Sanoat va fuqaro binolari arxitekturasi

Shamol yo‘nalishi

1.1-jadval.

Oylar bo‘yicha xarakteristika		Tomonlar orentattsiyasi
Oylar	Xarakteristika	SH	SH.SH.	SH	J.SH.	J	J.G‘.	G‘	SH.G‘.
Iyul	SHamol Qaytarilishi, %	22	11	13	16	12	9	5	12
	SHamol tezligi, m.s	4.3	3.3	2.8	3.5	4.8	5.1	3.7	4.6
Yanvar	SHamol Qaytarilishi,	64	11	1	0	0	1	5	18
	SHamol tezligi, m.s	5.2	4.8	1.5	0	0	3.5	4.4	4.9

Bosh rejada atrof-muhitni himoya qilish, sanitariya va gigiena qoidalariga amal qilish maqsadida qurilish maydonini bir va ko‘p yillik daraxtlar, butalar va gullar bilan ko‘kalamzarlashtirish nazarda tutilgan, ularni sug‘orish uchun ariq va ariqchalar tizimi loyixalangan. Bulardan tashqari bino va inshootlarni bir-biri bilan funktsional jarayoni olib borish uchun asfalt yo‘llari va yo‘lkalar bilan bog‘lash bosh rejada keltirilgan. O‘zbekiston Respublikasining amaldagi Qonunlari bo‘yicha yangi ishlab chiqilayotgan loyiha ishlariga mehnatni, atrof muhitni muhofazalash va xavfsizlik texnikasiga rioya qilinishi bo‘yicha yuqori darajadagi talablar qo‘yilmoqda. Ushbu talablar bir tomondan obyektlar qurilishi davriga tegishli bo‘lsa, ikkinchi tomondan bino-inshootlarning foydalanish davrini qamrab oladi. Qurilish davrida obyektlarda turli xildagi murakkab mashina- mexanizmlardan foydalaniladi, ya’ni texnologik sharoitlar bularni taqozo etadi. Buning natijasida ishlab chiqarish travmatizimini xavfi oshadi, shuning uchun ishchilar mehnatini muxofazalash va ishlab chiqarish sanitariyasi qoidalariga rioya etish muhim ahamiyat kasb etadi.

BOSH REJA TEXNIK-IQTISODIY KO‘RSATKICHLARI

Umumiy maydon – 40000 m²

Binolar maydoni-16810 m²

Ko‘kalamzor maydon – 13567 m²

Yo‘l va yo‘laklar – 2943 m²

Maydonnni ko‘kalamzorlashtirish koeffitsenti:

K_kuk=F_k/F_um=13567/40000*100%=34 %

Maydondan foydalanish koeffitsenti

K_mf= F_b+F_km+F_y/F_um=(16810+13567+2943)/40000*100 %=83%

MA’MURIY VA MA’ISHIY BINO HISOBI

Yordamchi binolarni va xonalarni loyihalash, qurilish norma va qoidalari

SNIP 2.09. 04-87 “Sanoat korxonalarining yordamchi bino va xonalari”ga asoslangan holda bajariladi. Yordamchi binolar ishlab chiqarish binolariga nisbatan: bino ichida, yonida yoki alohida binoda joylashishi mumkin. Alohida joylashgan yordamchi binolar sanoat korxonalari bilan yer ustida, yerdan va yer osti isitiladigan

o‘tish joyi orqali bog‘lanishi mumkin.

GARDEROBLAR

Garderoblardan ko‘cha, uy va ish kiyim-kechaklarini saqlash maqsadida foydalaniladi.

Kiyim kechaklarni ochiq

holda ilgaklarda, ochiq shkaflarda, yopiq holda (bir xil ko‘rinishdagi kiyimlar ochiq, ayrimlari esa yopiq) saqlanishi mumkin.

Ma’muriy maishiy binosi uchun hisob berilgan

umumiy ishchilar soni 200 kishi shundan 10 % ayollar. Smenadagi ishchilar soni 200 ta, shundan 180 ta erkaklar, 20 ta ayollar.

DUSHXONALAR

D ushxonalar garderob xonalari bilan yonma-yon joylashadi. Ko‘pincha dushxonalar markaziy - ko‘ndalang reja sxemada joylashtiriladi. Dushxonalar soni smenadagi eng ko‘p ishchilar soniga, ishlab- chiqarish guruhiga asoslangan holda tanlanadi.

