Rivojlantirish institu ti

„M ateriklarning s iljis h t  asarida ilmiy asoslab berdi.
Bu davrda quyidagi  holatlar aniqlangan:  M isrda yirik m adaniyat 
o ‘ch o g ‘i  m avjud b o ‘Igan (m iloddan  6000 yil  m u q ad d am ),  xitoyliklar 
5000 yil a w a l o ‘z m am lakati  haqidagi geografik  m a ’lum otlarni  yozib 
qoldirgan.  M isr hukm dor ayoli Xojepsut buym g‘iga ko‘ra (2500 yil a w .) 
Qizil  dengiz  b o ‘ylab  ekspeditsiya  uyushtirilgan.  X itoyda  (m il.  a w . 
1000  yil)  xarita  ishlab chiqaradigan  m axsus  idora  boMgan,  mil.  a w . 
VI  asrda  M isr  podshosi  N exaoning buyrug‘iga b in o an ,  finikiyaliklar 
Afrikani  uch yil davom ida suv orqali  aylanib ch iq q an .  D en g izchilar 
Q izil  d en g izd an   suzishni  boshlab  G erk u les  u stunlari  (G ib ra lta r 
b o ‘g‘ozi)  orqali  kirib  kelganlar  (Vaska  da  Gama  esa  1497  —  1498- 
yillarda  yevropaliklar  u ch u n   Afrikani jan u b d a n   aylanib  o ‘tib ,  H in - 
distonga y o ‘l  o ch d i),  Anaksimandr  (m il.  a w .  VI  asr)  birinchi  b o ‘lib 
Y erning xaritasini  chizadi  va tabiat to ‘g ‘risida asar yozadi.  Aristotel 
(mil. a w .  IV asr) Yerning shar shaklida ekanligini  isbotlaydi. Y unonlik 
Gipparx (m il.  a w .  I ll  asr)  birinchi  b o ‘lib grad us turini  asoslab berdi, 
yunonlik Eratosfen (mil. aw .  I ll asr) birinchi b o ‘lib Yer shari aylanasini 
oMchadi.  D unyo xaritasini tuzdi va .geografiya^ atam asini fanga kiritdi, 
yunonlik Krates (mil. a w .  II asr) birinchi globusni yaratdi.  Buyuk ipak 
yoMining ochilishiga xitoylik Chjan Syan (mil. aw .  138 —  126) sababchi 
boMgan.  R im lik  Aleksandr  (m ilo d n in g   H a s r i)   geografiyaga  va 
kartografiyaga doir asarlarni yaratgan.