Rivojlantirish orqali kasbiy

15-MAVZU: PEDAGOGIK KOMPETENTLIKNI SHAKLLANTIRISH VA RIVOJLANTIRISH ORQALI KASBIY MAHORATNI OSHIRISH
Reja:

1. Pedagogik mahorat haqida tushuncha.

2. 
   Pedagogik faoliyatning o’ziga xos xususiyatlari.
   
3. 
   Pedagogik mahoratni tarkib toptirish va shakllantirish yo’llari.
   
4. 
   Pedagogik mahoratni egallash vositalari
   

5. O‘qituvchi kasbining tarixiy taraqqiyoti va uning jamiyatda tutgan o‘rni

Tayanch so’z va iboralar: Kasb mahorati, pedagogik mahorat, optimizm, insonparvar-gumanist, shaxsiy xususiyatlar, gumanistik yo’nalish, kasbiy bilimdonlik, pedagogik qobiliyat, pedagogik texnika, metodologiya, nazariy, uslubiy texnologik bilimlar, faoliyat elementlari, o’z-o’zini kasbiy tarbiyalash.

1. Pedagogik mahorat haqida tushuncha.

Insoniyat tomonidan minglab kasb-hunar bajarib kelinadi. Har bir kasb yuqori saviyada bajarilishi, kasb mahoratining talablariga javob berishi kerak.

Pedagogika kontekstlik ma’nosiga ega bo‘lib o‘rganuvchining turli xil faoliyatlarida o‘zgarishlarga sabab bo‘ladi. Amerikalik pedagog olim Bernstein fikriga ko‘ra pedagogika bir insonning ongli faoliyati boshqa bir insonni o‘rganishini ta’minlaydi. Uning fikricha pedagogika shaxsning yangi jihatlarini kashf qilish, fikrlarni bog‘lash, bilim, amaliyot va shaxs fikrini ta’minlovchi vosita xisoblanadi.

Shu bilan birga u o‘qituvchining tashkilotchiligi,boshqaruvchanligi, talaba fikrini tahlil qila olishi va talabaga nisbatan o‘qituvchi masxuliyatini ko‘rsatuvchi hisoblanadi.¹

Alexander’s fikriga ko‘ra pedagogika ham faoliyat ham tahlil turi xisoblanadi. Pedagogika o‘qituvchilarning fikrlashi, ularning e’tiqodi, munosabati, bilimi, talabalarni o‘qitish va o‘rganish jarayonida dars rejasini tushunishi, shuningdek ularni o‘qitish jarayonidagi ta’siridir va pedagogika ijtimoiy, madaniy, siyosiy jarayonlar bilan bog‘langan².
Xo’sh, Pedagogik mahorat nima? Uning mohiyati nimalardan iborat? Ularni egallash uchun nimalarni bilish kerak? Hozirgi zamon pedagogikasi va psixologiyasi
«pedagogik mahorat» tushunchasiga turlicha izoh beradi. Jumladan, “Pedagogik ensiklopediya”da ta’rif quyidagicha izohlangan: "O‘z kasbining mohir ustasi bo’lgan, yuksak darajada madaniyatli, o‘z fanini chuqur biladigan, yondash fanlar sohalarini yaxshi tahlil eta oladigan, tarbiyalash va o‘qitish uslubiyatini mukammal egallagan mutaxassis”. Ushbu ta’rifning mohiyatidan kelib chiqib o‘qituvchining pedagogik mahorati tushunchasi mazmunini shunday izohlash mumkin:

1. 
   Madaniyatning yuqori darajasi, bilimdonlik va aql-zakovatning yuksak ko‘rsatkichi.
   
2. 
   O‘z faniga doir bilimlarning mukammal sohibi.
   
3. 
   Pedagogika va psixologiya kabi fanlar sohasidagi bilimlarni puxta egallaganligi, ulardan kasbiy faoliyatida foydalana olishi.
   
4. 
   0‘quv - tarbiyaviy ishlar metodikasini mukammal bilishi.
   

Pedagogik mahorat uzoq vaqt davomida o’qish-o’rganish, mashq qilish, tajribalar asosida hosil qilinadi. Pedagogik mahoratning boshqa kasb mahoratlaridan farqi shundaki, u bir qancha qirralarga bo’linadi.
Xulosa qilib aytganda, pedagogik mahorat - yuksak darajada pedagogik faoliyat yuritishga o’zini yo’naltira bilish uchun zarur bo’lgan shaxsiy xususiyatlar yig’indisidir.
Pedagogik mahoratni quyidagi tarkibiy qismlar tashkil etadi: