Rivojlantirish vazirligi muhammad al-xorazmiy nomidagi

O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI AXBOROT TEXNOLOGIYALARI VA KOMMUNIKATSIYALARINI RIVOJLANTIRISH VAZIRLIGI
MUHAMMAD AL-XORAZMIY NOMIDAGI TOSHKENT AXBOROT TEXNOLOGIYALARI UNIVERSITETI SAMARQAND FILIALI
Telekommunikatsiya texnologiyalari fakulteti “Raqamli qurilmalarni loyihalashga kirish” fanidan


Mustaqil ish-1
Mavzu: D-trigger. T-trigger. JK-trigger.


Bajardi: ST-19-01-guruh talabasi
Xolboyev Elbek
Tekshirdi: Norqulov A.S
Ishni bahosi:

Samarqand-2022 yil.

Mavzu: D-trigger. T-trigger. JK-trigger.

Reja:

1. 
   Trigger haqida umumiy ma’lumotlar.
   
2. 
   D-trigger.
   
3. 
   T-trigger.
   
4. 
   JK-trigger.
   

Tayanch so’z va iboralar: Ketma-ket mantiqiy qurilmalar, RS-trigger, D-trigger, T-trigger, JK-trigger, Triggerlarning shartli belgilanishi va sxemasi, O‘chirish va tashlab yuborishli kirishlar.

Trigger haqida umumiy ma’lumotlar

Agar kombinatsion sxemalarga xotira kiritilsa, u holda, ularning yordamida hisoblagichlar, arifmetik registrlar va boshqa «aqlli» sxemalarni hosil qilish mumkin. Bunda ular bir funksiyani bajarib boʻlgach, keyingisiga oʻtadi. Bunday sxemalarning asosiy tuguni boʻlib trigger hisoblanadi.
ME va triggerlardan tuzilgan sxemalar, ya’ni ketma-ketli sxemalar kirish signalarining hozirgi holati boʻyicha yoki ularning avvalgi holatini bilgan holda kombinatsion funksiya shakllantirishi mumkin. Demak, hodisalarni roʻy berish ketma-ketligidan kelib chiqqan holda, kirishda bir hil oʻzgaruvchili signal boʻlgan holatda bunday sxemalarning chiqishidagi signal turlicha boʻlishi mumkin. Shuning uchun sxemalarni loyihalashtirish va tahlil qilishda hodisalarni roʻy berish ketma-ketligini ajratib olish muhim hisoblanadi. Raqamli tizimlarning, birinchi navbatda EHMning kuchi shunda-ki, bir holatdan ikkichisiga bir necha marta oʻtishlar ketma-ketligini berilgan tartibda amalga oshirish imkoniga ega.
Ixtiyoriy ketma-ketlikdagi qurilma triggerli qurilma yoki raqamli avtomat deb ataladi. Raqamli avtomat umumiy holda N ta triggyerdan tashkil topgan. Raqamli avtomat holati N - razryadli ikkilik so‘zdan iborat bo‘lib, uning har bir razryadi mos triggerning chiqish signali holati bilan belgilanadi. Demak, raqamli avtomat holatini 2^N kodli to‘plam ifodalaydi.
Triggerlar - ikkita turg‘un holatli chiqishga ega bo‘lgan qurilma bo‘lib, u elementar xotira yacheykasi (bistabil yacheyka) va boshqaruv sxemasiga ega. Boshqaruv sxemasi bevosita elementar xotira yacheykasi kirishiga kelib tushayotgan ma’lumotni signallar kombinatsiyasiga o‘ zgartiradi.
Trigger ta’rifiga mos keluvchi raqamli avtomatning umumlashtirilgan tuzilma sxemasi 1-rasmda keltirilgan.
Raqamli avtomat kirishida doim to‘rt guruhga mansub turli signal ishlaydi: x - kirish signallari, zi - chiqish signallari, y-, Qi - sxemada ma’lumot holatini o‘rnatilganligini aks ettiruvchi ikkilamchi o‘zgaruvchilar. Ikkilamchi o‘zgaruvchilar ketma-ketli sxemalarning avvalgi holatlari haqidagi maTumotni saqlash qobiliyatini aks ettiradi. Ikkilamchi o‘zgaruvchilarga yi o‘zgaruvchilari va
yangi o‘rnatilgan (o‘zgargan) Qi holatlari oraliqida kechikish hos bo‘ladi. Shuning hisobiga sxemada kechikish bloki mavjud.