Sana. Mavzu: Un va don mahsulotlarining ozuqaviy qiymati va ahamiyati. Xamir turlari. Oshirma va oshirmasdan tayyorlanadigan xamirlar haqida ma'lumot. Amaliy mashg'ulot: Yog'li qatlanib, tayyorlanganxamirdan

Dars tipi:Yangi bilim berish, bilimlarni mustahkamlovchi.
Dars turi: nazariy amaliy.
Dars uslubi: guruhlarda ishlashda, “aqliy hujum”,”Kim epchil-u,
kim chaqqon”, “Klaster”, “Tezkor savol javob””Venn diogramma” metodlaridan foydalanish.
Fanlararo bog`liqligi: Fizika, matematika, odam va uning salomatligi biolagiya, iqtisod va boshqa fanlar

№	Dars bosqichlari	vaqti
1	Tashkiliy qism	4
2	O`tilgan mavzuni so`rash	10
3	Yangi mavzu bayoni	15
4	Amaliy mashg`ulot	43
5	Yangi mavzuni mustahkamlash	10
6	O`quvchilarni rag`batlash	3
7	Uyga vazifa	3
8	Ish o`rnini yigi`shtirish	2

Darsning borishi:
I.Tashkiliy qism:
Salomlashish.
Davomatni aniqlash.
Darsga tayyorgarlikni tekshirish.
O`quvchilar diqqatini darsga qaratish.
II. O`til;gan mavzuni takrorlash.Uyga vazifani so`rash.
Savol –javob o`tkazish.
Topshiriqlarni tekshirish.
Oq`uvchilar guruhlarga ajratiladi guruhlar sardori va guruh
nomi tanlanadi. Guruh sardorlari o`zini va guruh nomini tanishtiradi.
1-guruhga savol.
Klaster metodidan foydalanib sutli mahsulotlarni tarmoqlang

2-guruhga.
Sutli mahsulotlardan tayyorlanadigan taomlar.

Tezkor savol javob:

1. 
   Oshxonadagi tig`li asbob. (Pichoq)
   
2. 
   Sabzining tagiga qo`yiladi(Taxtakach)
   
3. 
   Sabzavotlarga birinchi ishlov (Saralash)
   
4. 
   Piyoz kuldiradimi yig`latadimi(Yig`latadi)
   
5. 
   Kartoshka qo`lni qoraytirmasligi uchun nima qilish kerak
   

(3% uksusda qo`lni artish kerak)
6.Sho`rva tiniq va yaxshi pishishi uchun nima qilish kerak
( birinchi ko`pigi olib tashlanib past olovda qaynatish kerak)
7.Manti, xonim, lag`mon qanday taom turlariga kiradi
(xamir taomlariga)
8.gaz yoqishda birinchi bajariladigan ish(Duxovkani ochib olish)
9.Elektr asboblarini ishlatishdan oldin bajariladigan ish
(shnurlarini tekshirish kerak)
10.Issiqlik ishloviga nimalar kiradi(qaynatish, qovurish,dimlash)
3- TUR
Venn diagrammadan foydalanib suyuq bilan quyuq taomlarni taqqoslang


