munosabatini ko‘rsatib qolmadi,
balki XI asrgacha Movarounnahrdagi adabiy muhitning uzluksizligini dalilladi, o‘z
she’rlari bilan Movarounnahr adabiyotiga katta hissa qo‘shdi.
Beruniyning “Osor ul-boqiya” asari Yevropada “Xronologiya” degan nom bilan ham
yuritiladi.
Beruniy “Mineralogiya” kitobida Xorun ar-Rashid haqidagi hikoyalarni keltirsa,
“Osor ul-boqiya”da rivoyat va afsonalarni ma’lum bir dalil sifatida keltiradi.
“Mineralogiya” kitobidagi hikoyalar qimmatbaho mineral toshlar munosabati bilan
keltiriladi, ayni paytda Abbosiylar sulolasi hukmdorlaridan,
Xorun ar-Rashidning xarakteriga xos ayrim jihatlar, uning saxiy, mazlumlar dodiga
etadigan adolatli hukmdor ekani ochib beriladi
Tarixiylik tamoyili “Mineralogiya”dagi hikoyatlarning asosida yotadi. Hikoyalarning
qahramonlari – ma’lum bir tarixiy shaxslar. Jumladan, yuqorida keltirilgan
hikoyalarning qahramonlari Xorun ar-Rashid.