Shavkat Mirziyoyev Kitob mutolaasi va bilim xazinasi Kitob mutolaasi donolar suhbatidan bahramand bo`lmoqdir, ularning bilim va fikrlar xazinasidan «dur-u gavharlar»

(!) Masalan, rais daladagi hosilni ko’rib, boshi osmonga yetdi. Bu gapda boshi osmonga yetdi qismi butun holda kesim vazifasida keladi.
“Burni ko’tarilgan” – takabbur, manman, o’ziga bino qo’ygan kimsalarga nisbatan aytiladi.
Frazeologizmlar gap tarkibida uning bir bo’lagi vazifasida keladi. Frazseologizmni tashkil etgan so’zlar frazeologizmning faqat ichki uzvlari sanaladi. Gapning boshqa bo’laklari bilan yaxlit, bir butun holda munosabatga kirishadi.
(!) Masalan, rais daladagi hosilni ko’rib, boshi osmonga yetdi. Bu gapda boshi osmonga yetdi qismi butun holda kesim vazifasida keladi.
“Burni ko’tarilgan” – takabbur, manman, o’ziga bino qo’ygan kimsalarga nisbatan aytiladi.
5-mashq. Yozuvchilaming asarlaridan 20 ta iborani topib daftaringizga yozing va izohlang.
6-mashq Quyida berilgan omonim, sinonim, antonym iboralarni ajratib ustun shaklida yozing.
Toqati toq bo ‘Imoq, yaxshi ко rmoq, terisiga sig 'madi, ко ‘kka ко ‘tarmoq, savol bermoq, yuragi keng, ко‘ngli joyiga tushdi, ko'ngliga tugmoq, avzoyi buzildi, ko‘ngli oq, q o ‘li uzun, gapidaturmoq, gap tegdi, qo`ldan chiqarmoq, ichagi uzildi.
7-mashq Quyida berilgan so‘zlarga sinkveyn tuzing.
“SINKVEYN” texnologiyasi
“SINKVEYN” - bu besh satrdan iborat bo‘ lib, unda berilgan tushuncha birinchi satrdan to to‘rtinchi satrgacha kengayib boradi.
Birinchi qatorda mavzu (kalit so‘z) beriladi, ikkinchi qatorda unga bir yoki ikkita aniqlovchi tanlanadi. Uchinchi qatorda uni harakatholat (fe’l) bilan to`ldiriladi. To‘rtinchi qatorda so‘z har xil usul bilan yoyiq gapga aylantiriladi. Beshinchi qatorda kalit so‘zning ma’nodoshi (sinonimi) keltiriladi.
So‘z 1-daraja 2-daraja 3-daraja 4-daraja 5-da raj a
ibora
k u tu b x o n a
maqol
so ‘z
8-mashq. Iboralarni rus tiliga tarjima qiling.
Avj oldi, avjiga mindi, avjiga chiqdi – rivojlandi zo’raydi
Aytgani aytgan, degani degan – gapi o’tadi.
Bir boshini ikkita qildi – oilali bo’ldi
Do’ppisi osmonga yetdi – juda hursand bo’ldi
Malol keldi – ortiqcha bir narsadek qabul qildi, og’ir tuyildi
Mos keldi – muvofiq bo’ldi, mos keldi.
Mehri tushdi- suyib qoldi
Nazar soldi- diqqat bilan qaradi


Takrorlash uchun savollar:
1.Sevib o‗qiydigan janringiz? Nima uchun?
2. Sizga yoqqan biron asar haqida ma‘lumot bering. Asarning qaysi jihatlari sizga manzur bo`lgan?
3. Mazkur asar qahramonlari sizning ruhiyatingizga ta‘sir qilganmi? Aynan qaysi qahramonlar qanday ta‘sir ko‗rsatgan?
4. Asarni tanlashda qaysi jihatlariga e‘tibor berasiz?


Testlardan namunalar




1.“Kitoblar avlodardan avlodlarga eng qimmatbaho bilimlar xazinasini yetkazib berish maqsadida vaqt va zamon ummonida kezib yuruvchi kema misolidir” . Bu fikrlar kimga tegishli?
A. Abdurahmon Jomiy B. AlisherNavoiy
D. Nizomiy Ganjaviy E. Xisrav Dehlaviy
2. Quyidagilardan to‘g‘ri hukmni toping.
A. Kitob mutolaasi bo’sh vaqtni mazmunli o’tkazish uchun ajoyib imkoniyat.
B. Kitob mutolaasi osoyishtalik baxsh etadi.
D.Kitob mutolaasi cho’ntak uchun hamyonbop.
E. Barcha javoblar to’g’ri.