Sana yil Geofrafiya fani Sinf: 9

O’quv tarbiya ishlari bo’yicha direktor o’rinbosari: _____ __________.
Sana ___ ______”_________-yil Geofrafiya fani Sinf: 9_______


2- Mavzu: Dunyoning siyosiy xaritasi.
I. Darsning maqsadi:
a) Ta’limiy: O`quvchilarga dunyoning siyosiy xaritasi haqida ma`lumot berish.
b) Tarbiyaviy: O`quvchilarga mustaqil fikr yuritishni, olgan bilimlarini hayot bilan bog`lay olishni, ilmiy dunyoqarashlarini shakllantirish, estetik did axloqiy sifatlarini kasb-hunarga bo`lgan qiziqishlarini tashkil toptirish
v) Rivojlantiruvchi: Mustaqil ishlash va fikrlash orqali bilim olishga, xotirani mustahkamlashga, tez fikrlashga o`rgatish, fanga qiziqishini ortirish.
II. Darsning turi: Amaliy, nazariy, aralash, noan`aviy, ananaviy.
III. Darsning usuli: Aqliy hujum, savol-javob, guruhlarda ishlash.
IV. Darsning jihozi: Darslik ,ko’rgazmali qurollar, globus, xarita.
V. Didaktik jihoz: Tarqatma materiallar, slaydlar ,bukletlar.
VI. Texnik jihoz: Kadoskop, kompyuter, diaproyektor ekran.
VII. Dars uchun talab etiladigan vaqt: 45 daqiqa:
Darsning texnik chizmasi:

Dars bosqichlari	Vaqt
Tashkiliy qism.	daqiqa
Yangi mavzuni boshlashga hozirlik	daqiqa
Yangi mavzuni yoritish	daqiqa
Guruhlarda ishlash. Yangi mavzuni tahlil qilish	daqiqa
Darsni yakunlash	daqiqa
Uyga beriladigan topshiriqlar	daqiqa

VIII. Darsning borishi (reja):
1.Tashkiliy qism: a)salomlashish, b)tozalikni aniqlash, d)davomatni aniqlash c) darsga tayyorgarlik ko`rish va dars rejasi.
2. Uyga vazifani so`rab baholash: a) og`zaki so`rov b)daftarni tekshirish
v) tarqatma materiallar orqali g) misollar yechish e) amaliy.
IX. O’tilgan mavzuni takrorlash 1. Fanning maqsad va vazifalan deganda nimaga e’tibor berish lozimligini tushuntirib bering.
2. Iqtisodiy-ijtimoiy tushunchalarning jahon bo*yicha shakllantshi va rivojlamshiga xos xususiyatlar va qonuniyatlarni aniqlash yo'lini ko'rsating.
X. Yangi mavzu bayonining qisqacha mazmuni: Siyosat so’zi arabcha bo’lib, u lug’oviy jihatdan "boshqarish" degan ma’noni anglatadi. Ma’lumki, qaerdaki boshqarish mavjud ekan shu yerda ustunlikka intilish ham mavjud bo’ladi. Xususan dunyo mamlakatlarining shakllanishi hamda rivojlanishida ham aynan shunday jarayon kuzatiladi. Bugungi kunda dunyoda 227ga yaqin mamlakat mavjud ekan ular bir-biridan rivojlanish darajasiga ko’ra, davlat tuzumi va boshqarish shakliga ko’ra o’zaro farq qiladi. Shu o’rinda ta’kidlash joizki, dunyo siyosiy xaritasi bu dinamik ya’ni o’zgaruvchan tarixiy kategoriyadir. Chunki, siyosiy xaritadagi davlatlar soni, ularning tuzumi, chegara kabi sifat hamda miqdoriy ko’rsatkichlari davriy nuqtai nazardan o’zgarib turadi.Siyosiy xaritaning ahamiyati g’oyat katta bo’lib, u mamlakatlarning xalqaro o’rnini, dunyoda egallagan mavqeini, ularning ichki siyosiy ma’muriy strukturasi xususiyatlarini o’zida yaqqol aks ettiradi. Shu bilan bir qatorda dunyo siyosiy xaritasi o’zgarishining tarixiy bosqichlari davlat arboblari, siyosatchilar, diplomatlar, xalqaro iqtisodchilar, jurnalistlar va boshqa mutaxasislar uchun zarur bo’lgan qimmatli xujjatdir. Shu sababdan uni o’rganish muhim ilmiy-amaliy ahamiyat kasb etadi.O’zbekiston Respublikasi prezidenti I.A.Karimovning quyidagi so’zlari O’zbekistonning dunyo siyosiy xaritasidagi o’rnining mohiyatini to’la ochib beradi: "Markaziy Osiyoda jo’g’rofiy-siyosiy jihatdan markaziy o’rin tutgan O’zbekiston kuchlar tengligi va muvozanatini ta’minlash, strategik muhim bo’lgan ushbu mintaqada hamkorlikka mustahkam zamin yaratish jarayonida sezilarli ro’l o’ynash uchun hamma imkoniyatlarga ega. Uning o’zining mavjud va potentsial tabiiy hamda xom ashyosi bilan hozirdayoq - XXI asr arafasida dunyoning siyosiy va iqtisodiy xaritasida alohida kasb etmoqda".Birinchi bosqich (1917-1939 yillar) dunyo xaritasida SSSR (sotsialistik imperiya)ning paydo bo’lishi, Yevropa va dunyoning boshqa qismlarida muhim hududiy o’zgarishlarning sodir bo’lishi bilan tavsiflanadi. Avstriya-Vengriya imperiyasi parchalandi, ko’p davlatlarning chegaralari o’zgardi. Yangi mustaqil mamlakatlar Polsha, Finlandiya, Chexoslavakiya, Yugoslaviya (Serbiya, Xorvatiya, Slovakiya qiro’lliklari) va boshqalar paydo bo’ldi. Buyuk Britaniya, Fransiya, Belgiya, Yaponiya mustamlakalari ko’paydi hamda kengaydi.
XI.Yangi mavzuni mustahkamlash:
1. Hozirgi vaqtda jahon siyosiy xantasida nechta mamlakat mavjud? Ularning
nechtasi mustaqil davlatlar?
2. Iqtisodiy rivojiangan davlatlar to'g'risida so'zlab beung.

XII.Uyga vazifa: Mavzuni o`qib o`rganib kelish Yozuvsiz xaritaga tushurib

XIII.Foydalanilgan adabiyotlar: Geografiya 9-sinf darsligi, qo`shmcha adabiyotlar.