Dushxonalarning o‘lchami 90x90 sm olinadi.

Dushxonalar soni 18 ta

Erkaklar uchun : 16 ta

Ayollar uchun: 2 ta

HOJATXONALAR

S anitariya-texnik jihozlar hisobiga qarab, ularni ish joylariga yaqin bo‘lgan tsex xojatxonalariga joylashtirish kerak. Ish

joyidan xojatxonagacha bo‘lgan masofa 75100 m dan oshmasligi lozim.

Xojatxonalar soni 16ta

Erkaklar uchun : 14 ta

Ayollar uchun: 2 ta

UMUMIY OVQATLANISH XONASI

Ishchilar oziq-ovqat bilan ta’minlash uchun sanoat korxonalari qoshida quyidagicha ovqatlanish xonalari bo‘lishi nazarda tutiladi:

 Oshxona - smenadagi eng ko‘p ishchilar soni 200 kishi va undan ortiq bo‘lsa;

 Bufetlar - smenadagi eng ko‘p ishchilar soni 200 kishidan kamroq bo‘lsa;

 Ovqatlanish xonalari - smenadagi eng ko‘p ishchilar soni 30 kishidan kamroq bo‘lsa.

MA’MURIY (ADMINISTRATIV) IDORA XONALARI VA

UMUMIY TASHKILOTLAR

Ma’muriy idora xonalarining maydoni 12-18 m² bo‘lib, xonalar soni 4-5 ta olinadi.

Madaniy-ommaviy xizmat xonalari quyidagicha olinadi:

Majlislar zali- agar smenadagi eng ko‘p ishchilar soni 100 tagacha bo‘lsa, har bir o‘rin uchun 1,2 m² ; 100 tadan ko‘p bo‘lsa, har bir o‘rin uchun 0,9 m² olinadi. Ma’muriy- idora, kasaba uyushmasi xonalari -12m² dan bo‘lib, xonalar soni 3 tagacha olinishi mumkin.

Ma’muriy - idora xonalari va umumiy tashkilot xonalari tabiiy yorug‘lik bilan ta’minlanadi.

MMB HISOBI

Umumiy ishchilar soni 200 kishi shundan 10% i ayyollar, 180 ta erkaklar tashkil etadi. 20 ta ayyollarni, bitta smena deb olamiz. Bir smenadagi ishchilarning 90% kishi. MMB binosida har bir ayol ishchi uchun 1 tadan garderob , dushlar 2 ta, xojatxonalar 2 ta, oshxona tibbiyot xonasi, ma’muriy idoralar xonalari yana 14 ta erkaklar xojatxonasi, 16 ta erkaklar dushi, majlislar zali, va qolgan maydonlar zinalar, karidorlar umumiy maydonning 15% ini tashkil qiladi. Umumiy maydon ---1296---

XAVFSIZLIK TEXNIKASI

Qurilish montaj ishlarini olib borish SNIP III-4-80 «Qurilishda xavfsizlik texnikasi» norma va qoidalariga asosan olib borilishi zarur.

• 
  montaj ishlari bajarilayotgan zonada boshqa ishlar olib borilishi
  

kat’iyan man qilinadi va begona shaxslarni kirishi taqiqlanadi,

• 
  yuk ko‘taruvchi, ilib ko‘taruvchi moslamalari texnik nazoratidan o‘tgan bo‘lishi va sinash birikmasi bo‘lishi shart. Ilish uchun maxsus ilgich bo‘lmagan tuzilmalarni ko‘tarib montaj qilish taqiqlanadi.
  
• 
  tuzilma o‘rnatish joyiga kran yordamida uzatib berilayotganda tebratishdan saqlash uchun arqonda ushlab beriladi.
  
• 
  montaj ishlari yuqorida boshqariladigan ishlarda maxsus ruxsati yuk
  

ishchilar qo‘yilmaydi.

• 
  tanaffus paytida yoki ishdan so‘ng kran strelasiga tuzilmani ilib qoldirish man qilinadi.
  