Yangi mavzu bayoni.
Un - kukunsimon mahsulot bo’lib, boshoqli donlar va ayrim dukkakli ekinlar urug’ini yanchish natijasida olinadi. Un - non, bulochka, konditer, makaron mahsulotlari ishlab chiqarish sanoatining asosiy xomashyosi bo’lib hisoblanadi. Respublikamizda va boshqa davlatlarda quyidagi un turlari ishlab chiqariladi: bug’doy, javdar, arpa, makkajo’xori, suli, no’xat, soya, bug’doy-javdar unlari. Bug’doy uni, avvalo yaxshi ko’pirgan g’ovak non olinadigan un sifatida non mahsulotlari ishlab chiqarish sanoatida katta ahamiyatga ega bo’lib, undan yuqori oziqaboplik qiymatiga ega bo’lgan mazali non va bulochka mahsulotlarining bir necha xil turlari tayyorlanadi. Bug’doy uni qandolatchilik sanoatida ham keng qo’lamda qo’llaniladi. Shuningdek, makaron mahsulotlari ishlab chiqarishda ham asosiy xomashyo bug’doy unidir. Bug’doy uni asosiy ozuqa masalliqlaridan biri hisoblanadi. Uning oziqliligi o’simlik masalliqlari orasida kraxmalga boyligi bilan ajralib turadi. Unda kraxmal moddasi 68-75% gacha bo’lib, tarkibining asosini tashkil etadi. Bunday unning tarkibidagi oqsil moddalari oziq hisoblanadi. Oqsillar suvni o’ziga yaxshi shi mib ketishi sababli xamir qorish jarayonida yopishqoq modda hosil qilib, xamirning ko’payishiga imkon beradi. Bu modda xamirning ilashimli, cho’ziluvchan va g’alvirak bo’lib chiqishini ta’minlaydi. Oqsil modda kleykovinaning miqdori unlarning oliy, birinchi va ikkinchi nav bo’lishiga bog’liq. Masalan, manti, chuchvara, somsa, ugra, lag’mon kabi taomlar tayyorlashda oliy va birinchi nav un ishlatiladi. Agar shu unlarni aralashtirib ishlatilsa ham yaxshi natija beradi. Ikkinchi va undan past nav unlar oshiriladigan (xamirturushli) xamir uchun, ya’ni tandir nonlar, somsalar yopish uchun ma’qul bo’ladi.
Mineral moddalar asosan bug’doyning qobig’ida bo’ladi. Demak, bu modda kepakda ko’pdir. Kepakda vitaminlar ham bor. Kepaksiz tortilgan unda bunday modda 0,5%, birinchi navda 0,75%, ikkinchi navda 1,25%, jaydari unda yanada ko’proq bo’ladi. Kepakda fosfor, kalsiy, magniy, temir, xlor, kremniy, mineral tuzlar bo’ladi, bu oziq qimmatlidir. Oliy nav un - oppoq upasimon massadan iborat bo’lib, bir oz sarg’imtir rangda tovlanishi ham bor. Siqimlab ko’rganda mayin tuyuladi. Tarkibida mineral modda 0,55%, oqsil modda 28% bo’ladi.Birinchi nav un - oq, sariq bo’lib tovlanadi. Ushlaganda yumshoq, mayin. Tarkibida 30% oqsil modda bo’lib, xamir uchun eng yaxshi xom ashyo hisoblanadi.
Ikkinchi nav un - oq-ko’kimtir tovlanadi. Mineral moddasi ko’p, oqsil moddasi 25%. Tandir noni uchun juda qo’l keladi. Unning hamma turida yog’ moddasi bor. Unda yog’ moddasiningn ko’pligi ahamiyatsiz. Chunki un agar uzoq saqlansa, unning tarkibidagi yog’ aynib, unni achitib qo’yadi. Unning yaxshi-yomonligini tatib ko’rib bilsa ham bo’ladi. Sifatli unning mazasi bo’lmaydi yoki sal shirinroq bo’ladi. Sifatsiz un esa achimsiq yoki anchagina shirin mazali bo’ladi.
Don mahsulotlariga bug’doy, arpa, jo’xori, gurnch, grechka, perlovka (arpa yormasi), mosh, loviya, no’xot kiradi. Ularning ba’zilaridan un tayyorlanadi, ba’zilarini esa donligicha ishlatiladi. Donli o’simliklar odam organizmi uchun eng foydali bo’lib, ularda 69-88% uglevod bo’ladi. Shuningdek, oqsil, yog’, mineral moddalar ham bo’ladi.
Bolalarning o’sishida don mahsulotlarining foydasi katta, bolalar bir kunda 1,2 mg dan 2 mg gacha vitamin Vi iste’mol qilishi kerak. Donli o’simliklarni o’z vaqtida yig’ishtirib olinsa, ulardagi turli moddalar yaxshi saqlanadi, aks holda bu moddalar eskiradi, don chiriydi va undan mog’or xidi kelib qoladi.