Respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi

OQSILLARNING TUZILISHI VA AMINOKISLOTA TARKIBI


Oqsillar aminokislotadan sintezga o‘tadi va organizmda hazm qilinishida (gidrolizda) aminokislotaga aylanadi. Tabiiy
1 2
aminokislotalar 150 ga yaqin bo‘lib, ular oqsillar tarkibida 20 tagina;
Almashtirib bo‘lmaydigan Almashtirib bo‘lmaydigan, aminokislotalar o‘rnini bosadigan
aminokislotalar
Izoleysin Glitsin
Leysin Glutamin kislotasi
Lizin Arginin
Metionin Asparagin kislotasi
Fenilalanin Prolin
Treonin Alanin
Triptofan Serin
Valin Tirozin
Gistidin Sistein
Asparagin Glutamin
Aminokislota molekulasi uch funksional guruhga bo‘li- nadi: karboksil, aminaguruh va radikal:

NH₂  CH  COOH
|
R
aminoguruh karboksil guruhi radikal guruh

Kishi tanasi kam deganda 30000 turli oqsillarni o‘zida saqlaydi. Faqat jigardagina 1000 dan ortiq katalizator-oqsillar (fermentlar) mavjud.
Oqsillar oddiy va murakkab oqsillarga bo‘linadi. Oddiy oqsillar (proteinlar) aminokislota qoldiqlaridangina iborat. Murakkab oqsillar (proteidlar) oqsil va nooqsil qismlardan iborat. Murakkab oqsillar neukleoproteinlar oqsilsiz qism sifatida neuklein kislotasidan iborat, likoproteinlar — lipidlar qoldig‘i, fosfoproteinlar — fosfor kislotasi qoldig‘i.