XULOSA

Men “Bino va inshootlar qurilishi” kafedrasining topshirig‘iga asosan “Sanoat va fuqaro binolari arxitekturasi” fanidan kurs loyihasi sifatida Buxoro viloyati G’ijdivon tumani yog’och materiallari ishlab chiqarish kombinatini binosini loyixalash vazifa qilib berilgan. Mazkur kurs loyiha ishini bajarish jarayonida o‘qish davrida olgan nazariy bilimlarimni boyitib yanada mustahkamladim. Olgan bilimlarimga tayangan holda konkret mavzudagi loyihani quruvchi-muhandis sifatida amalga oshirishni o‘rgandim.

O‘zbekiston Respublikasining o‘zgaruvchan iqlim sharoitini hisobga olish, deyarli barcha hududlari zilzilali tumanlarda joylashganligi uchun binolarning seysmik mustahkamligini ta’minlash alohida ahamiyat kasb etadi. Shuning uchun men ham o‘z loyihamda binoning zilzilabardoshligini ta’minlash bo‘yicha barcha zaruriy konstruktiv chora-tadbirlarni hisobga olishga va kontinental iqlim sharoitiga mos bo‘lishiga harakat qildim.

Hozirgi davrda kishilarning talab va ehtiyojlari oshib bormoqda. Yangidan- yangi ko‘rinishdagi, uslubdagi zamonaviy sanoat binolarini loyihalash va qurishda imkoni boricha unda maksimal qulayliklarni yaratish talab etiladi. Shunga asosan loyihada yog‘ochni qayta ishlovchi, zamonaviy ko‘rinishdagi zavodni loyihaladim. Loyihalanayotgan binoda uchta prolyot usti yopiq va bir-biriga bog‘langan ko‘rinishda loyihalangan bo‘lib, binoning yoritilish va shamollatish tizimini yaxshilash maqsadida bino uzunligi bo‘yicha fonarlar loyihalangan. Qolaversa binoning old va orqa tomonlarida lentasimon derazalar hamda xodimlar va transport vositalari harakati uchun uchtadan darvozalar joylashtirilgan. Shuningdek bosh rejaga asosan zavod hududida ishchi xodimlar uchun ma’muriy-maishiy bino, dam olishlari uchun besedkalar, transport vositalari uchun garaj va boshqa binolarning qurilishi ko‘zda tutilgan.

FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR RO‘YXATI

1. 
   R.D. Teshabaev “Fuqaro binolarining me’morchilik konstruktsiyalari va qismlari” Toshkent – O‘qituvchi 1982 y.
   
2. 
   M.M.Mirаlimоv “Sanoat binolari arxitekturasi” Oʻquv qoʻllanma. Tоshkеnt – 2019.
   
3. 
   S.Dyatkov, A.Mixin “Arxitektura promishlennix zdaniy”, M.
   

Assitsiotsiya stroitelnix vuzov 1998 y.

4. 
   I.V.Obeleniy “Arxitekturnaya fizika”, M. Stroizdat 1998 y.
   
5. 
   R.D.Teshaboev, N.I.Goncharova, M.N. Nabiev “Fuqaro binolari me’morchiligi”, Farg‘ona – Texnika 2003 y.
   
6. 
   B.A. Asqarov, SH.R. Nizamov, B.A. Xabilov “Temirbeton va g‘isht – tosh konstruktsiyalar”, T. O‘zbekiston 1997 y.
   
7. 
   M.X. Zokirov, S.T. Tursunov, Y.M. Maxkamov, N.I.
   

Goncharova “Bino va inshootlar konstruktsiyalari”, Farg‘ona 2003 y.

8. 
   Toshkent, Fan, 1989 y.
   
9. 
   QMQ 2.02.01–98 “Osnovaniya zdaniy i soorujeniy”. Norma proektirovaniya. T. 1998 g.
   
10. 
    QMQ 2.01.01–94.“Klimaticheskie i fiziko – geologicheskie dannie dlya proektirovaniya”. Tashkent, 1994 g.
    
11. 
    QMQ 2.01.04–97. “Stroitelnaya teplofizika”. Tashkent, 1997 g.
    
12. 
    QMQ 2.01.03–19. “Seysmik hududlarda qurilish”. Toshkent, 1996 y.
    
13. 
    QMQ 2.01.05–19. “Beton va temirbeton”. Toshkent, 1997 y.
    
14. 
    QMQ 3.01.02–00.“Qurilishda texnika xavfsizligi”. Toshkent, 2000 y.
    
15. 
    QMQ 2.03.05–13 “Metall konstruktsiyalar”.