Семинар: 26 соат (5 семестр 12 соат,6 семестр 14 соат)

I. Ўқув фанининг долзарблиги ва олий касбий
таълимдаги ўрни

Жамият тараққиётидаги барча ўзгаришлар инсон омилининг фаоллашувига, инсонларнинг меҳнат ва интеллектуал салоҳиятидан имкони борича унумли фойдаланишга, барча меҳнаткашларнинг ижодий қувватларини тўла ишга солишга ҳамда шахс, жамият ва давлат ўртасидаги манфаатдорлик ва муносабатларнинг мутаносиблигини таъминлашга боғлиқдир. Жамият тараққиёти ва барқарорликни таъминлашда, белгиланган бешта тамойилни амалга оширишда иқтисодиёт ва меҳнат социологияси алоҳида ўрин эгаллайди. Зеро, социология фанининг бу йўналиши меҳнат соҳасидаги ижтимоий-меҳнат муносабатлари, иқтисодий-ижтимоий муносабатларни ўрганади ва уларни бошқа омиллар билан бирга бошқаришни таъминлайди. Меҳнат социологияси меҳнат соҳаси бўйича барча ижтимоий ахборотларни тўплашга, ишлаб чиқариш заҳираларидан тўла фойдаланишга ҳамда меҳнатни бошқаришнинг оптимал стратегияси ва тактикасини белгилашга хизмат қилади. Жамият тараққиёти ва барқарорликни таъминлашда, белгиланган бешта тамойилни амалга оширишда меҳнат социологияси алоҳида ўрин эгаллайди. Инсон омили ХХI асрда фанларда асосий объекти – иқтисодиёт ва меҳнат социологияси шу муаммога ўзини ҳиссасини қўшган. Меҳнат социологияси фанининг тармоғи сифатида, жамиятни объектив тенденциялари ва унинг ривожига лозим бўлган социал регуляторларни кўрсатади.

II. Ўқув фанининг мақсади ва вазифаси
Фаннинг мақсади аҳоли бандлиги, меҳнат ресурслари, меҳнат унумдорлиги, меҳнат бозори, меҳнат муносабатлари, меҳнатни ташкил этиш, меҳнат асослари, меҳнат аҳлоқи, меҳнат низолари, меҳнат фаолиятининг мотивацияси, меҳнат соҳасидаги ижтимоий кафолатларни социологик услуб ва услубиётлар ёрдамида ўрганиш. Фаннинг вазифалари:

• 
  аҳоли бандлиги, меҳнат ресурслари, меҳнат унумдорлиги, меҳнат бозори, меҳнат муносабатлари, меҳнатни ташкил этиш;
  
• 
  меҳнат асослари, меҳнат аҳлоқи, меҳнат низолари; меҳнат фаолиятининг мотивацияси;
  
• 
  меҳнат соҳасидаги ижтимоий кафолатлар ва бошқа меҳнатга тегишли масалаларни тадқиқ қилиш;
  
• 
  унинг асосида меҳнат унумдорлилигининг ўсиб боришини таъминловчи, социологик омилларни ҳисобга олган ҳолда, илмга асосланган тадбир-чораларни ва тавсияномаларни яратишни талабаларга ўргатиш.
  

Фан бўйича талабларнинег билим, малака ва кўникмаларга қўйиладиган талаблар қўйилади. Талаба:

• 
  “Меҳнат социологияси” фанининг предмети, мақсади ва вазифалари; ушбу фаннинг бугунги аҳволи ва истиқболи; иқтисодиёт ва меҳнат социологияси соҳасидаги ижтимоий кафолатлар; аҳоли бандлиги, меҳнат ресурслари, меҳнат унумдорлиги; меҳнат бозори, меҳнат муносабатлари, меҳнатни ташкил этиш; меҳнат асослари, меҳнат аҳлоқи, меҳнат низолари; меҳнат соҳасида рўй бераётган ҳодисалар ва жараёнлар ҳақида тасаввурга эга бўлиши;
  
• 
  “Меҳнат социологияси” соҳасига тегишли ижтимоий масалаларни социологик тадқиқ қилишни; меҳнат унумдорлиги, уни ошириш омиллари ва фойдаланилмаган имкониятларини аниқлашни; меҳнат муносабатлари соҳасидаги қонуниятларни; меҳнат моҳияти намоён бўлишининг ўзига хос шаклларини, иқтисодни бошқаришнинг социал механизмларини; иқтисодий ҳодисалар ва улар ўзгариши тенденцияларини социологик нуқтаи назардан тушунтириб беришни билиши ва улардан фойдалана олиши;
  
• 
  бозор муносабатлари шароитида меҳнат муаммоларини тўла-тўкис ечиб бериш ва унинг истиқболларини белгилаш; меҳнат соҳасида маълумотларни йиғиш, сақлаш, ишлов бериш ва фойдаланиш усулларига эга бўлиш; ишлаб чиқариш заҳираларидан тўла фойдаланиш; меҳнатни бошқаришнинг оптимал стратегияси ва тактикасини белгилаш; меҳнат унумдорлилигининг ўсиб боришини таъминловчи тадбир-чораларни ва тавсияномаларни яратиш, замонавий жамиятда рўй бераётган иқтисодий ҳодисаларни тўғри тавсифлай олиш; турли иқтисодий хусусиятда кечаётган ҳодисаларни холис қиёсий таққослай олиш; муайян иқтисодий ҳодиса ва воқеаларга кишиларнинг шахсий муносабатларини ўрганишга қаратилган тадқиқотларни ташкил этиш; иқтисодий соҳаларда ўтказилган амалий социологик тадқиқотлар натижаларидан фойдалана олиш ва тавсияномаларни яратиш кўникмаларига эга бўлиши керак.