«шк архитектураси» курсидан



Download 8,26 Mb.
bet12/36
Sana05.04.2022
Hajmi8,26 Mb.
#531100
1   ...   8   9   10   11   12   13   14   15   ...   36
Bog'liq
ШК архитектураси 2006

21-расм
Мультимедиа- товушларни чиқариш учун хизмат қилади.



22-расм
Флеш диск(Flash)-USB портлар орқали уланадиган қўшимча диск.






23-расм
Блок Пильот ва блок питания-электр токини бир мерда қилиб берувчи қурилма.




24-расм


4-мавзу: Системали блок: Матплата, хотира, шина, процессор, BIOS, Матплата буйича кулланма.
Режа
4.1. Система блоки
4.2. Матплата.
4.3. Хотира.
4.4. Шина.
4.5. BIOS, Матплата буйича кулланма.
4.1. Система блоки. Система блоки одатда desktop (ясси) ёки town (минора) курини-шида ишлаб чикарилади. Компьютернинг асосий кисмлари система блокида жойлашган булиб, улар куйидагилардир:





25-расм


Тезкорхотира (RAM-Random Access Memory — ихтиёрий кириш мумкин булган) микропроцессор, курилмалар цазоратчилари (яъни контролерлар, адаптерлар, электр манбаи билан таъминлаш блоки), юмшок, диск курилмаси (FDD-Floppy Disk Driver), каттик диск курилмаси (HDD-Hard Disk Driver), факат ук,иш учун мулжалланган лазер диск курилмаси (CD ROM—Compact Disk Read Only Memory), шиналар, модем ва бошкд курилмалар. Система блокига унинг парал­лел (LPT) ва кетма-кет (СОМ) портлари оркали куплаб таищи курилмаларни улаш мумкин.
4.2. Система платаси.



26-расм


Система платаси- компьютернинг асосий платаси хисобланиб, унга BIOS, микропроцессор, тезкор хотира, кэш хотира, шиналар жойлаштирилган булади. Бундан ташкари, унда баъзи бир курилмалар, ишни бошкарувчи электрон схемалар, клавиатура, диск курил-малари адаптери ҳам жойлашган булади. Хозирда шиналарнинг PCI / ISA тури кенг ишлатилмокда. Бундай шиналарнинг маълумот айир-бошлаши тезлиги юкори булиб, у оркали компьютерга куп ташки курилмаларни улаш мумкин.
Компьютерда киритиш-чикдриш портлари контролерлари мавжуд булиб, улар система блокининг орка кисмида жойлашган слот деб аталувчи жойлар оркали принтер, „сичконча" ва бошка курилмалар уланиши учун хизмат килади. Киритиш-чикариш портлари параллел ва кетма-кет булади ва улар мос равишда LPT1-LPT4 ва СОМ1- COM3 деб белгиланади. Одатда LPT портга принтер ва СОМ портга факс-модем, «сичкрнча» ва бошка курилмалар уланади. USB- портлари ҳам худди параллел портлар сингари бўлади.

4.3. Хотира. Хотира компьютерда дастурлар ва берилганларни, амал натижаларини саклайдиган курилма. Хотиранинг турлари кўп: тезкор, доимий, ташки, кэш, видео ва бошкалар.


Тезкор хотира компьютернинг муҳим кисми булиб, процессор ундан амалларни бажариш учун дастур, берилганларни олади ва амални бажариб, натижани яна унда саклайди. Шуни алохида таъкидлаш лозимки, компьютер учирилса, тезкор хотирада сакланаёттган дастурлар ва берилганлар йук булиб кетади. Шунинг учун уларни каттик дискда ёки дискетларда саклаб колиш керак Компьютер ишлаб турганда электр токини огохлантирмасдан учириш, умуман айтганда, катта зарар келтириши мумкин. Барча турдаги хотиралар учун мухим тушунча унинг хажмидир. Компьютерларда маълумот бирлигининг энг кичик улчови сифатида байт кабул килинган бу­либ, 1 байт 8 бит (иккили ракам)га тенг. Уз навбатида байт бир символни (белгини) тасвирлайди. Фамилиянгизни компьютерга киритиш учун фамилиянгизда нечта харф булса, у хотирада шунча байт жойни эгаллайди. Хотира хажми бирлиги сифатида килобайт кабул килинган ва у К билан белгиланади. Уз навбатида бир килобайт 1000 байтга тенг. 1024 килобайт эса 1 Мбайт (Мегабайт тенг.
Хотиранинг катга-кичиклигига караб у ёки бу дастурлар мажмуини ишлата олиш мумкин. Мисол учун 1 Мегабайт хотирага эга компьютерларда факат DOS системасида ишлаш мумкин булса, 4 Мегабайтли компьютерларда имкониятлари купрок булган дастурларни, хусусан WINDOWS 3.1, 3.11 дастурларини ишлатиш мумкин. WINDOWS 95 тулакрнли ишлаши учун 16 Мегабайт хотира ва камида 486 процессорли компьютер, WINDOWS 98, 2000 операцион системасида иш­лаш учун, Foto Shop, Corell Drawe ва бошкд хрзирги замон дастур­ларини ишлатиш учун камида 32 Мбайт хотирали ва PENTIUM - 2, 3, 4 -процессорли компьютерлар лозимдир. Бу курсаткичлар янги процессорлар ва дастур махрулотларининг пайдо булиши билан йил сайин ошиб боради.

4.4. Шина.





27-расм
Компьютерда хар бир курилманинг ишини бошкарувчи электрон схемалар мавжуд булиб, улар адаптерлар (мословчилар) деб аталади. Барча адаптерлар микропроцессор ва хотира оркали берилганларни айирбошловчи магистрал йул деб аталувчи шиналар оркали богланган булади.



28-расм


Шундай килиб, оддий суз билан айтсак, шиналар турли курилмаларни богловчи махсус симлардир. Компью­терда бир канча шиналар булиши мумкин. Компьютерларнинг электрон схемаси электрон плата деб аталувчи модуллардан иборат. Унинг модул тузилишига эга булиши компьютерлар ремонтини осон бажариш, уни фойдаланувчи эхтиёжига караб йигиш ва узгартириш имкониятини беради.
4.5. BIOS, Матплата буйича кулланма. BIOS-Basic Input output system.
BIOS компьютернинг доимий хотираси бўлиб, CMOS(ярим доимий хотира) мавжуд бўлиб, уларда компьютер қурилмаларини текширувчи дастурлар, операцион тизимни юклаш ва компьютер қурилмаларига хизмат кўрсатиш функцияларини бажарувчи дастурлар сақланади.




29-расм


Доимий хотира. Компьютерларда берилганлар унга аввалдан жойлаштирилган доимий хотира (BIOS-Basic Input- Output System — киритиш чикаришнинг асосий системаси) мавжуд. Бундай хотирадан факат укиш мумкин. Шунинг учун ҳам у ROM (Read Only Memory — факат укиш учун) деб аталади. IBM PC компьютерларда бу хотира компьютер жихозларини ишлашини текшириш, операцион система-нинг бошлангич юкланишини таъминлаш, курилмаларга хизмат курсатишнинг асосий функиияларини бажариш учун ишлатилади.


Download 8,26 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   8   9   10   11   12   13   14   15   ...   36




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©www.hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish