Sana: 2019-yil Geografiya fani Sinf: 9-Sinf

1. Nimaga uzoq tarixiy vaqt davomida Yer yuzida aholi soni deyarli o‘zgarmadi?
2.Buyuk geografik kashfiyotlar jahon aholisining mintaqalar bo‘ylab
taqsimlanishiga qanday ta’sir ko‘rsatdi?
Uyga vazifa: Mavzuni o`qib o`rganib kelish yozuvsiz xaritani to`ldirish

Foydalanilgan adabiyotlar: 9-sinf darsligi, qo`shmcha adabiyotlar.

O’quv ishlari bo’yicha direktor o’rinbosari: ______________ __________
Sana: “________” 2019-yil Geografiya fani Sinf: 9

12-Mavzu. Dunyo aholisining etnik va diniy tarkibi

I.Darsning maqsadi:
a) ta’limiy: __________________________________________ ____________________________________________________
b) tarbiyaviy: _______________________________________
____________________________________________________
v) rivojlantiruvchi:___________________________________
____________________________________________________
____________________________________________________
____________________________________________________

II.Darsning turi: Amaliy, nazariy, aralash, noan`aviy, ananaviy.

III.Darsning usuli: . Aqliy hujum, savol-javob, guruhlarda ishlash.

I V.Darsning jihozi: Darslik ,xarita ,atlas,gulobus.

V.Didaktik jihoz: Tarqatma materiallar, slaydlar ,bukletlar

VI.Texnik jihoz: Kadoskop,kampyuter, diaproyektor ekran.

VII.Dars uchun talab etiladigan vaqt:45 minut:

Darsning texnik chizmasi:

Dars bosqichlari	Vaqt
Tashkiliy qism.	2 daqiqa
Yangi mavzuni boshlashga hozirlik	3 daqiqa
Yangi mavzuni yoritish	25 daqiqa
Guruhlarda ishlash. Yangi mavzuni tahlil qilish	7 daqiqa
Darsni yakunlash	3 daqiqa
Uyga beriladigan topshiriqlar	5daqiqa

VIII.Darsning borishi (reja):

1.Tashkiliy qism: a)Salomlashish, b)tozalikni aniqlash, d)davomatni aniqlash c) darsga tayyorgarlik ko`rish va dars rejasi


2. Uyga vazifani so`rab baholash: a) og`zaki so`rov b) daftarni tekshirish
v) tarqatma materiallar orqali g) misollar yechish e) amaliy
IX.Yangi mavzu bayoni:
Aholining etnik tarkibi hududlarda yashovchi etnoslar (yunoncha etnos - «xalq») salmog‘idir. Etnoslar insonlarning tarixan shakllangan, yashash hududi, madaniyati, turmush tarzi bilan o‘zaro farq qiluvchi ijtimoiy gu- ruhlar hisoblanadi. Ularning qabila, elat hamda millat ko‘rinishlari mavjud.
Qabila kishilarning eng qadimiy oddiy ijtimoiy uyushmalari hisoblana­di. Ular hozirgi kunda, asosan, Amazoniya, Okeaniya, Afrikaning markaziy hududlarida saqlanib qolgan. Elat esa qabila va millat orasidagi etnik birlik bo‘lib, kam sonli etnoslardan iboratdir. Elatlar, asosan, Osiyo va Afrika davlatlarida mavjud.
Yagona tili, hududi, madaniyati, mentaliteti va milliy o‘zligini anglash xususiyatlari yuqori darajada shakllangan, ko‘pchilik holatlarda o‘z siyosiy davlatchilik an’analariga ega bo‘lgan yirik etnoslar millat deb ataladi. Dunyo millatlari orasida vakillarining soni 100 mln. kishidan ortiq bo‘lgan

12. 
    ta (5-jadval), 50-100 mln. kishi bo‘lgan 12 ta, 25-50 mln. kishi bo‘lgan 17 ta millat mavjud.
    

Jahon davlatlari milliy tarkib xususiyatiga ko‘ra, bir millatli (masalan, Yaponiya, Islandiya, Norvegiya), bir millatning boshqalariga nisbatan katta salmoqqa ega bo‘lgan (masalan, AQSH, Fransiya, Turkiya), ikki millatli (masalan, Kanada, Belgiya), kelib chiqishi bir-biriga yaqin millatlardan iborat (masalan, Afg‘oniston, Pokiston), ko‘p millatli (masalan, Hindiston, Indoneziya) davlatlar guruhlariga ajratiladi.
Etnos madaniyatining o‘zagi til hisoblanadi. Jahondagi etnoslar tillari- ning o‘xshashligi va qardoshligidan kelib chiqib, 20 dan ortiq til oilalariga birlashtiriladi. Ular orasida hind-yevropa til oilasiga mansub xalqlar soniga ko‘ra yetakchilik qiladi. Jahon aholisining deyarli 1/2 qismi ushbu oila tarkibiga kiruvchi tillarda so‘zlashadi. O‘zbeklar oltoy tillar oilasining turkiy guruhiga mansub millat hisoblanadi.
Aholining diniy tarkibi. Dinlar sodda (primitiv), mahalliy va dunyoviy dinlarga bo‘linadi. Diniy e’tiqodning eng sodda ko‘rinishi bo‘lgan primi­tiv dinlar hozirda, asosan, qabilalar orasida saqlanib qolgan. Totemizm, animizm, fetishizm kabi ko‘rinishlari mavjud.
Mahalliy dinlar (bir yoki bir necha qardosh millatlar orasida tarqal­gan dinlar), asosan, bir davlat yoki mintaqa doirasida tarqalgan. Mahal­liy dinlar orasida induizm dini e’tiqodchilar soniga ko‘ra peshqadamlik qiladi. Sikxizm, konfutsiylik, iudaizm (yahudiylik), sintoizm dinlari ham mahalliy dinlar sirasiga kiradi (6-jadval).
Yangi mavzuni mustahkamlash:
1. Umumiy soni 100 mln.dan oshgan millatlarning hududiy tarqalish xususiyatlarini aniqlang.

2. 
   Dinlar geografik tarqalishida hududiy farqlar kelib chiqishiga qanday omillar
   ta’sir ko‘rsatgan?
   
3. 
   Hozirgi kunda sodda dinlar saqlanib qolgan hududlarni xaritadan ko‘rsating.
   
4. 
   Uyga vazifa: Mavzuni o`qib o`rganib kelish yozuvsiz xaritani to`ldirish
   

O’quv ishlari bo’yicha direktor o’rinbosari: ______________ __________