Samarqand davlat arxitektura qurilish instituti

 
“Valeologiya asoslari” kursidan o„quv soatlarining taqsimlanishi 
№ 
Ma‟ruza mavzulari 
Ma‟ruza 
soatlari 
1 
Valeologiya asoslari kursiga kirish 
2 
2 
Valeologiyaning nazariy - metodologik asoslari.
2
3 
Valeologiya – solomatlik va sog„lom turmush tarzi haqidagi ta‟limot.
2
4 
Orttirilgan immun tanqislik sindromi 
2
5 
Salomatlik kushandari. (chekish, ichkilikbozlik, giyoxvanlik) 
2
 
Jami: 
10 

---

6 
KIRISH 
 
Valeologiya – salomatlik yoki qanday qilib sog„lom bo„lish mumkinligi xaqidagi 
fan bo„lib, tibbiyot fanidan tubdan farq qiladi. Tibbiyot o„z oldiga turli kasalliklar 
tabiati, ularning kelib chiqish sabablari, kasalliklarni oldini olish va davolash 
vazifalarini qo„ysa valeologiya salomatlik tabiati sog„lom bo„lishi omillari va 
mexanizm masalalarini echadi.
Salomatlik insonnig eng muhim boyligi hisoblanadi. Sog„lom inson istalgan 
jamiyatda katta kuchga ega yaratuvchilik vazifasini bajaradi, quvonch intelektual va 
jismoniy qobiliyatning manbasi hisoblanadi.
Bundan jamiyatning har bir a‟zosida inson xayotida eng muhim bo„lgan 
salomatlikka bo„lgan munosabatni tarbiyalash masalasi paydo bo„ladi. Buning uchun 
sog„lom inson modelini, pedogogik nazorat tizimini va jismoniy kamolotga 
erishishning effetiv usul va uslublarini ishlab chiqamiz. Jadvalda yoshlar valeologiya 
konsepsiyasi sxema tarzida ko„rsatish mumkin. 
Jismoniy rivojlanish, jismoniy tayyorgarli, jismoniy holat va funsional 
tayyorgarlikning son ko„rsatkichlari yosh inson salomatligidarajasi haqida nisbotan 
ma‟lumot berilgan. 
Oliy ta‟lim istiqbol taraqqiyotining asosiy muammolarini hal etish yoshlarni 
jismonay tarbiya qilish, pedagogik sog„lomlashtirish tizimini takomillashtirishni talab 
etadi. SHuning uchun oliy o„quv yurtlarida jismoniy mashqlar tizimini qayta ko„rish 
doldarb muommolaridan biri hisoblanadi, chunki tadqiqotlarimiz natijasiga ko„ra 
o„qish davomida talabalar salomatligi darajasi yildan – yilga pasayib bormoqda. 
Hozirgi vaqtga qadar oliy o„quv yurtini bitirayotgan yosh mutaxassislar ko„pincha 
to„liq sog„lomlashgan emas, bu esa ularning kelgusidagi ishlab chiqarish va ijtimoiy 
foydali faoliyatini cheklab qo„yadi., natija rivojlanayotgan davlatga iqtisodiy va 
intelektual zarar etkazadi.
SHu munosabat bilan pedogogikada yoshlar valeologiyasi salomatlikni saqlash va 
yaxshilashga, sog„lomlashtiruvchi jismoniy madaniyat turlari, uslub va usullariga 
sog„lom 
turmush 
tarzi 
ko„nikmalarini 
shakllantirishga 
yo„naltirilgan, 
sog„lomlashtirish tizimi sifatida ko„rib chiqamiz. 
Valeologiya talabalarda jismoniy madaniyatning nazariy, amaliy va mustaxkam 
mashg„ulotlariga ogli, barqaror va pozitiv munosabatlari shakllantirishga yo„naltirilgan 
bo„lib, salomatlikni yaxshilaydi, o„quv jarayonlarining unumdorligini oshiradi, jimoniy 
madaniyat elementlarini shakllantiradi.
O„zbekiston Respublikasining “Jismoniy tarbiya va sport to„g„risida”gi qonun va 
“Sog„lom avlod uchun” nodavlat xalqaro jamg„armasi belgilangan vazifalar 
bajarilishini ta‟minlaydi. Jismoniy birkamolik salomatlik garovi bo„lib, u shaxsni har 
tomonilama rivojlantirish, tarbiyalashga yordam beradi. Tarbiya jarayoning bosh 
vazifasi – tabiyaviy faoliyatning dinamizmi va barqarorligini kuchaytirish, tarbiyaning 
yuqori natijalarini kafolatlash. Bu esa indevedual xususiyatlarini xusuiyatlarini hisobga 
oluvchi pedogik shaxsitga asoslagan.
Salomatlik inson xayotida, ayniqsa yoshligida, muhim axamiyatga ega. 
Salomatlik darajasi insonning kasbiy etukligini va ijobiy o„sishiga sabab bo„ladi.

---

7 
SHuning uchun o„sib kelayotgan avlodni sog„lomlashtirish koyepsiyasi yoshlarni 
o„z salomatligiga munosabatini bubdan o„zgartirish xarakat faolligiga bo„lgan 
ehtiyojni shakllantirish va sog„lom dam olishni tashkil etishga qaratishimiz lozim.